Napoleon Urbanowski

Telesfor Napoleon Urbanowski
Data i miejsce urodzenia

26 listopada 1838
Targowa Górka

Data śmierci

25 sierpnia 1896

Edukacja

Szkoła Centralna Sztuk i Rzemiosł (Paryż)

Rodzice

Wojciech Wawrzyniec Urbanowski h. Prus
Zofia Emilia Koszutska h. Leszczyc[1]

Małżeństwo

Katarzyna Krzyżanowska

Kpt. Napoleon Urbanowski (ur. 26 listopada 1838 w Targowej Górce, zm. 25 sierpnia 1896[2]) – polski inżynier, dowódca partii powstańczej w powstaniu styczniowym 1863, przedsiębiorca.

Życiorys

W 1859, po 3 latach nauki, ukończył Szkołę Centralną Sztuk i Rzemiosł w Paryżu. Przez rok pracował w Centralnej Kompanii Kolei Żelaznej Parysko-Orleańskiej. Później przez 1,5 roku pracował dla Kolei Żelaznej Warszawsko-Petersburskiej. Następnie realizował zadania w zakresie projektowania obiektów inżynierskich. Pracował w szkole w Żabikowie jako nauczyciel fizyki i nauk matematyczno-inżynierskich[3].

Brał udział w powstaniu styczniowym. Początkowo pełnił funkcję adiutanta płk. Franciszka Kopernickego. Wiosną 1863 zorganizował oddział w okolicach Wągłczewa pod Sieradzem. Alfons Parczewski z Wodzierad tak go wspominał: "W naszej okolicy był znany i przedtem, bawił bowiem nieraz, u siostry swej, żony właściciela Mikołajewic Roberta Tobiaselli i u krewnych Lazarewów w Żytowicach"[4]. Józef Oxiński pisał o nim w czasie formowania partii: "... młody o bujnym wąsie jednoroczniak pruski i inżynier, który ludzi stosownie do broni w kompanie porozdzielał, komendantów im wyznaczył..."[5].

Po sformowaniu oddziału złożonego z 250 ludzi przeniósł się w okolice Łasku. Tam oddział wykryli Rosjanie. Po kilku dniach manewrowania Urbanowski, 15 kwietnia 1863, przybył do Rychłocic. Częścią powstańców obsadził most na Warcie, pozostali rozbili obóz w pobliskim lesie. Na tę grupę nocą z 15 na 16 kwietnia uderzyli Rosjanie w sile dwóch rot piechoty i odcięli ich od grupy, która obsadziła most. Po walce oddział uległ rozbiciu. Urbanowski wyjechał za granicę.

W 1866 ożenił się z Katarzyną, córką Antoniego Krzyżanowskiego. Pracował w fabryce Hipolita Cegielskiego. Razem z Zygmuntem Niegolewskim i Józefem Romockim założył zakład produkcji maszyn rolniczych w Poznaniu przy ul. Kolejowej w 1872[6]. Gdy zmarł jego szwagier (Stanisław), Napoleon przejął fabrykę Antoniego Krzyżanowskiego przy ul. Garbary w Poznaniu[7]. Zainicjował budowę kościoła na Łazarzu[7][8].

Przypisy

  1. ↑ Wielkopolskie Tow. Genealogiczne "Gniazdo" (dostęp 2012-02-05)
  2. ↑ Kronika Wielkopolski, Wydania 76-79. PWN, 1996, s. 75.
  3. ↑ Wiadomość o szkole rolniczej im. Haliny w Żabikowie, Poznań 1870
  4. ↑ Parczewski A., Powstanie styczniowe w okolicach Łodzi, [w:] Rocznik Oddz. Łódzkiego PTH, 1929-1930
  5. ↑ Oxiński J., Wspomnienia z powstania polskiego 1863-64", Warszawa 1965 r.
  6. ↑ www.zabytkipoznan.pl (dostęp 2012-02-05)
  7. ↑ a b Modrzejewski Józef Antoni Krzyżanowski - architekt, budowniczy, przedsiębiorca (1808-1895) w Kronice Miasta Poznania nr 3/1989 s. 113-127
  8. ↑ Modrzejewski Józef Antoni Krzyżanowski - architekt, budowniczy, przedsiębiorca (1808-1895) w Kronice Miasta Poznania nr 3/1989 s. 125