Nawodzice

Nawodzice
wieś
Ilustracja
Kaplica w Nawodzicach
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

sandomierski

Gmina

Klimontów

Sołectwo

Nawodzice

Liczba ludności (2020)

604[1]

Strefa numeracyjna

15

Kod pocztowy

27-640[2]

Tablice rejestracyjne

TSA

SIMC

0796097[3]

Położenie na mapie gminy Klimontów
Mapa konturowa gminy Klimontów, na dole znajduje się punkt z opisem „Nawodzice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Nawodzice”
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego
Mapa konturowa powiatu sandomierskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Nawodzice”
Ziemia50°37′18″N 21°25′54″E/50,621667 21,431667

Nawodzicewieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Klimontów[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Historia

Zapiski historyczne wskazują, że Nawodzice istnieją od XIII wieku. O wsi Nawodzice wspomina Jan Długosz w Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[5] napisanej w latach 1470–1480. Właścicielami Nawodzic byli wtedy:

We wsi znajdowało się 14 łanów kmiecych, młyn z rolą z których dziesięcinę pobierał mansjonarz z kościoła Najświętszej Maryi Panny z Sandomierza. Oprócz tego we wsi znajdowało się 13 karczem z rolą, 4 zagrodników, 3 folwarki szlacheckie płacące na przemian dziesięcinę plebanowi z Olbierzowic i Kiełczyny.

Na początku XVI wieku jedną karczmę z rolą i ogrodem dzierżawił za jedną grzywnę rocznie proboszcz z Białaczowa.

Od XVI wieku do 1944 roku wieś wchodziła w skład dóbr klimontowskich których kolejnymi właścicielami byli Ossolińscy, Kalinowscy herbu Kalinowa, Morsztynowie, książę Janusz Aleksander Sanguszko, Ledóchowscy oraz Karscy. W 1629 roku właścicielem wsi położonej w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego był Rafał Leszczyńśki[6].

W 1827 Nawodzice liczyły 56 domów i 504 mieszkańców. Natomiast w 1885 Nawodzice obejmowały 522 morgi należące do dóbr klimontowskich, w tym folwark Żyznów oraz 607 mórg należących do włościan. Wieś liczyła wtedy 71 domów i 546 mieszkańców. Od 1844 wieś należała do gminy Górki w Okręgu sandomierskim, w powiecie sandomierskim guberni radomskiej, a od 1915 roku do gminy Jurkowice. W 1906 władze gminy wybudowały w Nawodzicach szkołę podstawową. W 1929 szkoła była dwuklasowa i miała cztery oddziały[7].

Działania wojenne I i II wojny światowej nie dotknęły wsi bezpośrednio. W okresie II wojny światowej mieszkańcy brali udział w walce z okupantem hitlerowskim głównie w szeregach Batalionów Chłopskich oraz Armii Krajowej, pomagali również partyzantom. W okresie akcji „Burza”, na początku sierpnia 1944, w folwarku Żyznów kwaterowało dowództwo 2 Dywizji Piechoty Legionów AK. W 1944, kiedy Armia Czerwona wkroczyła na teren ziemi sandomierskiej, nastąpiły aresztowania osób należących do Armii Krajowej. Z Nawodzic na Sybir wywieziono kilkunastu mężczyzn, m.in. Władysława Lasotę. Tuż po wojnie folwarki należące do Karskich z Górek Klimontowskich zostały rozparcelowane między mieszkańców wsi. Z okolicznych lasów utworzono natomiast leśnictwo Żyznów. Do połowy lat 80. XX wieku jego siedziba mieściła się w dawnych czworakach. Z inicjatywy mieszkańców utworzono Oddział Ochotniczej Straży Pożarnej i wybudowano remizę strażacką. W dawnych czworakach folwarku Żyznów do połowy lat 80. XX wieku znajdowała się leśniczówka. W 1987 dzięki staraniom ówczesnego księdza proboszcza Andrzeja Wołczyńskiego i ofiarnej pracy mieszkańców wsi, wybudowano kaplicę pw. Matki Bożej Królowej Polski[8].

Turystyka

Przez wieś prowadzi zielony szlak rowerowy z Sandomierza do Ujazdu oraz szlak Małopolska Droga św. Jakuba.

Przypisy

  1. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 16-17 [dostęp 2022-05-21]
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 808 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. Jan Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, tom II, s. 348.
  6. Własność ziemska w powiecie sandomierskim w roku 1629, w:Przegląd Nauk Historycznych 2012, r. XI, Nr 2, s. 50.
  7. St. Chmielnicki, Olbierzowice i parafia Olbierzowice, Olbierzowice 1929, odbito w „Drukarni Nowoczesnej” w Sandomierzu.
  8. kaplica w Nawodzicach.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Sandomierz County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Sandomierz County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.90 N
  • S: 50.50 N
  • W: 21.33 E
  • E: 21.88 E
Kaplica w Nawodzicach.JPG
Autor: Sowa73, Licencja: CC BY-SA 3.0
Church in Nawodzice