Napoleon Szuniewicz

Napoleon Szuniewicz
Data i miejsce urodzenia31 stycznia 1807
Miedniki Wielkie koło Oszmiany
Data i miejsce śmierci19 czerwca 1884
Châteauroux
Alma MaterUniwersytet Wileński
UczelniaL'École Royale Polytechnique
Stanowiskokonduktor dróg i mostów
RodziceDionizy Szuniewicz
Rozalia z d. Paszkiewicz
Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari

Napoleon Szuniewicz, we francuskich publikacjach znany pod nazwiskiem Szuniewiez (ur. 31 stycznia 1807 w Miednikach Wielkich koło Oszmiany[1], zm. 19 czerwca 1884 w Châteauroux)[2] – oficer powstania listopadowego odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, działacz Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w Paryżu.

Biografia

Napoleon Szuniewicz studiował matematykę na Uniwersytecie Wileńskim[3]. Znalazł się w grupie dziesięciu Polaków, którzy wiosną 1831 roku wzniecili powstanie w Oszmianie. Rozruchy rozpoczęły się od zatrzymania dowódcy oddziału rosyjskiego stacjonującego w mieście. Szuniewicz ujął oficera i obronił się przed próbującymi odbić dowódcę czterema żołnierzami, raniąc przy tym jednego wyrwanym mu z ręki pałaszem. Następnego dnia powstańcy uwolnili oficera w zamian za broń rosyjskiego oddziału[4][5][6]. W kolejnych miesiącach Napoleon Szuniewicz dowodził kompanią piechoty[7]. Służył w stopniu porucznika w 16 Pułku Piechoty Liniowej[3][8]. Został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari (IV klasy) z rąk gen. Jana Z. Skrzyneckiego[9][10]. W pierwszych dniach sierpnia 1831 roku reprezentował obywateli powiatu oszmiańskiego na Sejmie, który obradował w Warszawie[11]. Po upadku powstania wyemigrował do Francji chcąc uniknąć represji władz carskich. Ocalił wolność lecz jego majątek na Wileńszczyźnie został skonfiskowany[12].

Na emigracji podawał inną datę urodzenia (10-02-1810, Oszmiana, bądź 29-01-1812, Janiszki)[3][2]. Odmłodzenie się pozwoliło mu na podjęcie nauki we Francji i późniejsze zdobycie zawodu. Początkowo mieszkał w Lunel, gdzie zakwaterowano kilkuset polskich oficerów i żołnierzy pierwotnie mieszkających Awinion[8]. Następnie przeniósł się do miasta (gminy) Agen w regionie Nowa Akwitania[9]. W latach czterdziestych mieszkał w Paryżu przy placu Copeau(fr.) pod nr 4 (1840)[13], a później przy Saint-Dominique(fr.) (1846)[10]. W latach 1835-1837 był słuchaczem paryskiej L'Ecole Royale Polytechnique[14][15][16][17]. Po zakończeniu nauki objął stanowisko konduktora dróg i mostów. Zajmował się realizacją projektów inżynierskich[a][18]. Nadzorował m.in. budowę dwudziestokilku kilometrowego odcinka trasy kolejowej w departamencie Mayenne[19]. Jako urzędnik państwowy w 1857 roku został awansowany do kl. III[3]. Pracował jeszcze w 1871 roku, mając 64 lata[20]. W wielu francuskich opracowaniach wymieniany pod nazwiskiem Szuniewiez[17][20].

Napoleon Szuniewicz działał w Komitecie Narodowym Polskim, a od 1832 roku w Towarzystwie Demokratycznym Polskim w Paryżu[21][22]. Był sekretarzem Komisji Pomocniczej (Administracyjnej)[23][24], głównym kasjerem Towarzystwa Demokratycznego[25] i redaktorem „Wywodu Słownego Rozpraw i Aktów Publicznych Emigracji Polskiej”, wychodzącego w Paryżu w latach 1843-46[26].

Zmarł jako kawaler w swoim domu w Châteauroux (departament Indre), w dn. 19 czerwca 1884 roku[2].

Rodzina

Napoleon Piotr urodził się na dworze w Miednikach, w szlacheckiej rodzinie rotmistrza powiatu oszmiańskiego Dionizego Szuniewicza herbu Łada i jego żony Rozalii z Paszkiewiczów[1]. Miał dwóch młodszych od siebie braci: Ignacego, który został lekarzem – doktorem nauk medycznych i Ambrożego (1810-1874), który biorąc przykład z Napoleona wziął udział w powstaniu listopadowym (był podporucznikiem), a po jego upadku wyemigrował do Francji. Tam wspólnie należeli do Towarzystwa Demokratycznynego Polskiego w Paryżu[27][28].

Przypisy

  1. ↑ a b Metryki Nowonarodzonych i Ochrzczonych w parafii Cudzieniszkiey Dekanacie i Powiecie Wileńskim 1807, s. 30v (pol.). na: FamilySearch. [dostęp 2010-01-29].
  2. ↑ a b c Akta metrykalne opublikowane na francuskim portalu genealogicznym. La généalogie: Etat-civil, faire son arbre généalogique ... (fr.). [dostęp 2017-12-01].
  3. ↑ a b c d B. Konarska, Polskie Drogi Emigracyjne: Emigranci polscy na studiach we Francji w latach 1832-1848, PWN, Warszawa 1986, s. 414 i in.
  4. ↑ Pamiętniki polskie: Tom Piérwszy, Zeszyt Piérwszy, Paryż 1844, s. 153-154.
  5. ↑ Louis Jasienski [w:] J. Straszewicz, Les Polonais et les Polonaises de la révolution du 29 novembre 1830... (fr.). Paris 1832, s. 2 (196/1057). [dostęp 2015-01-19].
  6. ↑ C. Jankowski, Powiat oszmiański : materjały do dziejów ziemi i ludzi. Cz. 3, Kraków 1898, s. 180.
  7. ↑ F. Wrotnowski, Historja powstania w 1831 roku na Wołyniu, Podolu, Ukraine, Żmudzi i Litwie, t. 2. Zbiór pamiętników o powstaniu Litwy, (pol.). Lipsk 1875, s. 175. [dostęp 2014-08-21].
  8. ↑ a b Całoroczne Trudy Komitetu Narodowego Polskiego na dniu 8 grudnia 1831 r. we Francii zawiązanego. 15 IV-IX 1832 (pol.). Paryż 1932, s. 205. [dostęp 2015-01-22].
  9. ↑ a b A.T. Krosnowski, Almanach Historique ou Souvenir de l'Emigration Polonaise. 1837-38 (fr.). Paryż 1837-1838, s. 391. [dostęp 2007-03-28].
  10. ↑ a b A.T. Krosnowski, Almanach Historique ou Soutenir de L'Émigration Polonaise, Paris 1846, s. 434.
  11. ↑ Dyariusz Sejmu z r. 1830-1831, t. 6 (pol.). Akademia Umiejętności, Kraków 1912, s. 440. [dostęp 2010-01-29].
  12. ↑ Lista byłych właścicieli w Wileńskiej guberni których majątki na nowo skonfiskowane zostały „Tygodnik Petersburski : gazeta urzędowa Królestwa Polskiego” R. 5, nr 44. (pol.). Petersburg 1834, s. 2. [dostęp 2012-02-17].
  13. ↑ Kalendarz Pielgrzymstwa Polskiego na rok 1840 (pol.). Paris 1840, s. 17. [dostęp 2013-01-21].
  14. ↑ Kronika Emigracji Polskiej T. 4, Ark. 13 (pol.). Paryż 1836s. 194. [dostęp 2014-06-06].
  15. ↑ Kurjer Warszawski. R. 77, 1897, nr 19 (pol.). Warszawa 1897, s. 4. [dostęp 2014-04-13].
  16. ↑ Dossiers individuels des conducteurs des Ponts-et-Chaussées XVIIIe-XIXe siècles (fr.). Archives Nationales, Paris 1991, s. 239. [dostęp 2016-12-29].
  17. ↑ a b Annuaire de l'Ecole royale polytechnique (fr.). V. 4, Paris 1836, s. 228; V. 5, Paris 1837, s. 279. [dostęp 2011-08-12].
  18. ↑ W.D. Connor, National school of bridges and highways, Paris, France. "L'École nationale des ponts et chaussées" of the Corps des ponts et chaussées (ang.). Washington 1913.. [dostęp 2011-05-23].
  19. ↑ Annales des Chemins Vicinaux, Recueil de Mémoires, Documents et Actes Officiels Concernant de Service Vicinal, t. XIII, Paris 1857, s. 161.
  20. ↑ a b Annales des Ponts et Chaussées, Paris 1871, s. 405.
  21. ↑ Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (pol.). Paryż 1836, s. 21. [dostęp 2015-03-13].
  22. ↑ J. Lelewel, Listy emigracyjne: 1842-1848, Warszawa 1948, s. 178, 261, 339 i in.
  23. ↑ Dziennik Narodowy T. 4, nr 175' (pol.). Paryż 1844, s. 702. [dostęp 2011-08-19].
  24. ↑ W. Mickiewicz, Żywot Adama Mickiewicza ..., t. 3, Poznań 1894, s. 346.
  25. ↑ Wywód Słowny, Rozpraw i Akta Publiczne Emigracyi Polskiéj. 1846, no 31 (pol.). Paryż 1846, s. 192. [dostęp 2016-08-05].
  26. ↑ Formalnie redaktorem pisma był Napoleon Szuniewicz, faktycznie zaś główną rolę odgrywali Zwierkowski, Lelewel i Tyszka. Zob. W. Zwierkowski, Rys powstania, walki i działań polaków 1830 i 1831 roku, Warszawa 1973.
  27. ↑ L. Gucki, Akt z roku 1834 przeciw Adamowi Czartoryskiemu wyobrazicielowi systemu polskiéj arystokracy (pol.). Poitiers 1839, s. 17, 22.. [dostęp 2017-12-02].
  28. ↑ J. Lelewel, Déclaration de l'émigration polonaise (fr.). Bruxelles 1846, s. 4. [dostęp 2017-12-12].

Uwagi

  1. ↑ conducteur des Ponts et Chaussées (franc.)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie