Napisy na brązach

Napis na trójnogu ding (鼎)

Napisy na brązach – druga po inskrypcjach wróżebnych najstarsza forma pisma chińskiego. Najwcześniejsze rytualne naczynia z napisami pochodzą z epoki Shang, z XIII w. p.n.e.; najdoskonalsze wytapiano za czasów dynastii Zhou (1022 – 256 p.n.e.). W porównaniu z dzisiejszym pismem, znaki na brązach mają bardziej nieregularne kształty i różnią się między sobą rozmiarem.

Do wykonywania niektórych inskrypcji na brązach Chińczycy już w VII w p.n.e. używali gotowych form z poszczególnymi znakami, występującymi w grupach lub pojedynczo, szczególnie przy wytopie metodą wosku traconego. Użycie form było innowacją zapowiadającą o wieki późniejszy chiński wynalazek ruchomej czcionki drukarskiej^[1] (por. Bi Sheng).

Napisy pełniły funkcje rytualne, wotywne (por. kult przodków), upamiętniały wydarzenia historyczne (m.in. zwycięstwa wojenne), uwieczniano na nich postanowienia władców. Napisy ming (銘文) służyły z kolei opiewaniu zalet i cnót przodków (por. kult przodków), miały służyć przekazaniu pamięci o nich następnym pokoleniom. Ogólnie rzecz biorąc, napisy odzwierciedlały życie ówczesnej chińskiej arystokracji.

Znaczenie w chińskiej kulturze

Wraz z upadkiem dynastii Zhou, sztuka odlewu brązów uległa degradacji. Już z okresu dynastii Han (II w. p.n.e. – II w. n.e.) pochodzą wzmianki o naczyniach z brązu odnajdowanych w ruinach, grobowcach itd. Ponieważ antyczne pismo stało się niezrozumiałe, przedmioty otaczano czcią jako wyrób mitycznych bohaterów przeszłości, a znalezienie naczynia uważano za dobry omen.

W okresie dynastii Song (960-1279) rozpoczęto specjalistyczne studia nad znalezionymi naczyniami i napisami. Tą tematyką interesował się poeta i historyk Ouyang Xiu. W okresach Ming i Qing kolekcjonowanie naczyń stało się na tyle modne, że rozpoczęto masową produkcję podróbek.

Dziś naczynia uważane są za symbol świetności antycznej cywilizacji chińskiej.

Przypisy

Bibliografia

• Zbigniew Słupski, Wczesne piśmiennictwo chińskie, Agade, Warszawa, 2001, s. 62–70