Naszacowice

Naszacowice

wieś
Centrum wsi
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Podegrodzie
Wysokość	300–450 m n.p.m.
Liczba ludności (2010)	890[1]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-386[2]
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0460598
Położenie na mapie gminy Podegrodzie Naszacowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Naszacowice
Położenie na mapie województwa małopolskiego Naszacowice
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Naszacowice
49°33′48″N 20°33′16″E/49,563333 20,554444

Naszacowice (Naszczowice; w 2. poł. XX wieku okresowo również Naszęcowice^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie. Jest jedną z najstarszych miejscowości w Małopolsce. Graniczy z gminami Stary Sącz i Łącko.

Wzgórze grodowe

Budowany kościół Św. Urszuli Ledóchowskiej

Remiza OSP w budynku starej szkoły

Położenie

Naszacowice położone są w Kotlinie Sądeckiej, na lewym brzegu Dunajca, u ujścia rzeki Słomki i Jastrzębika. Leży na wysokości od 300 do 450 m n.p.m. Zajmuje 3,90 km² (6,0% powierzchni gminy)^[4]. Graniczy z: Podegrodziem, Juraszową, Rogami, Olszanką, Kadcza, Gołkowicami Dolnymi. Przez południową część wsi przebiega obwodnica Podegrodzia, w ciągu drogi wojewódzkiej nr 969 (Stary Sącz – Nowy Targ).

Części wsi

Toponimika nazwy

Nazwa pochodzi od jej założyciela Nosacza, co wyklucza tezę wiążącą nazwę wsi z Sączem. Mówiła ona, że Naszacowice to osada na dawnym Sączu, czyli Naszącowice. Najstarsze zapisy nazwy pochodzą z 1233 i 1292 i brzmi ona: Nossaczouicy. Dokumenty z 1353 podają nazwę de Naszocowice. Jan Długosz w „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” zapisuje nazwę na dwa sposoby: Nossaczowycze i Noszaczowycze. Spis miejscowości z 1794 podaje dwie nazwy: Naszacowice i Naschatowitz Colonia.

Historia

Na przełomie VIII i IX w. istniał tu duży gród warowny o powierzchni ok. 15 ha^[7], który pełnił rolę centrum w tym regionie. W Naszacowicach znajdują się resztki grodziska z epoki łużyckiej i z okresu wczesnego średniowiecza. W IX–XI wieku pełniło ono rolę centrum osadniczego dla Kotliny Sądeckiej i było ważnym punktem strażniczym na szlaku handlowym biegnącym wzdłuż Dunajca^[8].

Wieś, ulokowana 1293 na prawie magdeburskim, należała przed rozbiorami Polski do zakonu klarysek ze Starego Sącza.

W XVI w. Naszacowice były własnością Jana Wierzbięty (herbu Janina).

W 1789 w ramach akcji kolonizacyjnej cesarza Józefa II osiedliło się tu 8 rodzin niemieckich.

Wiosną 1941, w Naszacowicach, powstał oddział Batalionów Chłopskich, którym dowodził Józef Krzyżak ps. „Potok”. Teren działania oddziału obejmował gminy Podegrodzie i Stary Sącz. Licząca około 20 partyzantów jednostka przeprowadziła kilkadziesiąt akcji bojowych i dywersyjno-sabotażowych^[9].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii w Podegrodziu.

Zabytki

• Grodzisko w Naszacowicach – wczesnośredniowieczne grodzisko istniejące od VIII do XI wieku (o pow. 10 ha). Część znalezionych tu pamiątek można zobaczyć w Muzeum Lachów Sądeckich

Edukacja

We wsi znajduje się filia Gminnego Ośrodka Kultury w Podegrodziu, która prowadzi m.in. punkt biblioteczny^[10].

Sport

W miejscowości znajduje się boisko sportowe Orlik Plus, z którego bezpłatnie korzystają mieszkańcy wsi.

Sztuka

We wsi mieszka Kazimierz Twardowski, wybitny malarz akwarelowy. Jego dzieła to przede wszystkim pejzaże, prezentowane w Polsce i za granicą. We własnym domu prowadzi małą galerię. Dwa razy otrzymał nagrodę im. Bolesława Barbackiego, za całokształt twórczości^[11][12]. Jest też autorem polichromii kościoła św. Jakuba w Podegrodziu^[13].

OSP Naszacowice^[14][15]

Historia

Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Naszacowicach jest stosunkowo młodą jednostką, gdyż powstała w 2007.

Wyposażenie

Jednostka posiada na wyposażeniu: samochód Magirus Deutz GBA 2,5/16 i motopompę oraz podstawowy sprzęt ratowniczy i gaśniczy.

Przypisy

Bibliografia

• Zenon Piotr Szewczyk: O pochodzeniu nazw miejscowych Gminy Podegrodzie i okolic. Nowy Sącz: UG Podegrodzie, Biblioteka Gminna w Podegrodziu, 2009. ISBN 978-83-60822-59-3.
• Naszacowice. W: Jan Pastuszczak: Gmina Podegrodzie. Jacek Kula, Jerzy Nieć, Krzysztof Bodziony (ilustracje); Stanisław Mendelowski (redakcja). Krosno: P.U.W. „Roksana” Sp. z.o.o., 2006, s. 34-35. ISBN 83-7343-126-8.

Linki zewnętrzne

• Naszacowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 929 .
• Naszacowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 372 .