Nerecznicowate

Nerecznicowate
Ilustracja
Nerecznica samcza
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadatelomowe
Gromadanaczyniowe
Klasapaprocie
Podklasapaprotkowe
Rządpaprotkowce
Rodzinanerecznicowate
Nazwa systematyczna
Dryopteridaceae Herter
Revista Sudamer. Bot. 9(1): 15. 1949[2]

Nerecznicowate (Dryopteridaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 26 rodzajów z ok. 2115 gatunkami grupowanych w trzech podrodzinach[2]. Są to paprocie naziemne i naskalne oraz epifityczne i hemiepifityczne. Występują w całej strefie tropikalnej, ale z licznymi przedstawicielami także w klimacie umiarkowanym[3]. W Polsce rosną przedstawiciele dwóch rodzajów – nerecznica (Dryopteris) i paprotnik (Polystichum)[4].

Morfologia

Polystichum vestitum
Rumohra adiantiformis

Kłącze płożące, podnoszące się lub wyprostowane, rzadko wspinające się lub pnące. Liście o ogonku, w którym liczne okrągłe na przekroju wiązki przewodzące ułożone się w pierścień. Blaszki liściowe o jednakowym kształcie (monomorficzne), rzadko zróżnicowane na płonne i płodne (dimorficzne). Czasem pokryte łuskami lub gruczołkami, rzadko włoskami. Żyłki w blaszce są otwarte, rozwidlają się lub łączą się siateczkowato. Kupki zarodni zwykle okrągłe, z zawijkami kulisto-nerkowatymi lub tarczowatymi, rzadko nieobecne[3].

Systematyka

Cyrtomium sierpowate

W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales)[3]. Tę samą pozycję zajmuje w systemie PPG I (2016). Zaliczona jest do podrzędu Polypodiineae odpowiadającemu kladowi nazwanemu „eupolypods I” w systemie Smitha i in. (2006)[2].

Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców[2][5][6]
paprotkowce


Saccolomataceae




Cystodiaceae




Lonchitidaceae



Lindsaeaceae







Pteridaceae – orliczkowate




Dennstaedtiaceae





Cystopteridaceae – paprotnicowate





Rhachidosoraceae




Diplaziopsidaceae




Desmophlebiaceae




Aspleniaceae – zanokcicowate



Hemidictyaceae








Thelypteridaceae – zachylnikowate




Woodsiaceae – rozrzutkowate





Onocleaceae – onokleowate



Blechnaceae – podrzeniowate




Athyriaceae – wietlicowate









Didymochlaenaceae




Hypodematiaceae




Dryopteridaceae – nerecznicowate





Nephrolepidaceae – nefrolepisowate



Lomariopsidaceae





Tectariaceae




Oleandraceae




Davalliaceae – dawaliowate



Polypodiaceae – paprotkowate













Wykaz rodzajów[2]

podrodzina Polybotryoideae H.M.Liu & X.C.Zhang, Pl. Syst. Evol. 302: 330. 2016

  • Cyclodium C.Presl, Tent. Pterid.: 85, pl.2, f.20–21. 1836
  • Maxonia C.Chr., Smithsonian Misc. Collect. 66(9): 3. 1916
  • Olfersia Raddi, Opusc. Sci. 3: 283, t.11, f.b. 1819
  • Polybotrya Humb. & Bonpl. ex Willd., Sp. Pl. 5(1): 99. 1810
  • Polystichopsis (J.Sm.) C.Chr., Verdoorn, Man. Pterid.: 543. 1938
  • Stigmatopteris C.Chr., Bot. Tidsskr. 29: 292. 1909
  • Trichoneuron Ching, Acta Phytotax. Sin. 10(2): 118, pl. 22. 1965

podrodzina Elaphoglossoideae (Pic.Serm.) Crabbe, Jermy & Mickel, Fern Gaz. 11: 154. 1975

  • Arthrobotrya J.Sm., Hist. Fil.: 141. 1875
  • Bolbitis Schott, Gen. Fil.: pl.14. 1834
  • Elaphoglossum Schott ex J.Sm., J. Bot. (Hooker) 4: 148. 1842
  • Lastreopsis Ching, Bull. Fan Mem. Inst. Biol. Bot. 8 (4): 157. 1938
  • Lomagramma J.Sm., J. Bot. (Hooker) 3: 402. 1841
  • Megalastrum Holttum, Gard. Bull. Singapore 39(2): 161. 1986
  • Mickelia R.C.Moran, Labiak & Sundue, Brittonia 62 (4): 338. 2010
  • Parapolystichum (Keyserl.) Ching, Sunyatsenia 5: 239. 1940
  • Pleocnemia C.Presl, Tent. Pterid.: 183, pl.7, f.12. 1836
  • Rumohra Raddi, Opusc. Sci. 3: 290. 1819
  • Teratophyllum Mett. ex Kuhn, Ann Mus. Bot. Lugduno-Batavi 4(10): 296. 1869

podrodzina Dryopteridoideae Link, Fil. Spec.: 116. 1841

  • Arachniodes Blume, Enum. Pl. Javae 2: 241. 1828
  • Ctenitis (C.Chr.) C.Chr., Man. Pteridol.: 544. 1938
  • Cyrtomium C.Presl, Tent. Pterid.: 86, pl.2, f.26. 1836 – cyrtomium[7]
  • Dryopteris Adans., Fam. Pl. 2: 20. 1763 – nerecznica
  • Phanerophlebia C.Presl, Tent. Pterid.: 84, pl.2, f.19. 1836
  • Polystichum Roth, Tent. Fl. Germ. 3(1): 31, 69–70. 1800 – paprotnik

Rodzaje o nieokreślonej przynależności do podrodzin:

  • Aenigmopteris Holttum, Blumea 30: 3. 1984
  • Dryopolystichum Copel., Ann. Cryptog. Phytopathol. 5 [Gen. Fil.]: 125. 1947

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. ↑ a b c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006 (ang.). 
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a chekclist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851. 
  6. ↑ Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012. 
  7. ↑ Elżbieta Zenkteler: Paprocie. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1994, s. 137. ISBN 83-09-01604-2.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Polystichum vestitum Governors Bush Walk Mount Cook 5.JPG
Autor: MurielBendel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polystichum vestitum, Governors Bush Walk near Mount Cook Village, South Island, New Zealand.
Dryopteris filix-mas - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-202.jpg
Gewöhnlicher Wurmfarn. A Pflanze mit Rhizom in natürl. Grösse; 1 fruktificirende Blattabschnitte zweiter Ordnung, vergrössert; 2 Querschnitt durch eine Fieder mit einem aus Indusium und Sporangien bestehenden Sorus, desgl.; 3 Intercellularraum mit Drüsen.
Rumohra adiantiformis kz3.jpg
Autor: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rumohra adiantiformis at Garfield Park Conservatory