Nefryna

Bariera filtracyjna kłębuszka nerkowego. Objaśnienie skrótów: T-V-P – kompleks talina, winkulin, paksylina; Cas – kateiny ; CD2AP – białko związane z CD2 ; AT1 – receptor dla angiotensyny II, typu 1 ; ANG II – angiotensyna II ; TrpC6 – kanał jonowy receptora przejściowego potencjału

Nefryna – jest białkiem przezbłonowym o ciężarze 135 kDa, należącym do nadrodziny immunoglobulin. Jest to białko adhezyjne, swoiste dla podocytów, a jego podstawową funkcją jest formowanie szkieletu błon szczelinowych[1]. Białko te kodowane jest przez gen NPHS1.

Budowa i funkcje

Nefryna ma fragment pozakomórkowy, przezbłonowy i wewnątrzkomórkowy. Fragment pozakomórkowy tworzy sieć homofilowych i heterofilowych połączeń tworzących rusztowanie błon szczelinowych, natomiast fragment wewnątrzkomórkowy oddziałują z innymi białkami uczestnicząc w przekazywaniu sygnałów z błon szczelinowych do wnętrza podocytów[2] [40].

Nefryna wykazuje ścisłe powiązanie i interakcje z takimi białkami jak:

  • MAGI-2 (membrane- associated guanylate kinase inverted 2)[3],
  • IQGAP1 (IQ motif-containing GTPase-activating protein1)[2][4],
  • alfa-aktynina 4[5]
  • alfa II spektryna i beta II spektryna[5]
  • CASK (calcium/ calmodulin-dependent serine protein kinase)[6],
  • CD2AP[6],
  • CDH3[6],
  • CTNND1[6],
  • FYN[7][8],
  • KIRREL (NEPH1)[9][10],
  • NPHS2[11].

Wydaje się, że białka te odgrywają główną rolę w regulacji przepuszczalności błon szczelinowych, zarówno w czasie rozwoju, jak i w dojrzałym kłębuszku[5].

Znaczenie kliniczne

Mutację genu nefryny stwierdzono we wrodzonym zespole nerczycowym typu fińskiego dziedziczonym autosomalnie recesywnie[1], który charakteryzuje się dużym białkomoczem, występującym już wewnątrzmacicznie[12]. Badanie histologiczne uwidocznia niedojrzałe kłębuszki ze zlewaniem się wyrostków stopowatych podocytów, brak uformowanych błon szczelinowych oraz rzekomo torbielowate poszerzenie cewek proksymalnych[12]. U myszy pozbawienie genu nefryny prowadzi do dużej utraty białek surowicy, podczas gdy genetyczny defekt białek błony podstawnej powoduje tylko nieznaczne ich wydalanie. Wskazuje to, że błony szczelinowe mają większe znaczenie niż błona podstawna dla wybiórczej przepuszczalności białek przez filtr kłębuszkowy[13]. Badania na ludzkich nerkach płodowych wykazały, że przy braku nefryny nie dochodzi do dojrzewania błon szczelinowych[13].

W rozwoju płodowym już mutacja jednego allelu genu nefryny powoduje białkomocz, podwyższone stężenie alfa-fetoproteiny w płynie owodnionym i/lub krwi ciężarnej oraz zanik wyrostków stopowatych podocytów. W życiu pozapłodowym, do wystąpienia zespołu nerczycowego konieczna jest mutacja obu alleli genu nefryny. Wynika z tego, że podczas dojrzewania kłębuszka oba allele tego genu są niezbędne do prawidłowej syntezy nefryny, w późniejszym okresie życia jeden allel wystarczy do zachowania prawidłowego funkcjonowania nerek[14].

Występowanie

Nefryna obok komórek podocytarnych została również odnaleziona w komórkach beta trzustki[15][16].

Przypisy

  1. a b H. Pavenstädt. Roles of the podocyte in glomerular function. „American Journal of Physiology. Renal Physiology”. 278 (2), s. F173-179, 2000-02-01. ISSN 1931-857X. PMID: 10662721. 
  2. a b Xiao Li Liu, Pekka Kilpeläinen, Ulf Hellman, Yi Sun i inni. Characterization of the interactions of the nephrin intracellular domain. „The FEBS journal”. 272 (1), s. 228-243, 2005-01-01. DOI: 10.1111/j.1432-1033.2004.04408.x. ISSN 1742-464X. PMID: 15634346. 
  3. Minna D. Balbas, Michael R. Burgess, Rajmohan Murali, John Wongvipat i inni. MAGI-2 scaffold protein is critical for kidney barrier function. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 111 (41), s. 14876-14881, 2014-10-14. DOI: 10.1073/pnas.1417297111. ISSN 0027-8424. PMID: 25271328. PMCID: PMC4205655. [dostęp 2015-11-08]. 
  4. Madhusudan Venkatareddy, Leslie Cook, Kamal Abuarquob, Rakesh Verma i inni. Nephrin Regulates Lamellipodia Formation by Assembling a Protein Complex That Includes Ship2, Filamin and Lamellipodin. „PLoS ONE”. 6 (12), 2011-12-14. DOI: 10.1371/journal.pone.0028710. ISSN 1932-6203. PMID: 22194892. PMCID: PMC3237483. [dostęp 2015-11-08]. 
  5. a b c Sanna Lehtonen, Jennifer J. Ryan, Krystyna Kudlicka, Noriaki Iino i inni. Cell junction-associated proteins IQGAP1, MAGI-2, CASK, spectrins, and alpha-actinin are components of the nephrin multiprotein complex. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 102 (28), s. 9814-9819, 2005-07-12. DOI: 10.1073/pnas.0504166102. ISSN 0027-8424. PMID: 15994232. PMCID: PMC1175008. 
  6. a b c d Sanna Lehtonen, Eero Lehtonen, Krystyna Kudlicka, Harry Holthöfer i inni. Nephrin Forms a Complex with Adherens Junction Proteins and CASK in Podocytes and in Madin-Darby Canine Kidney Cells Expressing Nephrin. „The American Journal of Pathology”. 165 (3), s. 923-936, 2004-09-01. ISSN 0002-9440. PMID: 15331416. PMCID: PMC1618613. [dostęp 2015-11-08]. 
  7. Juhani Lahdenperä, Pekka Kilpeläinen, Xiao Li Liu, Timo Pikkarainen i inni. Clustering-induced tyrosine phosphorylation of nephrin by Src family kinases1. „Kidney International”. 64 (2), s. 404-413, 2003-08-01. DOI: 10.1046/j.1523-1755.2003.00097.x. ISSN 0085-2538 (ang.). [dostęp 2015-11-08]. 
  8. Rakesh Verma, Bryan Wharram, Iulia Kovari, Robin Kunkel i inni. Fyn Binds to and Phosphorylates the Kidney Slit Diaphragm Component Nephrin. „Journal of Biological Chemistry”. 278 (23), s. 20716-20723, 2003-06-06. DOI: 10.1074/jbc.M301689200. ISSN 0021-9258. PMID: 12668668 (ang.). [dostęp 2015-11-08]. 
  9. Gang Liu, Beenu Kaw, Jayson Kurfis, Syed Rahmanuddin i inni. Neph1 and nephrin interaction in the slit diaphragm is an important determinant of glomerular permeability. „Journal of Clinical Investigation”. 112 (2), s. 209-221, 2003-07-15. DOI: 10.1172/JCI200318242. ISSN 0021-9738. PMID: 12865409. PMCID: PMC164293. [dostęp 2015-11-08]. 
  10. Peter Gerke, Tobias B. Huber, Lorenz Sellin, Thomas Benzing i inni. Homodimerization and Heterodimerization of the Glomerular Podocyte Proteins Nephrin and NEPH1. „Journal of the American Society of Nephrology”. 14 (4), s. 918-926, 2003-04-01. DOI: 10.1097/01.ASN.0000057853.05686.89. ISSN 1046-6673. PMID: 12660326 (ang.). [dostęp 2015-11-08]. 
  11. Karin Schwarz, Matias Simons, Jochen Reiser, Moin A. Saleem i inni. Podocin, a raft-associated component of the glomerular slit diaphragm, interacts with CD2AP and nephrin. „Journal of Clinical Investigation”. 108 (11), s. 1621-1629, 2001-12-01. ISSN 0021-9738. PMID: 11733557. PMCID: PMC200981. [dostęp 2015-11-08]. 
  12. a b Gianluca Caridi, Roberta Bertelli, Marco Di Duca, Monica Dagnino i inni. Broadening the spectrum of diseases related to podocin mutations. „Journal of the American Society of Nephrology: JASN”. 14 (5), s. 1278-1286, 2003-05-01. ISSN 1046-6673. PMID: 12707396. 
  13. a b Hannu Jalanko. Pathogenesis of proteinuria: lessons learned from nephrin and podocin. „Pediatric Nephrology (Berlin, Germany)”. 18 (6), s. 487-491, 2003-06-01. ISSN 0931-041X. PMID: 12841223. 
  14. Jaakko Patrakka, Paula Martin, Riitta Salonen, Marjo Kestilä i inni. Proteinuria and prenatal diagnosis of congenital nephrosis in fetal carriers of nephrin gene mutations. „Lancet (London, England)”. 359 (9317), s. 1575-1577, 2002-05-04. DOI: 10.1016/S0140-6736(02)08504-5. ISSN 0140-6736. PMID: 12047969. 
  15. M. M. Zanone, E. Favaro, S. Doublier, B. Lozanoska-Ochser i inni. Expression of nephrin by human pancreatic islet endothelial cells. „Diabetologia”. 48 (9), s. 1789-1797, 2005-09-01. DOI: 10.1007/s00125-005-1865-5. ISSN 0012-186X. PMID: 16010520. 
  16. T. Palmén, H. Ahola, J. Palgi, P. Aaltonen i inni. Nephrin is expressed in the pancreatic beta cells. „Diabetologia”. 44 (10), s. 1274-1280, 2001-10-01. DOI: 10.1007/s001250100641. ISSN 0012-186X. PMID: 11692176. 

Media użyte na tej stronie

Glomerular Filtration Barrier.svg
Autor: Michał Komorniczak, Licencja: CC BY 3.0
Bariera filtracyjna kłębuszka nerkowego

objaśnienie do skrótów:
T-V-P - kompleks talina, winkulin, paksylina
Cas - kateiny
CD2AP - białko związane z CD2
AT1 - receptor dla angiotensyny II, typu 1
ANG II - angiotensyna II

TrpC6 - kanał jonowy receptora przejściowego potencjału