Natron

Natron

Natron w kraterze Emi Koussi w Czadzie
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	natryt, soda rodzima, soda naturalna, soda krystaliczna
Skład chemiczny	dziesięciowodny węglan sodu (Na 2CO 3·10H 2O)
Twardość w skali Mohsa	1–1,5
Przełam	nierówny
Łupliwość	dobra, dwukierunkowa
Pokrój kryształu	tabliczkowy, romboidalny
Układ krystalograficzny	jednoskośny
Gęstość minerału	1,42–1,47 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	biały, szary lub bezbarwny
Rysa	biała
Połysk	szklisty lub ziemisty

Natron (inaczej natryt, soda rodzima, soda naturalna, soda krystaliczna) – minerał węglanu sodu. Nazwa pochodzi od składu chemicznego minerału (arab. natron = soda). Minerał rzadki, rozpowszechniony tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Właściwości

• Wzór chemiczny: Na
  2CO
  3·10H
  2O – uwodniony węglan sodu, dziesięciohydrat
• Układ krystalograficzny: jednoskośny
• Twardość: 1-1,5
• Gęstość: 1,42-1,47
• Rysa: biała
• Połysk: szklisty lub ziemisty
• Łupliwość: dobra, dwukierunkowa
• Przełam: nierówny
• Barwa: biała, szara lub bezbarwna

Barwi płomień na żółto, topi się w temperaturze 32 °C. Tworzy łatwo rozpuszczalne w wodzie kryształy; tabliczkowe i romboidalne. Tworzy skupienia ziarniste, pręcikowe, igiełkowe, naskorupienia lub wykwity. Powinna być chroniona przed wilgocią, bo łatwo absorbuje wodę i rozpuszcza się.

W suchym powietrzu a także podczas ogrzewania traci wodę krystalizacyjną i bieleje (następuje częściowa dehydratacja – tzw. wietrzenie sody). Na skutek tego procesu powstaje termonatryt Na₂CO₃ · H₂O). W temperaturze 107 °C przechodzi w sól bezwodną.

Występowanie

Występuje wyłącznie w skałach osadowych. Krystalizuje z wód jezior sodowych (w klimacie gorącym), jako produkt ich ewaporacji (odparowania).

Miejsca występowania: minerał, występujący w osadach niektórych słonych jezior, tzw. jezior sodowych, gł. w Egipcie – Wadi Natrum, Kenii – Magadi, Kabongo, Tanzania – Natron, Iranie, Kazachstanie, USA – Borax Lake i Owens Lake (w Kalifornii), Włochy – Etna, Wezuwiusz.

Zastosowanie

Używany był w starożytnym Egipcie do mumifikacji zwłok. Obecnie stosowany w przemyśle chemicznym, hutniczym, szklarskim, papierniczym, spożywczym oraz w medycynie. Ma znaczenie kolekcjonerskie.

Bibliografia

• J. Żaba – Ilustrowany słownik skał i minerałów – Videograf II Sp. z o.o – 2003
• W. Schumann – Minerały świata – Wyd. „Alma-Press” 2003