Nawłoć

Nawłoć
Ilustracja
Nawłoć alpejska
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

nawłoć

Nazwa systematyczna
Solidago L.
Sp. Pl. 878. 1753
Morfologia (nawłoć pospolita)

Nawłoć (Solidago L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych, do którego należy około 100 gatunków[3]. Większość z nich występuje w Ameryce Północnej, kilka tylko gatunków pochodzi z Europy, Azji i Ameryki Południowej[3]. Niektóre gatunki (m.in. nawłoć kanadyjska) przywiezione z Ameryki do Europy zadomawiają się i zagrażają rodzimej roślinności[4]. Gatunkiem typowym jest Solidago virgaurea L.[5].

Systematyka

Synonimy[6]

Brachychaeta Torr. & A. Gray

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Angiosperm Phylogeny Website adoptuje podział na podrodziny astrowatych (Asteraceae) opracowany przez Panero i Funk w 2002[7], z późniejszymi uzupełnieniami[8]. Zgodnie z tym ujęciem rodzaj Solidago należy do plemienia Astereae Cass., podrodziny Asteroideae (Juss.) Chev. W systemie APG III astrowate są jedną z kilkunastu rodzin rzędu astrowców (Asterales), wchodzącego w skład kladu astrowych w obrębie dwuliściennych właściwych[2].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa astrowe (Asteridae Takht.), nadrząd astropodobne (Asteranae Takht.), rząd astrowce (Asterales Lindl), rodzina astrowate (Asteraceae Dumort.), podplemię Solidagininae O. Hoffm. in Engl. & Prantl, rodzaj nawłoć (Solidago L.)[9].

Gatunki flory Polski[10]

Ponadto w Polsce występuje gatunek mieszańcowy Solidago ×niederederi (Khek), którego gatunkami rodzicielskimi są nawłoć pospolita i kanadyjska[11].

Gatunki uprawiane[12]
  • nawłoć Cutlera (Solidago leiocarpa DC.)
  • nawłoć dwubarwna (Solidago bicolor L.)
  • nawłoć gajowa (Solidago nemoralis Ait.)
  • nawłoć ogrodowa (Solidago hybrida hort.)
  • nawłoć pomarszczona (Solidago rugosa Mill.)
  • nawłoć Riddella (Solidago riddellii Frank.)
  • nawłoć Shorta (Solidago shortii Torr. et Gray)
  • nawłoć szczeciniasta (Solidago hispida Muhl.)
  • nawłoć szerokolistna (Solidago flexicaulis L., syn. S. latifolia L.)
  • nawłoć sztywna (Solidago rigida L.)
  • nawłoć wieczniezielona (Solidago sempervirens L.)
  • nawłoć wielkolistna (Solidago macrophylla Pursh.)
  • nawłoć wielopromienista (Solidago multiradiata Ait.)
  • nawłoć wyrazista (Solidago arguta Ait.)
Wykaz gatunków

Według Plants of the World w obrębie tego rodzaju rozróżniono 123 gatunki (wliczając mieszance międzygatunkowe)[13]

  • Solidago albopilosa E.L.Braun
  • Solidago altiplanities C.E.S.Taylor & R.John Taylor
  • Solidago altissima L. – nawłoć największa
  • Solidago arenicola B.R.Keener & Kral
  • Solidago argentinensis Lopez Laphitz & Semple
  • Solidago arguta Aiton – nawłoć wyrazista
  • Solidago auriculata Shuttlew. ex S.F.Blake
  • Solidago austrina Small
  • Solidago austrocaroliniana Semple & J.B.Nelson
  • Solidago azorica Hochst.
  • Solidago bicolor L. – nawłoć dwubarwna
  • Solidago brachyphylla Chapm. ex Torr. & A.Gray
  • Solidago brendae Semple
  • Solidago buckleyi Torr. & A.Gray
  • Solidago caesia L.
  • Solidago calcicola Fernald
  • Solidago canadensis L. – nawłoć kanadyjska
  • Solidago capulinensis Cockerell & D.M.Andrews
  • Solidago chilensis Meyen
  • Solidago chrysopsis Small
  • Solidago compacta Turcz.
  • Solidago confinis A.Gray
  • Solidago correllii Semple
  • Solidago cuprea Juz.
  • Solidago curtisii Torr. & A.Gray
  • Solidago dahurica (Kitag.) Kitag. ex Juz.
  • Solidago decurrens Lour.
  • Solidago delicatula Small
  • Solidago drummondii Torr. & A.Gray
  • Solidago durangensis G.L.Nesom
  • Solidago erecta Banks ex Pursh
  • Solidago ericamerioides G.L.Nesom
  • Solidago fallax (Fernald) Semple
  • Solidago faucibus Wieboldt
  • Solidago fistulosa Mill.
  • Solidago flexicaulis L. – nawłoć szerokolistna
  • Solidago gattingeri Chapm. ex A.Gray
  • Solidago georgiana Semple
  • Solidago gigantea Aiton – nawłoć późna
  • Solidago glomerata Michx.
  • Solidago gracillima Torr. & A.Gray
  • Solidago guiradonis A.Gray
  • Solidago gypsophila G.L.Nesom
  • Solidago hintoniorum G.L.Nesom
  • Solidago hispida Muhl. ex Willd. – nawłoć szczeciniasta
  • Solidago horieana Kadota
  • Solidago houghtonii Torr. & A.Gray ex A.Gray
  • Solidago jejunifolia E.S.Steele
  • Solidago juliae G.L.Nesom
  • Solidago juncea Aiton
  • Solidago kralii Semple
  • Solidago kuhistanica Popov
  • Solidago lancifolia (Torr. & A.Gray) Chapm.
  • Solidago latissimifolia Mill.
  • Solidago leavenworthii Torr. & A.Gray
  • Solidago leiocarpa DC. – nawłoć Cutlera
  • Solidago litoralis Savi
  • Solidago ludoviciana Small
  • Solidago macrophylla Banks ex Pursh – nawłoć wielkolistna
  • Solidago macvaughii G.L.Nesom
  • Solidago maya Semple
  • Solidago mexicana L.
  • Solidago minutissima (Makino) Kitam.
  • Solidago missouriensis Nutt.
  • Solidago mollis Bartl.
  • Solidago muelleri Standl.
  • Solidago multiradiata Aiton – nawłoć wielopromienista
  • Solidago nana Nutt.
  • Solidago nemoralis Aiton – nawłoć gajowa
  • Solidago nipponica Semple
  • Solidago nitida Torr. & A.Gray
  • Solidago odora Aiton
  • Solidago ohioensis Riddell
  • Solidago ontarioensis (G.S.Ringius) Semple & J.A.Peirson
  • Solidago orientalis (G.L.Nesom) G.L.Nesom
  • Solidago ouachitensis C.E.S.Taylor & R.John Taylor
  • Solidago ovata Friesner
  • Solidago pacifica Juz.
  • Solidago pallida (Porter) Rydb.
  • Solidago paniculata DC.
  • Solidago patagonica Phil.
  • Solidago patula Muhl. ex Willd.
  • Solidago patuliginosa Friesner
  • Solidago petiolaris Aiton
  • Solidago pinetorum Small
  • Solidago plumosa Small
  • Solidago polyglossa DC.
  • Solidago pringlei Fernald
  • Solidago ptarmicoides (Torr. & A.Gray) B.Boivin
  • Solidago puberula Nutt.
  • Solidago pulchra Small
  • Solidago radula Nutt.
  • Solidago riddellii Frank – nawłoć Riddella
  • Solidago rigida L. – nawłoć sztywna
  • Solidago rigidiuscula (Torr. & A.Gray) Porter
  • Solidago roanensis Porter
  • Solidago rugosa Mill. – nawłoć pomarszczona
  • Solidago rupestris Raf.
  • Solidago sciaphila E.S.Steele
  • Solidago sempervirens L. – nawłoć wieczniezielona
  • Solidago shortii Torr. & A.Gray – nawłoć Shorta
  • Solidago simplex Kunth
  • Solidago spathulata DC.
  • Solidago speciosa Nutt.
  • Solidago spectabilis (D.C.Eaton) A.Gray
  • Solidago spellenbergii Semple
  • Solidago sphacelata Raf.
  • Solidago spithamaea M.A.Curtis ex A.Gray
  • Solidago squarrosa Muhl.
  • Solidago stricta Aiton
  • Solidago tarda Mack. ex Small
  • Solidago tortifolia Elliott
  • Solidago uliginosa Nutt.
  • Solidago ulmicaesia Friesner
  • Solidago ulmifolia Muhl. ex Willd.
  • Solidago velutina DC.
  • Solidago verna M.A.Curtis ex Torr. & A.Gray
  • Solidago villosicarpa Leblond
  • Solidago virgata Michx.
  • Solidago virgaurea L. – nawłoć pospolita
  • Solidago vossii J.S.Pringle & Laureto
  • Solidago wrightii A.Gray
  • Solidago yokusaiana Makino
Mieszańce międzygatunkowe
  • Solidago × beaudryi B.Boivin
  • Solidago × bernardii B.Boivin
  • Solidago × erskinei B.Boivin
  • Solidago × krotkovii B.Boivin
  • Solidago × leiophallax Friesner
  • Solidago × lutescens (Lindl. ex DC.) B.Boivin
  • Solidago × maheuxii B.Boivin
  • Solidago × niederederi Khek
  • Solidago × snarskisii Gud. & aln.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  4. ↑ Nora Kabuce, Agnese Priede: NOBANIS – Invasive Alien Species Fact Sheet – Solidago canadensis (ang.). W: NOBANIS – Invasive Alien Species Fact Sheet [on-line]. Online Database of the European Network on Invasive Alien Species - NOBANIS, 2010. [dostęp 2015-09-20].
  5. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
  6. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
  7. ↑ Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington. 
  8. ↑ B. Baldwin, J.M. Bonifacino, T. Eriksson, V. A. Funk, C.A. Mannheimer, B. Nordenstam, N. Roque, I. Ventosa: Compositeae classification (ang.). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2010-05-24].
  9. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Solidago (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-03-09].
  10. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  11. ↑ Artur Pliszko i inni, An updated distribution of Solidago ×niederederi (Asteraceae) in Poland, „Acta Musei Silesiae, Scientiae Naturales”, 66, 2017, s. 253-258, DOI: 10.1515/cszma-2017-0026 (ang.).
  12. ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
  13. ↑ Solidago L. (ang.). Plants of the World Online. [dostęp 2020-10-03].

Media użyte na tej stronie

Solidago alpestris a3.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Solidago alpestris = S. viragaurea subsp. apestris (pl. nawłoć alpejska), habitat: Tatra Mountains, Dolina Gąsienicowa
32 Solidago virgaurea.jpg
Original Description
Gullris, Solidago virgaurea L.