Narodowy Ruch Oporu Mozambiku

Narodowy Ruch Oporu Mozambiku
Resistência Nacional Moçambicana
Ilustracja
Państwo

 Mozambik

Skrót

RENAMO

Lider

Ossufo Momade

Data założenia

1975

Ideologia polityczna

prawica

Narodowy Ruch Oporu Mozambiku (port. Resistência Nacional Moçambicana, RENAMO) – antyrządowa organizacja partyzancka, a następnie prawicowa partia polityczna w Mozambiku. Jej przywódcą jest Afonso Dhlakama[1].

Historia

Ugrupowanie zostało założone w 1976 roku przez białych oficerów rodezyjskich. Celem utworzenia RENAMO miało być wywołanie konfliktu wewnętrznego i wstrzymanie mozambickiej pomocy dla czarnoskórych partyzantów w Rodezji. Funkcjonariusze rodezyjscy do utworzenia struktur RENAMO zwerbowali niezadowolonych członków Frontu Wyzwolenia Mozambiku. Działacze ci byli krytyczni względem marksistowskich reform rządu. Istotnego wsparcia partyzantce udzielił też apartheidowski rząd Republiki Południowej Afryki. Siły partyzanckie w walce z rządem stosowały początkowo sabotaż gospodarczy i ataki na infrastrukturę, z czasem rozpoczęły ataki na miasta i wsie. Metodą zastraszenia społeczeństwa stosowaną przez RENAMO stały się masakry cywilów które stały się powszechne. Pod koniec lat 80. działania RENAMO doprowadziły do śmierci co najmniej 100 tysięcy osób i ucieczki z kraju miliona mieszkańców. Stabilizację kraju umożliwiła interwencja wojskowa sąsiednich państw – Zambii, Zimbabwe (którego obszar RENAMO bezskutecznie atakowało w odwecie[2]) i Tanzanii[3].

Po transformacji ustrojowej Mozambiku w system wielopartyjny o wolnorynkowej gospodarce, RENAMO rozpoczęło z rządem rozmowy pokojowe. Porozumienie pokojowe podpisano w Rzymie pod egidą ONZ w 1992. Na jego mocy RENAMO przekształciło się w partię polityczną z Dhlakamą jako liderem. W 1994 lider partii wziął udział w pierwszych wolnych wyborach prezydenckich w Mozambiku. Przegrał jednak z kandydatem FRELIMO, Joaquimem Chissano (53,3% głosów), zdobywając 33,7% głosów poparcia[4]. W latach 1999-2000 partia była częścią koalicji partii opozycyjnych[3]. W 1999 Dhlakama ponownie wystartował w wyborach prezydenckich, ponownie przegrywając z Chissano, tym razem stosunkiem głosów 47,7% do 52,3%. W wyborach prezydenckich w grudniu 2004 po raz trzeci uległ kandydatowi, uzyskawszy 31,7% głosów poparcia. Wybory generalnie w październiku 2009 po raz kolejny okazały się porażką Dhklamy, który uzyskał 16,41% głosów. W wyborach parlamentarnych partia zmniejszyła stan posiadania z 90 do 51 mandatów w parlamencie[5][6].

21 października 2013 RENAMO wypowiedziało układ pokojowy z 1992. Już wcześniej, bo w kwietniu i czerwcu 2013 dochodziło do starć między armią a RENAMO, a w atakach bojówki zginęło 11 żołnierzy i policjantów oraz sześciu cywilów[7]. Układ pokojowy wznowiono w 2014 roku[3].

Przypisy

  1. ↑ AFONSO MARCETA MACACHO DHLAKAMA. BBC News, 27 października 2009. [dostęp 2009-10-28]. (ang.).
  2. ↑ Audrey Kalley, Jacqueline. Southern African Political History: a chronological of key political events from independence to Mid-1997, 1999. s. 739.
  3. ↑ a b c Renamo, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  4. ↑ Elections in Mozambique. African Elections Database. [dostęp 2009-10-28]. (ang.).
  5. ↑ CNE confirms Frelimo victory. Mozambique News Agency – AIM Reports, 11 listopada 2009. [dostęp 2012-06-27]. (ang.).
  6. ↑ Mozambique's Guebuza re-elected in landslide: final results. AFP, 11 listopada 2009. [dostęp 2009-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-21)]. (ang.).
  7. ↑ Mozambik: opozycja wypowiada porozumienie pokojowe. wp.pl, 21 października 2013. [dostęp 2013-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-22)]. (pol.).

Media użyte na tej stronie