Naskórek

Budowa histologiczna (mikroskop optyczny)
Warstwy naskórka

Naskórek, epiderma (łac. epidermis), u bezkręgowców także hipoderma (łac. hypodermis)[1] – najbardziej zewnętrzny i jednocześnie najcieńszy nabłonek okrywający powłokę ciała organizmu zwierzęcego, pochodzenia ektodermalnego, u kręgowców składający się z kilku warstw komórek, a u bezkręgowców z jednej.

Naskórek kręgowców jest zewnętrzną warstwą skóry – ma około 0,5 mm, przy czym grubość ta jest większa (do 1,0 – 1,5 mm) na skórze podeszwy i dłoni. Tradycyjnie uważa się, że naskórek zbudowany jest z wielowarstwowego nabłonka płaskiego rogowaciejącego, w rzeczywistości jednak tylko dwie, trzy warstwy żywych komórek leżących najbardziej powierzchownie są płaskimi. Większość keratynocytów to komórki sześcienne lub walcowate.

W skład naskórka wchodzą komórki układające się w warstwy (od 6 do 20), następujących typów:

Unaczynienie skóry:

Przy oziębieniu następuje odruchowy skurcz naczyń krwionośnych oraz mięśni stroszących włosy (łac. musculi arrectores pilorum).

Warstwy

Keratynocyty układają się w naskórku w 5 warstw. Idąc od błony podstawnej, są to:

  • warstwa podstawna (stratum basale) – najgłębiej położona część naskórka
  • warstwa kolczysta (stratum spinosum)
  • warstwa ziarnista (stratum granulosum)
  • warstwa jasna, inaczej świetlana (stratum intermediale, lucidum) (tylko w grubych naskórkach, np. podeszwy)
  • warstwa rogowa naskórka (stratum corneum), jej część podlegająca złuszczaniu to stratum disjunctum.

Warstwa podstawna i warstwa kolczysta to warstwy żywe. Nazywa się je łącznie warstwą rozrodczą (stratum germinativum) albo strefą Malpighiego[2].

Wytwarza włosy, paznokcie, gruczoł łojowy, potowy, mlekowy (elementy martwe). Warstwa rogowa naskórka ochrania skórę przed czynnikami chorobotwórczymi. Poza tym nie przepuszcza wody.

Melanina znajdująca się w naskórku nadaje barwę skórze i chroni przed działaniem promieniowania słonecznego.

Przypisy

  1. Józef Razowski: Słownik entomologiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987. ISBN 83-01-07907-X.
  2. Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL 2005, ISBN 83-200-3367-5.

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Epidermal layers pl.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Budowa naskórka - warstwy
Skinlayers.png
Diagram of the layers of the epithelial skin layer: the epidermis.
HautFingerspitzeOCT.gif
Autor: User:BoP, Supplied by the medOCT group, Medical University Vienna, Austria, Licencja: CC BY-SA 2.0 at
Rotating image of Optical Coherence Tomography (OCT) tomogram of a fingertip, depicting stratum corneum (~500µm thick) with stratum disjunctum on top and stratum lucidum (connection to stratum spinosum) in the middle. At the bottom are superficial parts of the dermis. Sweatducts are clearly visible. This animated image loads 85x times slower than the non-animated image.
Epidermis-delimited.JPG
This is a hematoxylin and eosin stained slide at 10x of normal epidermis.