Nawsie (urbanistyka)

Schemat owalnicy z nawsiem w centrum
Nawsie w czeskiej wsi Mistřice

Nawsieplac położony w obrębie dawnej wsi poddańczej[1]. Był otoczony zagrodami[1]. Pierwotnie stanowił własność wspólną wsi i służył wspólnym celom[1]. Bardzo często na nawsiu lokalizowany był kościół wraz z otaczającym go cmentarzem. Nawsie bywało także wykorzystywane jako łąka, pastwisko, ale też jako miejsce targów[2]. Z czasem zanikł, zabudowywany[1].

Dla Józefa Burszty zasiedlanie nawsia wiązało się z procesem różnicowania społecznego wsi: w nim lokowały się instytucje o charakterze publicznym i prywatnym, obsługujące całą okolicę; było też głównym obszarem osiedlania się ludności przybyłej z zewnątrz oraz różnorodnej pod względem składu i pochodzenia biedoty wiejskiej[3]. Obszar wewnątrz nawsia miał być również bardziej zmienny pod względem układu zabudowy[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d nawsie, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2019-02-01].
  2. Franciszek Piekosiński. O sądach wyższych prawa niemieckiego w Polsce wieków średnich. „Rozprawy i sprawozdania z posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności”. T. XVIII, s. 8, 1886. Kraków. [dostęp 2011-02-07]. 
  3. a b Józef Burszta. Zagadnienie "nawsia" w osadnictwie wiejski,. „Lud”. 41, s. 439-498, 1954. 

Media użyte na tej stronie

Wieś owalnica.svg
Autor: Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC BY-SA 3.0
Wieś placowa, owalnica - schemat
Mistřice, náves.jpg
Autor: Palickap, Licencja: CC BY 3.0
Mistřice in Uherské Hradiště District, Czech Republic. Common.