Narratio prima

De libris revolutionum Copernici narratio prima
Relacja pierwsza z ksiąg "O obrotach" Mikołaja Kopernika
Ilustracja
Autor

Jerzy Joachim Retyk

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Gdańsk

Język

łacina

Data wydania

1540

Wydawca

Franciszek Rhode

De libris revolutionum Copernici narratio prima (pol. Relacja pierwsza z ksiąg O obrotach Mikołaja Kopernika) – abstrakt do kopernikańskiej teorii heliocentrycznej napisany przez Georga Retyka i wydany w Gdańsku w 1540 roku pod tytułem Narratio prima[1]. Jest to wstęp do dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium coelestium opublikowanego w 1543 roku w dużej mierze za namową Retyka. Narratio prima to pierwsza drukowana publikacja głosząca o teorii heliocentrycznej[2].

Historia powstania

Kopernik urodzony w 1473 roku i mający pod koniec lat trzydziestych XVI wieku ponad 60 lat nie opublikował jeszcze żadnej pracy o tematyce astronomicznej. Jego jedyną drukowaną publikacją było tłumaczenie listów Teofilakta Symokatta wydanych w 1509 roku przez Jana Hallera. Jak dotychczas swoje poglądy przelał na papier w formie rękopisu Commentariolus (pol. Mały komantarz) w 1512 lub 1513 roku[3].

W 1539 roku do Fromborka przybył George Retyk by zostać pierwszym i jedynym uczniem Kopernika. Już we wrześniu tego roku wybrał się on do Gdańska w celu pozyskania funduszy na opublikowanie Narratio prima. Publikacja miała miejsce w gdańskiej oficynie Franciszka Rhodego w 1540 roku i po dziś dzień jest uważana za najlepszy wstęp do kopernikowego De revolutionibus. O jej sukcesie świadczy fakt ukazania się w 1541 roku kolejnego wydania mającego na celu zaspokojenie sporej popularności jaką sobie zyskała. Do początku lat dwudziestych XVII wieku Narratio prima doczekało się łącznie czterech wznowień[1].

Pod sporym naciskiem Retyka i po zauważalnym sukcesie jaki zyskała publikacja Narratio prima Kopernik zgodził się udostępnić drukiem De revolutionibus. Publikacja miała miejsce krótko przed 21 III 1543 roku w Norymberskim wydawnictwie Johannesa Petreiusa. Nad całym procesem wydawniczym z polecenia Mikołaja Kopernika czuwał Jerzy Joachim Retyk[4].

Bibliografia

  • Richard S. Westfall, Indiana University. Rheticus, George Joachim. "Catalog of the Scientific Community of the 16th and 17th Centuries," The Galileo Project.
  • Dennis Danielson (2006). The First Copernican: Georg Joachim Rheticus and the Rise of the Copernican Revolution. Walker & Company, New York. ISBN 0-8027-1530-3
  • Stefan Deschauer: Die Arithmetik-Vorlesung des Georg Joachim Rheticus, Wittenberg 1536: eine kommentierte Edition der Handschrift X-278 (8) der Estnischen Akademischen Bibliothek; Augsburg: Rauner, 2003; ISBN 3-936905-00-2
  • Heinz Karl Burmeister, Georg Joachim Rheticus 1514-1574. Eine Bio-Bibliographie, Bd. I-III, Wiesbaden 1967-1968.
  • Owen Gingerich, Annotated Census of Copernicus` De revolutionibus (Nuremberg, 1543 and Basel, 1566), Leiden-Boston-Köln 2002; ISBN 90-04-11466-1
  • Jack Repcheck, Sekret Kopernika. Jak się zaczęła rewolucja naukowa, przełożył Przemysław Bandel, Poznań 2007; ISBN 978-83-7510-203-1

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ a b Narratio prima - Relacja pierwsza, Witold Tomaszewski [dostęp 2020-10-23] (pol.).
  2. ↑ Narratio Prima, web.archive.org, 6 maja 2006 [dostęp 2020-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2006-05-06].
  3. ↑ Mikołaj Kopernik - Zyciorys, Życiorysy.pl [dostęp 2020-10-24] (pol.).
  4. ↑ NICOLAUS COPERNICUS THORUNENSIS - Dzieje publikacji De revolutionibus, copernicus.torun.pl [dostęp 2020-10-27].

Media użyte na tej stronie

Narratio prima.jpg
Cover of Rheticus' "De libris revolutionum Copernici Narratio Prima Excusum Gedani", (1540). The first published account of Nicolaus Copernicus' heliocentric theory.