Neksus

Połączenie szczelinowe

Neksus, połączenie szczelinowe (łac. macula communicans; połączenie komunikacyjne jonowo-metaboliczne) to rodzaj połączenia międzykomórkowego, który składa się z kanału hydrofilowego oraz wąskiej szczeliny międzykomórkowej o szerokości 2-4 nm. Kanał ten zbudowany jest z sześciu podjednostek białkowych – koneksyn, które tworzą heksagonalny układ o strukturze pierścieniowej (tzw. konekson). Jedno połączenie szczelinowe składa się z dwóch koneksonów (półkanałów), które pochodzą z dwóch sąsiadujących komórek.

Kanał w zależności od konformacji koneksyn może występować w stanie otwartym lub zamkniętym. Na konformację wpływa wiele czynników, m.in. różnica potencjałów między komórkami, potencjał błonowy każdej komórki, pH, stężenie wolnego Ca2+. Średnica kanału wynosi około 1,4 nm i pozwala na przemieszczanie się cząsteczek o masie do 1000 Da, jonów i drobnych cząsteczek rozpuszczalnych w wodzie (np.cukry i nukleotydy).

Neksus występuje w większości tkanek u niemal wszystkich zwierząt (nie spotyka się go u najbardziej prymitywnych jak gąbki[1]). U bezkręgowców zamiast koneksyn występują ineksyny[2]. Podobne funkcje w komórkach roślinnych pełnią plazmodesmy.

W komórkach nerwowych połączenia szczelinowe tworzą synapsy elektryczne.

Przypisy

  1. Emily D. Adams, Greg G. Goss, Sally P. Leys. Freshwater Sponges Have Functional, Sealing Epithelia with High Transepithelial Resistance and Negative Transepithelial Potential. „Plos One”. 5 (11), s. 1-7, 2010. DOI: 10.1371/journal.pone.0015040. 
  2. Bruce Alberts: Molecular Biology of the Cell. 2015, s. 1051. ISBN 978-0-8153-4432-2.

Bibliografia

  • G. Fuller, D. Shields, Podstawy molekularne biologii komórki. Aspekty medyczne, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 203-204, 2005.
  • L. Kłyszejko-Stefanowicz, Cytobiochemia. Biochemia niektórych struktur komórkowych, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 246-247, 1995.

Media użyte na tej stronie

Gap cell junction-en.svg
the diagram shows a cell union called Gap junction.