Nautilus (puchar)
Nautilus – dekoracyjny puchar z czaszą z wypolerowanej muszli głowonoga Nautilus pompilius. Dekoracje i zastosowane ornamenty zwykle nawiązywały do morskiego pochodzenia muszli.[1] Koncha ujęta była w srebrną, cynową lub złotą oprawę zdobioną emalią. Trzon pucharu stanowiło zwykle wyobrażenie jednego z mitologicznych bóstw lub mitycznego stwora morskiego.[2] Trzony mogły być dodatkowo zdobione ażurowymi lub kulistymi nodusami wysadzanymi kamieniami szlachetnymi lub perłami.[3] Pojemność czary nautilusa mogła osiągać 4 litry, a jego wysokość 55 cm.[4]
Moda na nautilusy panowała w Europie w XVI i XVII wieku, produkowano je jeszcze do wieku XIX. Główne ośrodki produkcji nautilusów to Augsburg, Norymberga i Brema, od XVII wieku Gdańsk. Muszle dostarczane były z połowów w Oceanie Indyjskim i Oceanie Spokojnym przez kupców Kompanii Wschodnioindyjskiej. [4]
Przykłady nautilusów
- nautilus z 1770 autorstwa Jeana Martina, nadwornego złotnika króla Stanisława Augusta, ozdobiony 22 gemmami eksponowany w Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie[3]
- puchar w kształcie pawia wykonany z 1600 przez złotnika Jerzego Hoffmanna (Muzeum Narodowe w Warszawie)[3]
- puchar z herbem opata Aleksandra Kęsowskiego autorstwa Andreasa I Mackensena z lat 1643-1667 (Muzeum Rzemiosła Artystycznego w Berlinie)[5].
Przypisy
- ↑ Nautilus opata Aleksandra Kęsowskiego, www.wilanow-palac.pl [dostęp 2021-01-03].
- ↑ Jendryczko i inni, Sztuka świata. T. 18, Słownik terminów : L-Ż, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 90, ISBN 978-83-213-4727-1, OCLC 857956061 [dostęp 2021-01-03].
- ↑ a b c d KONCHY CIĘTE I POLICHROMOWANE. Muszle w kolekcji Jacka Glanca, muszle.concha.pl [dostęp 2021-01-03].
- ↑ a b Puchar Nautilus, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie [dostęp 2021-01-03] (pol.).
- ↑ Marcin Latka, Puchar opata Kęsowskiego, artinpl [dostęp 2019-07-04].
Media użyte na tej stronie