Nawrot czerwonobłękitny

Nawrot czerwonobłękitny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rodzina	ogórecznikowate
Rodzaj	Aegonychon
Gatunek	nawrot czerwonobłękitny
	Nazwa systematyczna
	Aegonychon purpurocaeruleum (L.) Holub; Sp. Pl. 1: 132. 1753
Synonimy
	Aegonychon repens Gray; Buglossoides purpurocaerulea (L.) I.M.Johnst.; Lithospermum caeruleum Gueldenst.; Lithospermum longiflorum Salisb.; Lithospermum lucanum N.Terracc.; Lithospermum pumilum Lehm.; Lithospermum purpurascens Gueldenst.; Lithospermum purpureum Gueldenst.; Lithospermum purpurocaeruleum L.; Lithospermum repens Stokes; Lithospermum violaceum Lam.; Margarospermum purpureocoeruleum (L.) Opiz; Myosotis fruticosa Haenke; Rhytispermum purpurocaeruleum (L.) Link;

Nawrot czerwonobłękitny (Aegonychon purpurocaeruleum (L.) Holub^[4]^[3]) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych. Występuje w południowej i środkowej Europie oraz w Azji Zachodniej i na Kaukazie^[5]. W Polsce tylko w zachodniej części kraju (Bielinek nad Odrą). Czasami bywa uprawiany jako roślina ozdobna^[6].

Morfologia

Pokrój: Bylina, szorstko owłosiona, 30–60 cm wysokości. Pędy płonne wyginają się łukowato ku ziemi i ukorzeniają się.
Kłącze: Pod ziemią posiada grube, pełzające kłącze.
Łodyga: Liczne łodygi, początkowo wzniesione, potem pokładające się, u góry rozgałęzione.
Liście: Wąskolancetowate, zaostrzone, długość do 7 cm.
Kwiaty: Korona kwiatu o średnicy 1–1,5 cm, rurka kwiatowa dłuższa, początkowo czerwona, po przekwitnięciu niebieska, bez osklepek.
Owoce: Białe, gładkie rozłupki o długości 3,5–5 mm.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: widne, suche lasy liściaste i zarośla, chętnie na wapieniach. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Quercetalia pubescenti-petraeae, Ass. Quercetum pubescenti-petraeae^[7]. Kwitnie od kwietnia do czerwca.

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:

Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001)^[8] – gatunek narażony (kategoria zagrożenia VU); 2014: krytycznie zagrożony (CR)^[9].
Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[10] – gatunek wymierający, krytycznie zagrożony (kategoria zagrożenia E); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[11].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-22] (ang.).
↑ ^a ^b Aegonychon purpurocaeruleum (L.) Holub. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-10-17].
↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-22] (ang.).

[powo-3] Aegonychon purpurocaeruleum (L.) Holub. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-10-17].

[4] Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[6] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[7] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[8] K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.

[9] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[10] Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[11] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne