Nauener Tor
 nr rej. 09155233[1] | |
 Brama od strony południowej w 2006 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Miejscowość | |
| Adres | Nauener Tor, 14467 Potsdam, Deutschland[2] |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | Johann Gottfried Büring |
| Inwestor | |
| Rozpoczęcie budowy | 1755 |
| Ukończenie budowy | 1755 |
| Ważniejsze przebudowy | 1867 |
| Pierwszy właściciel | Fryderyk II Wielki |
| Obecny właściciel | władze Poczdamu |
Położenie na mapie Poczdamu  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
Położenie na mapie Brandenburgii  | |
 52°24′12,4″N 13°03′28,2″E/52,403444 13,057833 | |
Nauener Tor (pol. „Brama Naueńska”[3][4]) - neogotycka brama miejska, znajdująca się w Poczdamie, w bezpośrednim sąsiedztwie Dzielnicy Holenderskiej, w przebiegu ulicy Friedrich-Ebert-Straße[2][5][6]. Wraz z Bramą Myśliwską i Bramą Brandenburską jest jedną z trzech zachowanych bram miejskich w Poczdamie[2]. Ponadto stanowi, obok pierwszych neogotyckich budynków w Anglii najstarszy przykład neogotyckiej architektury w Europie[2][5].
Historia
Pierwsza Brama Naueńska została zbudowana w obrębie murów miejskich w kierunku północnym w przebiegu ulicy Nauener Straße (obecnie Friedrich-Ebert-Straße) przy północnym krańcu dzisiejszego placu Platz der Einheit w 1722 roku, w ramach prowadzonej przez pruskiego króla Fryderyka Wilhelma I pierwszej rozbudowy Poczdamu[6][7]. Wraz z drugą rozbudową miasta, w 1735 roku zbudowano nową bramę, położoną około 400 m dalej na północ od poprzedniej budowli[6]. Brama ta reprezentowała styl barokowy, a jej cechą charakterystyczną była inskrypcja Es lebe der König und alle braven Soldaten (pol. „Niech żyje król i wszyscy dzielni żołnierze”)[2][7].
W 1755 roku na polecenie króla Fryderyka II Wielkiego zbudowano obecną Bramę Naueńską[2][8][9]. Budowlę zaprojektował architekt Johann Gottfried Büring na podstawie szkicu samego zleceniodawcy[2][5][9]. Fryderyk II Wielki świadomie wybrał styl architektoniczny, nawiązujący do średniowiecznej architektury gotyckiej, aby nadać bramie wrażenie pochodzenia z dawniejszych wieków[2][5]. Budowla miała postać dwóch, flankujących barokową bramę otynkowanych, okrągłych wież zwieńczonych blankami i szpiczastymi stożkami, wykonanymi z naturalnego kamienia[2]. Przy wieżach znajdowały się boczne, przeznaczone dla celników i strażników dobudówki z ostrołukowymi otworami arkadowymi i maszkaronami, które wzmacniały średniowieczne wrażenie[9][2]. Celem nowej bramy było zwiększenie wartości osi widokowej z centrum miasta na ulicę Nauener Straße[2]. Za sprawą murów miejskich brama była połączona z Bramą Myśliwską i Bramą Brandenburską[10].
W związku z prowadzonym w XIX wieku wyburzaniem poczdamskich murów miejskich, w 1867 roku barokowa brama została rozebrana, zaś pomiędzy wieżami nowej Bramy Naueńskiej zbudowano połączenie w stylu neogotyckim[5][2]. W latach 1996-1997 przeprowadzono gruntowną renowację bramy, w ramach której odnowiono jej historyczną powłokę malarską[2][5]. Obecnie w obu dobudówkach przy wieżach bramy mieszczą się restauracje[2].
Galeria
(c) Bundesarchiv, Bild 170-507 / Max Baur / CC-BY-SA 3.0Rysunek bramy z XVIII wieku
(c) Bundesarchiv, Bild 170-308 / Max Baur / CC-BY-SA 3.0Brama od strony południowej w latach 1928-1944
Brama od strony północnej w 2019 roku
Maszkaron na jednej z dobudówek bramy
Przypisy
- ↑ Brandenburski Urząd Krajowy do spraw Ochrony Zabytków i Krajowe Muzeum Archeologiczne: Stadttor (niem.). ns.gis-bldam-brandenburg.de, 2020-10-09. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Nauener Tor (niem.). W: Sehenswürdigkeiten [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ Alicja Micuła: Poczdam: kulturowy krajobraz UNESCO nad wodą wyróżniony (pol.). W: Globtroter [on-line]. kurier365.pl, 2015-12-18. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ Poczdam - Stolica Kraju Związkowego Brandenburgia (niem.). podroze-blizej-i-dalej.blogspot.com, 2016-10-30. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b c d e f Nauener Tor (niem.). reiseland-brandenburg.de. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b c Nauener Tor (niem.). potsdam-geschichte.de. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b Zwischen Brandenburger und Nauener Tor (niem.). W: Führungen [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ Nauener Tor (niem.). info-potsdam.de. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b c Stadtmauer und Tore; Informationen und Bilder (niem.). W: Nauener Tor [on-line]. potsdam-sanssouci.com. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ Nauener Tor in Potsdam (niem.). brandenburger-strasse.de. [dostęp 2021-01-26].
Linki zewnętrzne
- Galeria zdjęć bramy (pol.)
- Galeria zdjęć bramy (ang.)
Media użyte na tej stronie
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Autor: Hanhil based on work by NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Brandenburg, showing position of Brandenburg within Germany
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Hillenbrand, Licencja: CC BY-SA 4.0
The Nauener Tor in Potsdam. Photographed from northern direction in 2019.
(c) Bundesarchiv, Bild 170-308 / Max Baur / CC-BY-SA 3.0
Autor: Beko, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lion head on Nauen Gate in Potsdam, Germany
(c) Bundesarchiv, Bild 170-507 / Max Baur / CC-BY-SA 3.0