Neodym

Neodym
prazeodym ← neodym → promet
Wygląd
srebrzystożółty
Neodym
Widmo emisyjne neodymu
Widmo emisyjne neodymu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.

neodym, Nd, 60
(łac. neodymium)

Grupa, okres, blok

–, 6, f

Stopień utlenienia

II, III

Właściwości metaliczne

lantanowiec

Właściwości tlenków

średnio zasadowe

Masa atomowa

144,24 ± 0,01[a][3]

Stan skupienia

stały

Gęstość

7008 kg/m³[1]

Temperatura topnienia

1016 °C[1]

Temperatura wrzenia

3074 °C[1]

Numer CAS

7440-00-8

PubChem

23934

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Neodym (Nd, łac. neodymium) – pierwiastek chemiczny, lantanowiec. Nazwa pochodzi od greckich słów neos i didymos dających razem określenie „nowy bliźniak”. Został odkryty w 1885 roku wraz z prazeodymem przez Carla Auera von Welsbacha w wyniku rozdzielenia tzw. dydymu na dwa osobne pierwiastki[5].

Stosowany jako dodatek stopowy, do produkcji katalizatorów, silnych magnesów neodymowych i laserów neodymowych[6].

Występowanie

Neodym występuje w skorupie ziemskiej w ilości 33 ppm (wagowo)/4,8 ppm (molowo)[7]. Wydobywany głównie w Chinach, USA, Brazylii, Indiach, Sri Lance i Australii. Dostępne zasoby są oceniane na około 8 milionów ton. Roczne wydobycie to około 7 tysięcy ton.

Najważniejszymi minerałami neodymu są:

  • monacyt (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr)PO4, zwany także piaskiem monacytowym;
  • bastnezyt (Ce,La,Nd,Y,Pr)CO3F, dużo rzadszy niż monacyt.

Uwagi

  1. Podana wartość stanowi przybliżoną standardową względną masę atomową (ang. abridged standard atomic weight) publikowaną wraz ze standardową względną masą atomową, która wynosi 144,242 ± 0,003. Znane są próbki geologiczne, w których pierwiastek ten ma skład izotopowy odbiegający od występującego w większości źródeł naturalnych. Masa atomowa pierwiastka w tych próbkach może więc różnić się od podanej w stopniu większym niż wskazana niepewność.

Przypisy

  1. a b c Lide 2009 ↓, s. 4-22.
  2. Neodymium (nr 460877) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-03]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  3. Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  4. Lide 2009 ↓, s. 12-203.
  5. Neodymium: historical information. WebElements. [dostęp 2013-11-11].
  6. neodym, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-11-11].
  7. Neodymium: geological information. WebElements. [dostęp 2013-01-20]. (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

NFPA 704.svg
The "fire diamond" as defined by NFPA 704. It is a blank template, so as to facilitate populating it using CSS.
Hexagonal lattice.svg
Autor: Original PNGs by Daniel Mayer, traced in Inkscape by User:Stannered, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Hexagonal crystal structure
Neodymium spectrum visible.png
Autor: McZusatz (talk), Licencja: CC0
Neodymium spectrum; 400 nm - 700 nm
Neodym 1-crop.jpg
Autor: , Licencja: CC-BY-SA-3.0
  • Bildbeschreibung: Neodym unter Argongas * Quelle: Foto aus meiner Elementesammlung * Fotograf: Tomihahndorf * Datum: März 2006
GHS-pictogram-flamme.svg
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for flammable substances