Natalia Milan

Natalia Milan

zdjęcie pochodzące z wniosku dowodowego z 1930 r.
Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1896 Lwów
Data i miejsce śmierci	29 września 1942 Kraków
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie
Dziedzina sztuki	rzeźba
Ważne dzieła
Macierzyństwo (także Obnażona), gips, 1930

Natalia Milan pierwsza po lewej, podczas wystawy zbiorowej w Pałacu Sztuki w Krakowie w 1934 roku.

Grób Natalii Milan na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie

Grób Natalii Milan na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie

Natalia Milan (ur. 12 kwietnia 1896 we Lwowie, zm. 29 września 1942 w Krakowie) – rzeźbiarka, jedna z pierwszych studentek na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie^[1].

Życiorys

Urodziła się jako córka Natalii z domu de Kontorowicz-Matkowskiej i Maksymiliana Milan. Miała siostrę Olgę i brata Aleksandra (absolwenta Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego)^[2]. Około 1902 roku rodzice przeprowadzili się do Krakowa. Świadectwo dojrzałości uzyskała w 1915 w Żeńskim Seminarium Nauczycielskim im. Sebaldy Münnichowej w Krakowie. Uczęszczała na Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego (było to jedyne możliwe na poziomie uniwersyteckim kształcenie dla kobiet, w tym czasie akademia przyjmowała tylko mężczyzn). Tam pobierała lekcje u Wincentego Wodzinowskiego i Piotra Stachiewicza, który zauważył jej talent rzeźbiarski. Skończyła dwumiesięczny kurs pejzażu u artystki Bronisławy Rychter-Janowskiej. Potem w latach 1917–1918 chodziła do Państwowej Szkoły Przemysłowej, gdzie poznała Konstantego Laszczkę, który namówił ją na studia w krakowskiej ASP^[3][4].

W 1919 roku rozpoczęła studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na kursach rzeźby prowadzonych przez prof. Konstantego Laszczkę. Jej koleżankami w pracowni były: Zofia Baltarowicz-Dzielińska, Janina Reichert, Roma Szereszewska, Zofia Mars, Olga Niewska i Izabella Koziebrodzka. Była pierwszą ukraińską studentką na akademii. Studiowała do 1925 roku zdobywając nagrody i wyróżnienia za prace przygotowane w czasie studiów^[5]. Po studiach rozpoczęła pracę w pierwszym ukraińskim gimnazjum „Ridna szkoła” (Рідна школа) w Drohobyczu jako nauczycielka^[4].

W 1930 roku odbyła podróż do Włoch. Była we Florencji, Wenecji, Carrarze, Sienie i Pizie. Zachwyciły ją tam rzeźby Luki della Robbii, najwyżej jednak ceniła Donatella i Michała Anioła^[3][4].

W październiku 1931 roku wzięła udział w wystawie krakowskich artystek w Gmachu Towarzystwa Rolniczego wraz z 21 innymi artystkami, w tym Marią Niedzielską i Mają Berezowską^[6]. W styczniu 1934 roku wystawiła swoje cztery rzeźby na wystawie zbiorowej w Pałacu Sztuki. Była jedyną kobietą biorącą udział w wystawie (zdjęcie z wystawy obok)^[7].

Brała udział w kilku wystawach Stowarzyszenia Artystów Ukraińskich „ANUM”. Należała do grupy artystycznej „Blask”.

Jej ulubionym tematem były akty kobiece oraz portrety. Głównym materiałem, który używała, był gips; rzadziej drewno. Marzyła o rzeźbieniu w marmurze, ale było to niemożliwe ze względów finansowych. Rysowała ołówkiem, kredkami, sangwiną i piórem. Początkowo posługiwała się realizmem, z czasem coraz bardziej syntetyzowała swoje rzeźby. Rzadko kiedy była zadowolona z efektów^[4].

Została pochowana na Nowym Cmentarzu Podgórskim w Krakowie^[8].

Po śmierci, jej siostra Olga przekazała do Muzeum Narodowego im. Szeptyckiego jej prace rzeźbiarskie, ok. 150 szkiców, a także autobiografię^[3][4].

Prace w zbiorach

• Ukraińskie Muzeum Narodowe we Lwowie (m.in. rzeźba Macierzyństwo, ok. 1930)
• Lwowska Galeria Sztuki

Przypisy

Bibliografia

• H. Kuboszewska, Milan Natalia, Słownik Artystów Polskich, t V, Wydawnictwo Krąg, Warszawa 1993, s. 556.
• Słownik Artystów Polskich. Uzupełnienia i sprostowania do tomów I-VI, Wydawnictwo Krąg, Warszawa 1993, s. 177.
• Materiały do dziejów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 1895-1939, [T. 2] / oprac. Józef E. Dutkiewicz, Jadwiga Jeleniewska-Ślesińska, Władysław Ślesiński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1969, s. 346.
• Hristina Sanotska, Niedośpiewana pieśń, „Wszechświat” 1988, nr 10 (718), s. 151-154 (Христина Саноцька, Недоспівана пісня, „Всесвіт”, 1988, №10, c. 151-154) [1]
• Olga Denisyuk, Rzeźbiarz Natalia Milan, "Mystetstvo Creator", 2007, nr 2, s. 96-97 (Ольга Денисюк, Скульптор Наталія Мілян, „Образотворче мистецтво”, 2007, т. №2, c. 96-97) [2]
• Damian Gornyatkevich, Natalia Milan (w 10. rocznicę śmierci),”Wolność”, 9 XI 1952, nr 37 (299), s. 1-2 Дам’ян Горняткевич, Наталія Милянівна (на десяті роковини її смерті), "Свобода", 1952. Ч. 299 (9 листопада) [3]

Linki zewnętrzne

• Iwona Demko i Patrycja Bochenek: cykl "Ile właściwie było wielkich artystek?" odc. #10 / Natalia Milan i Baraneum. Radio Kapitał.