Narodowe Zjednoczenie

Narodowe Zjednoczenie (czes. Národní souručenství, NS) – czeska kolaboracyjna partia polityczna działająca w Protektoracie Czech i Moraw podczas II wojny światowej.

Po zajęciu Czech i Moraw przez wojska niemieckie w marcu 1939 roku, wszystkie dotychczasowe ugrupowania polityczne zostały zdelegalizowane. Także te sprzyjające Niemcom, ponieważ Adolf Hitler nie miał zaufania do czeskich faszystów z powodu ich słabości i nieumiejętności sprawnego działania. Z drugiej strony władze państwowe Protektoratu chciały zapewnić sobie zachowanie wpływu politycznego na społeczeństwo. W rezultacie powołały 23 marca 1939 ogólnonarodową organizację pod nazwą Národní souručenství[1].

W krótkim czasie skupiła ona w swoich szeregach ok. 97,5% dorosłych mężczyzn narodowości czeskiej[2]. Na jej czele stanął Adolf Hrubý, który zrezygnował po kilku miesiącach[3], a kolejnymi szefami partii byli: Josef Nebeský (1939–1941), Jan Fousek (1941–1942) i Tomáš Krejčí (1942–1943). Jako jedyne legalne ugrupowanie miało ono stać się symbolem czeskiej jedności narodowej. Niemcy mieli nadzieję, że masowa organizacja powiedzie Czechów do współpracy z okupantami i będzie podporą dla marionetkowego prezydenta Emila Hachy oraz rządu Protektoratu.

Największym poparciem społecznym NS cieszyło się od klęsce Francji (22 czerwca 1940) do momentu wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej (22 czerwca 1941). W tym okresie społeczeństwo Protektoratu nie widziało możliwości szybkiego upadku Niemiec, ponieważ utraciło złudną wiarę w możliwość pomocy ze strony Związku Sowieckiego, który w latach 1939–1941 rozwijał bardzo bliską współpracę z III Rzeszą.

Niemcy stopniowo podejmowali coraz ostrzejszą politykę wobec ludności Protektoratu oraz zwiększali akcję germanizacyjną Czechów. Zresztą Adolf Hitler nigdy nie wierzył w to, że Czesi będą faktycznie współpracować z Niemcami. W rezultacie poparcie społeczne dla działalności NS zaczęło spadać, aż 15 stycznia 1943 partia została oficjalnie rozwiązana. Doprowadziły do tego także naciski głównego czeskiego kolaboranta, ministra oświaty i szkolnictwa Emanuela Moravca, który chciał „zmonopolizować” dla siebie kontakty z Niemcami. Jednak organizacja ta funkcjonowała do końca wojny, do maja 1945 roku, w formule stowarzyszenia społeczno-kulturalnego.

Przypisy

  1. ↑ Vznik Národního souručenství 23. 3. 1939 - 78 let (cz.). www.fronta.cz. [dostęp 2017-10-18].
  2. ↑ Národní souručenství - odznak (cz.). www.fronta.cz. [dostęp 2017-10-18].
  3. ↑ Andrea Ponecová: Adolf Hrubý a Národní souručenství (cz.). www.abscr.cz. [dostęp 2017-10-18].

Linki zewnętrzne

Bibliografia

  • Tomáš Pasák, Český fašismus 1922–1945 a kolaborace 1939–1945, Praga 1999.