Nerecznica grzebieniasta

Nerecznica grzebieniasta
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadatelomowe
Gromadanaczyniowe
Klasapaprocie
Podklasapaprotkowe
Rządpaprotkowce
Rodzinanerecznicowate
Rodzajnerecznica
Gatuneknerecznica grzebieniasta
Nazwa systematyczna
Dryopteris cristata (L.) A. Gray
Manual 631. 1848[3]
Synonimy
  • Aspidium cristatum Sw.[4]

Nerecznica grzebieniasta[5], paprotnik grzebieniasty[4] (Dryopteris cristata (L.) A. Gray) – gatunek rośliny należący do rodziny nerecznicowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w Europie i Ameryce Północnej[6]. Przez Polskę przebiega południowa granica zwartego zasięgu tego gatunku i na obszarze nizin i pasma wyżyn występuje dość często, zwłaszcza we wschodniej i północno-wschodniej części kraju. W kierunku południowo-zachodnim jest coraz bardziej rozproszony[7]. W górach występuje na kilku oderwanych, reliktowych stanowiskach w Karpatach: na Polanie Biały Potok pod Tatrami, na dwóch stanowiskach w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej, w Kotlinie Jeleśniańskiej i w widłach potoków Kalnica i Wetlina w Bieszczadach Zachodnich[8].

Morfologia

Wzniesione liście zarodnionośne
Pokrój
Roślina o wysokości od 30 do 60 cm[9].
Liście
Na ogonkach (krótszych od blaszki) skąpo pokryte wraz z główną osią liścia łuskami. Liście płonne do 30 cm długości, ukośnie rozłożone, liście zarodnionośne wzniesione ku górze, dłuższe[9].
Gatunki podobne
Często bywa mylony z nerecznicą krótkoostną (Dryopteris spinulosa) i wietlicą samiczą (Athyrium filix-femina)[10].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. W Polsce zarodnikowanie odbywa się w sierpniu i wrześniu. Występuje na torfowiskach, w lasach olsowych oraz łozowiskach. Kłącze nerecznicy (Rhizoma Filicis) zawiera pochodne floroglucyny (aspidyna, aspidynol, albaspidyna, kwas flawaspidowy i filiksowy), olejek eteryczny, garbniki. Gatunek charakterystyczny klasy Alnetea glutinosae[11]. Liczba chromosomów 2n = 164[8].

Zagrożenia

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski z 2006 w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)[12]. W wydaniu czerwonej listy z 2016 nie została uznana za gatunek zagrożony w skali kraju[13].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-29].
  4. ↑ a b Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 76. ISBN 83-01-00129-1.
  5. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
  7. ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 202, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  8. ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  9. ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  10. ↑ Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1973
  11. ↑ W. Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13520-4.
  12. ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  13. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Media użyte na tej stronie