Neuropterida

	Neuropterida
	(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0; Skrzydło żylenicy (Sialis fuliginosa)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Nadrząd	Neuropterida
Synonimy
	Neuropteroidea; Neuroptera sensu lato;
	Neuropteroidea; Neuroptera sensu lato;

Neuropterida – klad owadów holometabolicznych obejmujący sieciarki (Neuroptera s. str.), wielbłądki (Raphidioptera) i wielkoskrzydłe (Megaloptera)^[2]. W języku polskim określany jest nazwą owady siatkoskrzydłe^[3]^[a]. W tradycyjnej systematyce organizmów klasyfikowany w randze nadrzędu. Neuropterida są uważane za żywe skamieniałości.

Do Neuropterida zaliczono około 6500 współcześnie żyjących gatunków^[4] owadów charakteryzujących się wyraźnym użyłkowaniem skrzydeł^[5]. Większość prowadzi lądowy tryb życia. Larwy niektórych Neuropterida wtórnie przystosowały się do życia w wodzie^[4].

Odcisk skrzydła †Allorapisma chuorum

Najbliżej spokrewnionym, siostrzanym taksonem siatkoskrzydłych są chrząszcze (Coleoptera)^[6]. Siatkoskrzydłe i chrząszcze tworzą reliktową linię rozwojową owadów, której ewolucyjna historia sięga wczesnego permu. Największa różnorodność gatunków znanych z zapisów kopalnych pochodzi z mezozoiku. Wiele dobrze zachowanych okazów siatkoskrzydłych w postaci inkluzji w bursztynie odkryto w rejonie Morza Bałtyckiego. Opisano co najmniej 33 gatunki utrwalone w bursztynie bałtyckim^[5].

Współczesne Neuropterida nie są tak silnie zróżnicowaną grupą jak chrząszcze. Najliczniejsze w gatunki są sieciarki (około 6000 gatunków). Wielbłądki i wielkoskrzydłe liczą odpowiednio około 210 i 300 gatunków. Wiele z nich to gatunki zanikające.

Obydwie grupy (siatkoskrzydłe i chrząszcze) są taksonem siostrzanym dla Mecopterida i Hymenoptera (błonkówki), z którymi wchodzą w skład kladu Holometabola.

Holometabola

	Neuropterida

	Coleoptera (chrząszcze)

	Hymenoptera (błonkówki)

	Mecopterida (chruściki, motyle, wojsiłki, muchówki, pchły)

Ditaxis biseriata

Chauliodes pectinicornis

Rzędy

sieciarki (Neuroptera s. str.),
wielbłądki (Raphidioptera),
wielkoskrzydłe (Megaloptera).

Uwagi

↑ Termin "siatkoskrzydłe" używany jest też jako synonim sieciarek

Przypisy

↑ Planipennia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2010-11-01] (ang.).
↑ Aspöck et al. Cladistic analysis of Neuroptera and their systematic position within Neuropterida (Insecta: Holometabola: Neuropterida: Neuroptera). „Systematic Entomology”. 26, s. 73-86, 2001 (ang.). (pdf)
↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007, s. 273. ISBN 978-83-881470-7-4.
↑ ^a ^b Ulrike Aspöck. Phylogeny of the Neuropterida (Insecta: Holometabola). „Zoologica Scripta”. 31 (1), s. 51–55, 2002. DOI: 10.1046/j.0300-3256.2001.00087.x (ang.).
↑ ^a ^b M. S. Engel, D. A. Grimaldi. The Neuropterid Fauna of Dominican and Mexican Amber (Neuropterida: Megaloptera, Neuroptera). „American Museum Novitates”. 3587, s. 1–58, 2007 (ang.). (pdf)
↑ Elisabeth Haring, Ulrike Aspöck. Phylogeny of the Neuropterida: a first molecular approach. „Systematic Entomology”. 29 (3), s. 415–430, 2004. DOI: 10.1111/j.0307-6970.2004.00263.x (ang.).

[4] Termin "siatkoskrzydłe" używany jest też jako synonim sieciarek

[itis-1] Planipennia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2010-11-01] (ang.).

[Aspocketal2001-2] Aspöck et al. Cladistic analysis of Neuroptera and their systematic position within Neuropterida (Insecta: Holometabola: Neuropterida: Neuroptera). „Systematic Entomology”. 26, s. 73-86, 2001 (ang.). (pdf)

[FaunaT2-3] Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007, s. 273. ISBN 978-83-881470-7-4.

[UlrikeAspock-5] Ulrike Aspöck. Phylogeny of the Neuropterida (Insecta: Holometabola). „Zoologica Scripta”. 31 (1), s. 51–55, 2002. DOI: 10.1046/j.0300-3256.2001.00087.x (ang.).

[Engel-6] M. S. Engel, D. A. Grimaldi. The Neuropterid Fauna of Dominican and Mexican Amber (Neuropterida: Megaloptera, Neuroptera). „American Museum Novitates”. 3587, s. 1–58, 2007 (ang.). (pdf)

[Haring-7] Elisabeth Haring, Ulrike Aspöck. Phylogeny of the Neuropterida: a first molecular approach. „Systematic Entomology”. 29 (3), s. 415–430, 2004. DOI: 10.1111/j.0307-6970.2004.00263.x (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Neuropterida

Rzędy

Uwagi

Przypisy

Media użyte na tej stronie