Nawozy NPK

Nawozy NPK – wieloskładnikowe nawozy mineralne zawierające azot (N), fosfor (P) i potas (K) w postaci przyswajalnej przez rośliny.

Przyswajalnymi związkami azotu w nawozach NPK są azotany (najczęściej saletra potasowa) lub sole amonowe (zwykle amofos, nawóz typu NP), czasem także amidy. Ilość azotu podaje się w procentach wolnego azotu (N).

Przyswajalną częścią fosforu są najczęściej fosforany, a ilość fosforu podaje się w procentach tlenku fosforu(V) (P2O5). Natomiast przyswajalną częścią potasu jest zwykle chlorek potasu, a ilość potasu podaje się w procentach tlenku potasu (K2O). Proporcje N:P:K w produkowanym nawozie można dostosować do potrzeb, ustalając odpowiednie ilości poszczególnych składników wprowadzanych do granulatu.

Przykładowy nawóz NPK 8-24-24 zawiera:

  • 8% N
  • 24% P2O5
  • 24% K2O
  • 44% inne domieszki

Dodatkowo nawozy NPK mogą zawierać: wapń (Ca), magnez (Mg), siarkę (S) oraz bor (B), ważny mikroelement w uprawie buraka cukrowego oraz rzepaku[1].

Wykorzystanie

Nawozy mineralne wieloskładnikowe nazywane są także mieszanymi. Zawierają wszystkie składniki pokarmowe dla roślin w różnych proporcjach NPK oraz inne makroelementy i mikroelementy. Ogrodnicy wybierają najczęściej nawozy uniwersalne, rzadziej nawozy specjalistyczne (uniwersalne to np. Azofoska, Polifoska, Fructus, Florovit, Planton)[2].

Sposób aplikacji nawozów NPK znacząco wpływa na wykorzystanie składników pokarmowych z danego produktu. Zły ilościowy rozkład składników mineralnych w glebie wpływa niekorzystnie na uprawy. Dobre ich wymieszanie na odpowiednich głębokościach gwarantuje lepsze wchłanianie się składników mineralnych przez rośliny[3].

Mieszanki nawozowe NPK stosowane są w uprawach kwiatów w małych szklarniach oraz tunelach foliowych, a także w uprawach papryki, pomidorów oraz ogórków w małych szklarniach i tunelach foliowych.

Produkcja w Polsce

Nawozy NPK wytwarzane są w Gdańskich Zakładach Nawozów Fosforowych „Fosfory” Sp. z o.o.[4], Zakładach Azotowych Chorzów S.A., wchodzących w skład Grupy Azoty Zakładów Azotowych „Puławy” S.A.[5]; w Grupie Azoty Zakładach Chemicznych „Police” S.A. oraz Grupie Azoty ZAK S.A.[6] Ponadto produkowane są przez Luvena S.A., Fosfan S.A., Yara Poland oraz Zakłady Chemiczne „Siarkopol” Sp. z o.o.

W grupie nawozów wieloskładnikowych największy udział w produkcji posiadają nawozy NPK, których rocznie wytwarza się ok. 1 mln 400 tys. ton[6].

Przykładowe produkowane w Polsce nawozy NPK zawierające azot amonowy:

  • Amofoska, FOSDAR Superfosfat Wzbogacony[7] (Gdańskie Zakłady Nawozów Fosforowych „Fosfory” Sp. z o.o.)[8], Polifoska[9], Polidap, PolimagS[10] (Grupa Azoty Zakłady Chemiczne „Police” S.A.)[11], Lubofoska (Luvena S.A.)
  • Suprofoska i Suprofos (Fosfan S.A.)
  • Fortefoska (Polish Gardens Sp. z o.o.)

Nawozem zawierającym azot w postaci saletry jest Nitrofoska.

Produkcja na świecie

Cechą sektora nawozów mineralnych jest wysoki stopień koncentracji produkcji[12]. Niekwestionowanym liderem produkcji nawozów mineralnych są Chiny – niemal 30% udziału w produkcji globalnej. Ważnymi producentami są obecnie również Indie, Rosja oraz Kanada. Wśród krajów Unii Europejskiej największy udział w produkcji nawozów mineralnych przypada na Niemcy i Polskę[13].

Przypisy

  1. ↑ Encyklopedia dla wszystkich. Chemia, Małgorzata Wiśniewska (red.), Wydawnictwo Naukowe i Techniczne Warszawa, s. 16.
  2. ↑ Nawozy mineralne - jedno i wieloskładnikowe. [dostęp 2014-12-05].
  3. ↑ Jak głęboko wymieszać NPK z glebą. [dostęp 2014-12-05].
  4. ↑ „Fosfory” wspomagają rolnictwo. [dostęp 2014-12-05].
  5. ↑ KGHM i Fosfory będą razem poszukiwać surowców. [dostęp 2014-12-05].
  6. ↑ a b Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa: Zasady wprowadzania nawozów do obrotu. s. 15–17. [dostęp 2014-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  7. ↑ Fosdar™ 40 superfosfat wzbogacony z wapniem. [dostęp 2014-12-05].
  8. ↑ Amofoska NPK 5-10-25 +0,1B. [dostęp 2014-12-05].
  9. ↑ Polifoska 6. [dostęp 2014-12-05].
  10. ↑ Nawozy wieloskładnikowe. [dostęp 2014-12-05].
  11. ↑ Nawozy wieloskładnikowe. [dostęp 2014-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-01)].
  12. ↑ Rynek nawozów 2014. Co się zmieni w Nowym Roku. [dostęp 2014-12-05].
  13. ↑ Światowy rynek nawozów mineralnych z uwzględnieniem zmian cen bezpośrednich nośników energii oraz surowców. s. 30. [dostęp 2014-12-05].