Narama

Narama

wieś
Narama, kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Iwanowice
Sołectwo	Narama
Liczba ludności (2011)	815[1]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-095
Tablice rejestracyjne	KRA
SIMC	0320650
Położenie na mapie gminy Iwanowice Narama
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Narama
Położenie na mapie województwa małopolskiego Narama
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Narama
50°10′49″N 19°56′02″E/50,180278 19,933889

Narama – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Iwanowice.

Od roku 1954 do 1961 była siedzibą Gromady Narama, w powiecie miechowskim.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Historia

Pierwsze wzmianki o Naramie występują w aktach krakowskiego Sądu Ziemskiego i pochodzą z 1388 roku. Narama została również wymieniona w kronice Jana Długosza pod tytułem „Liber beneficiorum” z 1440 roku z oznaczeniem jako "curia militaris"^[2]. Pierwszymi znanymi właścicielami są przedstawiciele szlacheckiego rodu "Nowina"^[3]. Nazwa wsi z bardzo dużym prawdopodobieństwem pochodzi od występującego w średniowieczu imienia Naram^[4].

Miejscowość położona z dala od szlaków handlowych rozwijała się powoli. W 1617 roku Paweł Żydowski, ówczesny właściciel Naramy, wystawił tutaj pierwszy kościół z drewna. Świątynię konsekrował 14 lipca 1654 roku biskup Wojciech z Lipnika Lipnicki. Przed śmiercią Paweł Żydowski, który pochodził z Owczar, połowę Naramy zapisał karmelitom w Krakowie, a drugą część dominikanom. Około 1764 roku karmelici spłacili dominikanów i stali się posiadaczami całej Naramy. Utrzymywali księdza, wypełniając ostatnią wolę dziedzica Pawła Żydowskiego. Po rozbiorach, w 1864 roku nastąpiła konfiskata majątku przez władze carskie i karmelici musieli opuścić Naramę. W 1880 roku władze carskie cały były majątek zakonu sprzedały.

Na początku XX wieku część gruntów była własnością dziedzica Chrzanowskiego (właściciela majątku w Szczodrkowicach). Ziemię i dwór w Naramie oddał jako wiano swojej siostrze, która poślubiła Józefa Russockiego i wspólnie z nim gospodarowała. Drewniana świątynia nie miała gospodarza, jednak od czasu do czasu przyjeżdżał ksiądz z Korzkwi. Narama należała do parafii Korzkiew. Po latach zaborów, w 1918 roku na prośbę mieszkańców, biskup kielecki Augustyn Łosiński utworzył w Naramie parafię. Powstała z wiosek należących do parafii: Korzkiew, Smardzowice, Minoga, Iwanowice i Więcławice. Zakupiono ziemię na gospodarstwo dla proboszcza, wybudowano plebanię i rozbudowano kościół.

Staraniem mieszkańców wsi i ówczesnego księdza proboszcza Stefana Marca we wrześniu 1922 roku powstały dwie klasy szkoły powszechnej w izbach budynku gospodarczego Władysława Kurtyki. Kierownikiem szkoły został wtedy pan Tadeusz Piech, który w 1925 roku powołał w Naramie ochotniczą straż pożarną. Jej pierwszym prezesem został ksiądz Stefan Marzec, a naczelnikiem Tadeusz Piech.

W 1928 roku przyszedł do Naramy ks. Wacław Ptaszyński, który zbudował „organistówkę”, zakupił organy oraz utworzył orkiestrę parafialną. Początkowo grała na uroczystościach kościelnych i patriotycznych. Do 1939 roku orkiestrą dyrygował Władysław Nawrot, w latach 1946-47 Franciszek Czerw, od 1956–72 jego syn Julian Czerw. Później orkiestra przeszła pod patronat Urzędu Gminy i Gminnego Ośrodka Kultury w Iwanowicach.

Mieszkający na plebanii ks. dr Jan Piskorz założył koło ministrantów.

Gęsto zabudowaną wieś zniszczył pożar. Po pożarze nastąpiła komasacja gruntów. Narama stała się bardziej rozległa, a części Naramy nazwano: Łaziec, Ustki, Podgórz, Odole, Białe Drzewo, Pod Lasem, Za Lasem.

Po pożarze szkoła działała w „organistówce”, następnie w domu pana Ignacego Kluzka i Jego żony Marii z Wieczorków. W Naramie była pięcioklasowa szkoła powszechna. Niektóre dzieci po skończeniu szkoły chodziły do siedmioklasowej szkoły w Michałowicach. W 1932 roku do Michałowic chodziło 12 dzieci z Naramy i Kopaniny.

W 1936 roku na zebraniu wiejskim zrodził się pomysł budowy szkoły. Kamień węgielny pod budowę został poświęcony 3 września 1938 roku, ale budynek całkowicie wykończono dopiero w 1945 roku. W styczniu 1980 roku spłonął zabytkowy kościół. Ksiądz Zdzisław Ligorowski, który 6 lat wcześniej przybył do Naramy wybudowanej przed pożarem nową plebanię, a ze starej plebanii zrobił kaplicę, by można odprawiać nabożeństwa.

W 1986 ukończono budowę nowego kościoła, który został konsekrowany przez biskupa Stanisława Szymeckiego.

W latach osiemdziesiątych rozbudowano remizę strażacką, podłączono gospodarstwa do sieci gazowej, wodociągowej i telefonicznej; wieś uzyskała połączenie autobusowe z Krakowem.

W 2013 roku miejscowości został nadany został herb Nowina – szlachecki znak rodowy^[5].

26 października 2016 w Rada Gminy Iwanowice podjęła uchwałę w sprawie nadania nazw ulic dla dróg wewnętrznych w miejscowości Narama^[6].

Krótka historia Publicznej Szkoły Podstawowej im. Świętej Jadwigi Królowej w Naramie^[7]

• wrzesień 1922 r. – staraniem mieszkańców i ówczesnego księdza proboszcza Stefana Marca powstają dwie klasy szkoły w izbach budynku gospodarczego Władysława Kurtyki. Kierownikiem szkoły zostaje pan Tadeusz Piech.
• 1928 r. – po pożarze Naramy szkoła działa w „organistówce”, a potem i w domu Ignacego Kluzka.
• 1931 r. – kierownikiem szkoły zostaje pan Stefan Pazera
• 1936 r. – na zebraniu wiejskim rodzi się pomysł budowy szkoły
• 3 września 1938 r. – ks. proboszcz Józef Madej poświęca kamień węgielny pod budowę szkoły
• 1945 – ukończenie budowy szkoły
• 1946 r. – kierownikiem szkoły zostaje pan Ignacy Wacyk
• 1960 r. – kierownikiem szkoły zostaje pani Stanisława Bombol
• 1965 r. – dobudowano dwie sale lekcyjne i pracownię techniczną
• 1970 r. – dyrektorem szkoły zostaje pani Władysława Stopińska
• 1 września 1985 r. – dyrektorem szkoły zostaje pani Lidia Zębala
• 1995 r. – dobudowano jedną salę i sanitariaty
• 2 maja 1998 r. – odbywa się uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego (ks. Józef Tkacz) pod nowy budynek
• 8 czerwca 2000 r. – szkoła otrzymuje imię Świętej Jadwigi Królowej
• 1 września 2002 r. – dyrektorem szkoły zostaje pan Krzysztof Zadora
• 1 czerwca 2003 r. – obchody jubileuszu 80-lecia szkoły
• luty 2005 r. – Rada Gminy Iwanowice podejmuje uchwałę w sprawie likwidacji szkoły z dniem 31 sierpnia 2005 r.
• 1 września 2005 r. – założona szkoła działa jako publiczna i prowadzi ją osoba fizyczna pan Krzysztof Zadora
• 2 września 2006 r. – otwarcia nowego budynku szkolnego, w którym rozpoczyna działalność Publiczne Gimnazjum w Naramie.
• październik 2007 r. – przy starej części szkoły zostaje urządzony plac zabaw dla młodszych dzieci
• 1 czerwca 2008 r. – poświęcenie obrazu przedstawiającego Królową Jadwigę
• 22 czerwca 2010 r. – przekazanie szkole sztandaru ufundowanego przez Koła Róż i proboszcza parafii Narama
• jesień 2010 r. – wykonanie fundamentów pod salę gimnastyczną
• 14 stycznia 2014 – otwarcie sali gimnastycznej
• 10 czerwca 2015 r. – nadanie imienia Świętej Jadwigi Królowej Publicznemu Gimnazjum w Naramie
• 10 czerwca 2015 r. – poświęcenie sztandaru dla Publicznego Gimnazjum w Naramie

Historia kościoła i parafii pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Naramie

• 1617 – Paweł Żydowski buduje drewniany kościół;
• 1654 – Biskup Wojciech z Lipnika Lipnicki konsekruje świątynię;
• XVII – XVIII wiek – posługę duszpasterską pełnią dominikanie i karmelici;
• 1918 – Biskup kielecki Augustyn Łosiński eryguje parafie;
• 13 stycznia 1980 – pożar zabytkowej, drewnianej świątyni;
• 1986 – biskup Stanisław Szymecki poświęca nową, murowaną świątynię;
• XX wiek – kościół zostaje wyposażony w 20-głosowe organy i nowe boczne ołtarze.

Na terenie parafii, w Owczarach, w tamtejszym DPS znajduje się kaplica pw. Matki Bożej Częstochowskiej, wzniesiona w 1980 r.

Z parafii pochodzą m.in. dwukrotny generał Zakonu Paulinów o. dr Józef Stanisław Płatek, o. Stanisław Turek – wieloletni przełożony Klasztoru na Skałce w Krakowie, a także o. Stefan Woźniczka, który posługuje w tzw. Amerykańskiej Częstochowie^[8].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Narama, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 905 .
• Narama, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 369 .
• Narama wczoraj i dziś - witryna internetowa Naramy
• O Naramie na stronie tutejszej Szkoły Podstawowej
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XV cz.2
• O Naramie na stronie Gminy Iwanowice
• Nieoficjalna strona internetowa Naramy