Necil Kazım Akses

Necil Kazım Akses
Data i miejsce urodzenia6 maja 1908
Stambuł
Pochodzenietureckie
Data i miejsce śmierci16 lutego 1999
Ankara
Instrumentyskrzypce, wiolonczela
Gatunkimuzyka poważna, muzyka współczesna
Zawódkompozytor, pedagog, dyplomata
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RFN Order Zasługi Republiki Włoskiej III Klasy (1951-2001) Order Zasługi Republiki Włoskiej V Klasy (1951-2001)

Necil Kazım Akses (ur. 6 maja 1908 w Stambule, zm. 16 lutego 1999 w Ankarze)[1][2]turecki kompozytor, pedagog, dyplomata.

Życiorys

Edukację muzyczną rozpoczął w rodzinnym Stambule ucząc się gry na skrzypcach, potem na wiolonczeli oraz harmonii i teorii muzyki. Następnie w latach 1926–1931 studiował kompozycję, harmonię i kontrapunkt pod kierunkiem Josepha Marxa w Konserwatorium Wiedeńskim, a w latach 1931–1934 w Pradze u Josefa Suka i Aloisa Háby[1][2], od którego przejął zainteresowanie muzyką mikrotonową. W 1936 był uczniem Paula Hindemitha podczas jego pobytu w Ankarze[1].

Od 1934 wykładał w Konserwatorium w Ankarze, a w 1948 został jego dyrektorem[1][2]. Rok później otrzymał nominację na stanowisko dyrektora generalnego Sekcji Sztuk Pięknych Ministerstwa Edukacji, a następnie pełnił funkcję attaché kulturalnego w Bernie (1954) i Bonn (1955–1957). W latach 1958–1960 oraz 1971–1972 był dyrektorem Państwowej Opery w Ankarze[2].

Twórczość

W swoich kompozycjach wykorzystywał motywy i rytmy zaczerpnięte z tureckiego folkloru, umiejętnie łącząc je ze współczesną techniką harmonii i instrumentacji[1]. Najważniejsze utwory Aksesa to poemat symfoniczny Zamek w Ankarze (Ankara kalesi), koncert skrzypcowy, symfonie, kwartety smyczkowe i dwie opery[2].

Wraz z Cemalem Reşitem Reyem, Ulvi Cemalem Erkinem, Hasanem Feritem Alnarem i Ahmetem Adnanem Saygunem współtworzył tzw. Grupę Pięciu (tur. Türk Beşleri), propagującą od 1930 muzykę komponowaną w zachodnim stylu[3].

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][3])

Opery

  • Mete (1933)
  • Bayönder (1934)

Utwory orkiestrowe

  • Poemat symfoniczny Zamek w Ankarze (1942)
  • Poemat symfoniczny Wojna i pokój (1981)
  • Symfonia nr 1 (1966)
  • Symfonia nr 2 (1978)
  • Symfonia nr 3 (1978)
  • Symfonia nr 4 (1980)
  • Symfonia nr 5 Atatürk przemawia (1988)
  • Koncert skrzypcowy (1972)
  • Koncert na orkiestrę (1977)
  • Ballade (1950)
  • Scherzo (1972)

utwory kameralne i na fortepian

  • Sonata na fortepian (1930)
  • 5 utworów na fortepian (1930)
  • 7 miniatur fortepianowych (1936)
  • Kwartet smyczkowy nr 1 (1946)
  • Kwartet smyczkowy nr 2 (1971)
  • Kwartet smyczkowy nr 3 (1979)
  • Kwartet smyczkowy nr 4 (1990)

Odznaczenia

Przypisy

  1. a b c d e f Schäffer 1979 ↓, s. 21.
  2. a b c d e Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji Faruk Yener: Akses, Necil Kâzım (ang.). W: Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2019-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-19)]. via Oxford University Press.
  3. a b Beken 2004 ↓.
  4. a b c Olcay Kolçak: Necil Kazım Akses. Istanbul: Kastaş Yayınevi, 2006, s. 41. ISBN 975-282-087-5.

Bibliografia

  • Bogusław Schäffer: Akses Necil Kazım. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979, s. 21. ISBN 83-224-0113-2. (pol.)
  • Münir Nurettin Beken: Akses, Necil Kâzım. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. A. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.)
  • Lesław Czapliński. Orkiestrowe barwy tureckiego Orientu. „Muzyka21”. 5/2011 (pol.). 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Commendatore OMRI BAR.svg
nastrino della medaglia di Commendatore dell'ordine al merito della Repubblica Italiana
GER Bundesverdienstkreuz 3 BVK 1Kl.svg
Baretka: Order Zasługi RFN – Krzyż Zasługi I Klasy.
Closed Access logo alternative.svg
Autor: Jakob Voß, influenced by original art designed at PLoS, modified by Wikipedia users Nina and Beao, Licencja: CC0
Closed Access logo, derived from PLoS Open Access logo. Alternative version.
Cavaliere OMRI BAR.svg
nastrino della medaglia di cavaliere dell'Ordine al merito della Repubblica italiana