Nessos

Nessos Νέσσος
— centaur —
Guido Reni: Porwanie Dejaniry
Występowanie	mitologia grecka
Rodzina
Ojciec	Iksjon
Matka	Nefele

Herkules walczący z Nessosem. Dekoracja z Palazzo Marucelli-Fenzi we Florencji

Herkules zabijający Nessosa

Nessos (gr. Νέσσος Néssos, łac. Nessus) – w mitologii greckiej jeden z centaurów. Był synem Iksjona i Nefele.

Uczestniczył w walce przeciw Folosowi i Heraklesowi. Gdy został wygnany przez herosa, zamieszkał nad brzegiem rzeki Euenos, gdzie trudnił się jako przewoźnik. Tam napotkał kolejny raz Herkulesa, który przeprawił się razem z Dejanirą przez rzekę. Herkules przepłynął wpław na drugi koniec rzeki, a swoją żonę powierzył przewoźnikowi. Centaur wykorzystał chwilę nieuwagi herosa i próbował porwać Dejanirę, a gdy ta wzywała na pomoc, jej mąż ustrzelił centaura z łuku, do którego strzały były maczane w żółci Hydry lernejskiej. Centaurowi udało się dotrzeć na drugi brzeg rzeki, gdzie umarł. Spragniony zemsty, na chwilę przed śmiercią, zaczął szeptać do Dejaniry, co uszło uwadze Herkulesa. Podarował Dejanirze flakon z własną krwią, zapewniając, że jeśli namoczy ona koszulę męża w płynie, zmusi go do wierności. Według innych podań centaur poradził Dejanirze wziąć próbkę jego krwi. Ta szybko ukryła pod suknią flakonik z krwią centaura i powróciła do męża.

Po latach Dejanira skorzystała z rady centaura, gdy dowiedziała się, że ma rywalkę. Nasączyła płaszcz krwią i dostarczyła go Herkulesowi. Okazało się, że krew była trucizną. Kawałki szaty przylgnęły do ciała Herkulesa, który za każdym razem, gdy próbował ją zerwać obdzierał się ze skóry. Ostatecznie został żywcem spalony na stosie na własne żądanie. Zrozpaczona Dejanira popełniła samobójstwo.

Bibliografia

• Cotterell A., Herkules w: Encyklopedia mitologii, Wyd. RTW, Warszawa 2000, ​ISBN 83-87974-80-3​
• Grimal P., Nessos w: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987, ​ISBN 83-04-01069-0​
• Kopaliński W., Dejanira w: Słownik mitów i tradycji kultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987, ​ISBN 83-06-00861-8​
• Parandowski J., Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Wyd. Puls, Londyn 1992, ​ISBN 0-907587-85-2​
• TadeuszT. Zieliński TadeuszT., Starożytność bajeczna, Katowice: Wyd. Książnica, 2005, ISBN 83-7132-763-3, OCLC 830664159 .