Navicentrum

Przedsiębiorstwo Projektowo-Usługowe NAVICENTRUM Sp. z o.o.
Ilustracja
W tle: dawna siedziba.
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Adres

50-141 Wrocław, Plac Nowy Targ 28

Data założenia

1952

Data likwidacji

---

Forma prawna

spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Nr KRS

0000065873

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Przedsiębiorstwo Projektowo-Usługowe NAVICENTRUM Sp. z o.o.”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Przedsiębiorstwo Projektowo-Usługowe NAVICENTRUM Sp. z o.o.”
Ziemia51°06′38,330″N 17°02′18,864″E/51,110647 17,038573
Strona internetowa

Navicentrum, Przedsiębiorstwo Projektowo-Usługowe NAVICENTRUM Sp. z o.o. – biuro projektowe okrętów i innych jednostek pływających, działające we Wrocławiu od 1952 roku, a w obecnej formie prawnej od 1992 r. Biuro projektuje jednostki pływające zarówno śródlądowe jak i morskie. Ponadto w obecnej ofercie biura zaprezentowano możliwość projektowania takich konstrukcji pływających jak domy na wodzie czy pontony i platformy pływające[1][2].

Historia

Firma rozpoczęła działalność w 1952 roku jako przedsiębiorstwo państwowe[2]. Dnia 1 lipca 1951 r. powołano Centralne Biuro Konstrukcyjne Taboru Rzecznego[1]. Natomiast na podstawie zarządzenia wydanego przez Ministra Żeglugi z dnia 1 sierpnia 1951 r. utworzone przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Biuro Konstrukcyjne Taboru Rzecznego z siedzibą we Wrocławiu przy ulicy Siemieńskiego 12[3]. Pierwszym dyrektorem przedsiębiorstwa został Czesław Śladkowski[2][3]. W latach 1952–1992 dwukrotnie zmieniano nazwę przedsiębiorstwa[1][2]. Zmieniono także jego siedzibę. W 1973 r. biuro przeniesiono do budynku położonego przy Placu Nowy Targ 28[3], do nowego budynku, którego budowę rozpoczęto w 1965 r. Budynek ten powstał w południowo-wschodnim narożniku placu. Został wzniesiony wg projektu typowego[4].

W 1992 r. dokonano jego przekształcenia w spółkę pracowniczą[1][2], co nastąpiło z dniem 01.01.1992 r.[2]. Navicentrum jako jedna z pierwszych pracowni projektowych w Europie zaczęła projektować i wprowadzać system pchany[a], w miejsce holowanego, dla jednostek transportowych śródlądowych, który od przełomu lat 50 i 60 stanowi podstawę eksploatowanych statków w żegludze śródlądowej. W biurze tym od 1958 r. projektowano jednostki wg opracowanego typoszeregu barek motorowych BM-500, a także barek o nośności 660 t. Oprócz wymienionych projektowano także pogłębiarki ssące i kubełkowe, lodołamacze o i inne. W roku 1998 został przekazany do eksploatacji dla Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie zaprojektowany w Navicentrum statek naukowo–badawczy[b][1].

W historii biura powstawały projekty stanowiące podstawę budowy ponad 300 typów obiektów śródlądowych. Biuro współpracowało ze wszystkimi polskimi stoczniami śródlądowymi, a także z niektórymi stoczniami morskimi. Zaprojektowane w Navicenrtum statki budowane były z przeznaczeniem dla armatorów między innymi z Belgii, Egiptu, Holandii, Francji, Niemiec, Nigerii, Norwegii, Wietnamu i inne[1]. Wykonywano także – szczególnie w początkowym okresie działalności biura – dokumentacje remontowe istniejącej floty, oraz opracowywano dokumentacje dla produkcji specjalnej i pokrewnej przemysłowi stoczniowemu[2]. Biuro było także kontynuatorem prac nad projektami barki "Wielkiej Wrocławki"[c][3].

Oprócz działalności stricte projektowej, biuro prowadziło także działania w zakresie[2]:

Ponadto przez pewien okres przedsiębiorstwo miało również pracownię projektową budownictwa wodnego[2].

W najlepszym okresie działania biura, w latach 70 XX w., zatrudniało ono ponad 450 pracowników. Przedsiębiorstwo miało wówczas także swoje filie w innych miastach, tj. w Szczecinie[d], Gdańsku[d], Płocku[d], Warszawie i Opolu[2][3]. Wraz z systematycznym upadkiem żeglugi śródlądowej i stoczni w Polsce, zatrudnienie w kolejnych latach spadało do poziomu około 15 pracowników w 2015 r.[2]. Kadrę biura projektowego stanowili początkowo pracownicy byłego Wydziału Konstrukcyjnego Stoczni Odrzańskich[2][3], później także absolwenci różnych wyższych uczelni, w tym między innymi Politechniki Gdańskiej, Szczecińskiej, a następnie Wrocławskiej[e][2].

Przedsiębiorstwo posiadało w różnych okresach podległe mu jednostki organizacyjne, działające poza główną siedzibą[2][3]. Obejmowały one między innymi[3]:

  • we Wrocławiu:
    • pracownia V (projektowania modelowego) na terenie Technikum Żeglugi Śródlądowej przy ul. Brücknera 10,
    • pracownia VII (projektowa) na terenie Wrocławskiej Stoczni Rzecznej przy ul. Kwidzyńskiej 2,
    • pracownia B-1 (badawcza) Zakładu Studiów i Badań przy ul. Sokolej 2,
  • poza Wrocławiem:
    • pracownia VII (projektowa) w Płocku, na terenie Płockiej Stoczni Rzecznej przy ul. Popłacińskiej 42,
    • pracownia B-2 (badawcza) Zakładu Studiów i Badań-Zakład Prognozowania w Warszawie, ul. Chocimska 4
    • Zespół Projektowy w Gdańsku przy ul. Wały Piastowskie 4.

Przedsiębiorstwo należało do zjednoczenia branżowego – Zjednoczenia Żeglugi Śródlądowej i Stoczni Rzecznych we Wrocławiu, podległemu Ministrowi Żeglugi, a po likwidacji tego ministerstwa 1 lipca 1974 r., przejściowo włączono do Zjednoczenia Morskich Stoczni Remontowych w Gdańsku. Z tego powodu wydzielono w przedsiębiorstwie dwie pracownie badawcze[f], które włączone zostały do Zjednoczenie Żeglugi Śródlądowej podporządkowanego Ministerstwu Komunikacji. Jednak w 1976 r. zdecydowano o włączeniu Centrum do Zjednoczenia Żeglugi Śródlądowej[g]. Z tego względu połączono Biuro Badawczo Projektowe Żeglugi Śródlądowe z Centrum 7[h] tworząc przedsiębiorstwo państwowe Centrum Badawczo Projektowe Żeglugi Śródlądowej "Navicentrum", które przynależało do Zjednoczenia Żeglugi Śródlądowej, działającego pod nadzorem Ministerstwa Komunikacji[3].

Nazwy

Przedsiębiorstwo w kolejnych latach nosiło kolejno następujące nazwy[2][3]:

  • Biuro Konstrukcyjne Taboru Rzecznego (BKTR)[1][2][3] (od 1952 r. do 1 lipca 1958 r.)[2];
  • Biuro Projektów i Studiów Taboru Rzecznego (BPiSTR)[2][3] (od 11 lipca 1958 r. do 30 czerwca 1973 r.)[2];
  • Centrum Badawczo-Projektowe Żeglugi Śródlądowej i Stoczni Rzecznych (jako ośrodek badawczo-rozwojowy; od 1 lipca 1973 r.[i] do 16 października 1973 r.[j])[3]
  • Centrum Badawczo Projektowe Żeglugi Śródlądowej NAVICENTRUM (CBPŻŚ)[1][2][3] (od 30 czerwca 1973 r.[2] /16 października 1973 r.[3]/ do 1 stycznia 1992 r.[2])
  • Przedsiębiorstwo Projektowo-Usługowe NAVICENTRUM Sp. z o.o. (od 1 stycznia 1992 r.)[2][3].

Zaprojektowane jednostki

W Navicentrum zaprojektowano między innymi[1][2]:

Inne, wybrane projekty jednostkowe:

  • zestaw pchany na rzekę Rodan: pchacz o mocy 3200 KM i dwie barki po 3 500 t nośności każda z nich[1],
  • pchacz 2x675 kM przeznaczony do pchania jednej barki o nośności 2350 t[3],
  • statek naukowo-badawczy dla Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie[b][1],
  • drobnicowiec 1100 t dla Wietnamskiej Republiki Demokratycznej[2],
  • lodołamacz L- 250[3],
  • kabotażowce KŻ-450 "Flora" i "Emilia" dla Żeglugi Szczecińskiej[3],
  • zbiornikowce wodne typu "Śnieżka" przeznaczone do zaopatrywania statków morskich w wodę[3],
  • bunkierki paliwowe dla dawnych CPN w szczecinie ZB-400, ZB-700, i ZB-1000[3],
  • kutry hydrograficzne ZKH- 400 "Galaktyka" oraz ZKH-150[3],
  • promy drogowe i pasażerskie dla Świnoujścia i rejonu Gdańska[3],
  • ok. 20 typów wyspecjalizowanych statków morskich, przybrzeżnych i portowych, w tym m.in.: "Flora" dla Żeglugi Szczecińskiej, towarowiec 499 BRT dla Anglii "Sla Thanes", drobnicowiec DRM 540/740 dla Norwegii "Frendo Norden" oraz statki obsługi portowej[3].

Przekształcenie

Trudna sytuacja przedsiębiorstwa w dobie zmian ustrojowych i upadku żeglugi śródlądowej oraz zapoczątkowany w Polsce proces przekształceń własnościowych doprowadziły do podjęcia działań, których efektem były zmiany własnościowe i formalne w zakresie firmy. Pierwszym etapem było zebranie informacyjne pracowników ”Navicentrum” z udziałem dyrekcji, rady pracowniczej i firmy konsultacyjnej, które przeprowadzono 9 listopada 1990 r. Podjęto na nim uchwałę zobowiązującą dyrekcję i radę pracowniczą, do opracowania i złożenia wniosku do Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej o wszczęcie postępowania likwidacyjnego w celu sprzedaży przedsiębiorstwa nowo powołanej przez pracowników spółce z o.o.. Spółka została zarejestrowana w Państwowym Biurze Notarialnym we Wrocławiu 4 grudnia 1990 r.[3]. Następnie[2][3]:

  • ustalono termin rozpoczęcia likwidacji na dzień 1 grudnia 1991 r. (Zarządzeniem Nr 242 Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej z dn. 20 listopada 1991 r. w sprawie likwidacji Centrum Badawczo Projektowego Żeglugi Śródlądowej NAVICENTRUM),
  • wyznaczono termin zakończenia likwidacji na dzień 31 grudnia 1991 r.
  • przedsiębiorstwo uznane zostało za zlikwidowane (decyzją nr 83 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 13 maja 1992 r.).

Od tego momentu firma funkcjonuje jako spółka prawa handlowegospółka z ograniczoną odpowiedzialnością[2][3].

Współczesność

Jak wyżej zaznaczono po zmianach ustrojowych w Polsce przedsiębiorstwo państwowe zostało przekształcone w spółkę pracowniczą. Obecnie firma działa jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w oparciu o przepisy kodeksu handlowego. Zgodnie z portfolio spółki, oferuje ona projektowanie i nadzór autorski nad budową jednostek pływających zarówno śródlądowych jak i morskich. Możliwe jest projektowanie jednostek zgodnie w wymogami różnych obowiązujących w świecie standardów i wymogów opracowanych przez towarzystwa klasyfikacyjne[2]. Spółka wpisana jest do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000065873[5].

Uwagi

  1. Pierwszy zestaw pchany powstał w latach 1953-1958. W żadnym z krajów europejskich nie było w tym czasie tego typu jednostek. Wprowadzony został w 1958 r. przez ówczesną Warszawską Żeglugę na Wiśle.
  2. a b Statek przeznaczony jest dla 40 studentów i 10 pracowników naukowych.
  3. Prace nad projektem barki "Wielkiej Wrocławki" rozpoczęte zostały przed utworzeniem Navicentrum, w 1949 r., w dawnym Zjednoczeniu Przemysłu Kotlarskiego – Grupa Stoczni we Wrocławiu.
  4. a b c Oddziały w Szczecinie, Gdańsku i Płocku powołano do życia z dniem 1 lipca 1955 r.
  5. Politechnika Wrocławska prowadziła specjalizację w dziedzinie konstrukcji statków śródlądowych.
  6. Zarządzenie Nr 193 Ministra Komunikacji z dnia 29 października 1974 r.
  7. Zarządzenie Nr 8/Org/76 Ministrów Przemysłu Ciężkiego i Komunikacji z 16 lutego 1976 r.
  8. Zarządzenie Nr 75 Ministra Komunikacji z 1 kwietnia 1976 r.
  9. Zarządzenie nr 52 Ministra Żeglugi z dnia 30 czerwca 1973 r.
  10. Zarządzenie Nr 75 Ministra Żeglugi z dnia 16 października 1973 r.
  11. Holownik motorowy 300KM, zwany był "bombowcem". Uznaje się, że była to na owe czasy bardzo udana konstrukcja; na jego podstawie w latach 1955-1956 wybudowano serię 20 holowników.

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n Harasimowicz 2006 ↓, s. 583 (Navicentrum Sp. z o.o.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Navicentrum 2015 ↓.
  3. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Podgórski 2007 ↓.
  4. Eysymontt, Krzywka b.d. ↓, s. 51 (s. 11 PDF).
  5. krs-online 2015 ↓.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Industriegebiet.png
Autor: Sal73x, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sign for industry
Ulica-śwKatarzyny.JPG
Autor: Julo, Licencja: CC BY-SA 3.0

ul. św Katarzyny we Wrocławiu (stan na rok 2011)
po lewej widać pustą pierzeję zachodnią,

wzdłuż której pod koniec 2. dekady XXI wieku powstał nowy biurowiec:

biurowiec przy ul. św. Katarzyny (2020)