Neuralgia trójdzielna

Neuralgia nerwu trójdzielnego (fr. Tic Douloureux, łac. neuralgia nervi trigemini, ang.Trigeminal Neuralgia) – nerwoból jednej lub więcej gałęzi nerwu trójdzielnego. Klasyczna neuralgia trójdzielna jest jednostronna i charakteryzuje się krótkotrwałymi, nagłymi napadami bólu w obrębie zakresu unerwienia jednej lub więcej gałązek nerwu, występującymi samoistnie lub po podrażnieniu tzw. stref spustowych (trigger points) poprzez ucisk, dotyk, podmuch wiatru, żucie, mycie zębów, mówienie.

Historia

Pierwszy opis neuralgii trójdzielnej przedstawił Lock w 1677 roku. W 1900 roku Harvey Cushing przedstawił metodę leczenia neuralgii przez ablację zwoju Gassera.

Epidemiologia

Neuralgia trójdzielna jest rzadką chorobą: jej częstość w populacji szacuje się na 1:15000. W większości przypadków rozpoznawana jest około 40. roku życia, chociaż donoszono również o przypadkach nerwobólu nerwu V u dzieci.

Obraz kliniczny

Wiodącym objawem są napady bólu w obrębie połowy twarzy, w zakresie unerwienia nerwu V. Początek bólu jest nagły, a czas trwania wynosi od kilku sekund do maksymalnie 2 minut. Może ograniczać się do jednej gałęzi, lub do wszystkich trzech gałązek nerwu V (zob. nerw trójdzielny). Choroba ma często charakter przewlekły, przebiega z okresami zaostrzeń i remisji (zwłaszcza w miesiącach letnich). W przypadku niewłaściwego leczenia, z biegiem czasu ból się utrwala, jego fluktuacyjny charakter się spłyca, rośnie oporność na farmakoterapię. Dołączają się objawy neurastenii i depresji.

Neuralgia nerwu trójdzielnego może być objawem klinicznym depresji maskowanej (to jest takiego rodzaju depresji, w którym endogenny zespół depresyjny maskowany jest przez inne objawy)^[1].

Różnicowanie

W diagnostyce różnicowej neuralgii trójdzielnej powinno się uwzględnić:

• stwardnienie rozsiane
• tętniak tętnicy podstawnej mózgu
• guzy kąta mostowo-móżdżkowego
• konflikt naczyniowo-nerwowy
• zawał pnia mózgu
• jamistość opuszki.

Leczenie

Możliwości lecznicze neuralgii obejmują:

• farmakoterapię: lekiem z wyboru jest karbamazepina, inne stosowane leki to okskarbazepina, fenytoina, kwas walproinowy, topiramat, lamotrygina, gabapentyna, pregabalina, baklofen, klonazepam. W przypadku bólu przewlekłego stosuje się leki przeciwdepresyjne trójcykliczne w niewielkich dawkach.
• leczenie operacyjne: blokady gałązek nerwu, mikrochirurgiczne odbarczenie korzenia nerwu w przypadku konfliktu naczyniowo-nerwowego;
• radioterapię: stereotaktyczne zniszczenie przy pomocy promieni gamma.

Przypisy

Bibliografia

• Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Wojciech Kozubski, Paweł P. Liberski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 647-648. ISBN 83-200-3244-X.
• Choroby wewnętrzne. Tom II. AndrzejA. Szczeklik (red.), MałgorzataM. Bała, Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2006, ISBN 83-7430-069-8, OCLC 749286062 .
• Christopher Turner, Anish Bahra, Katia Cikurel: Crash Course: Neurologia. Wrocław: Elsevier Urban&Partner, s. 154-155. ISBN 978-83-60290-71-2.