Nexø

Nexø

Ulica miasta
Herb
Państwo	Dania
Region	Region Stołeczny
Gmina	Bornholm
Prawa miejskie	1346[1]
Powierzchnia	104 km²
Populacja (2011) • liczba ludności	3 762[2]
Kod pocztowy	3730
Położenie na mapie Bornholmu Nexø
55°04′N 15°09′E/55,066667 15,150000
Strona internetowa
Portal Dania

Nexø (bornholmsk Najsø^[3]) – drugie co do liczby ludności miasto na Bornholmie, liczy 3762 mieszkańców^[2] (2011). Największy port rybacki wyspy. Do 1 stycznia 2003 roku siedziba gminy (Nexø Kommune).

Historia

Nexø powstało jako wioska rybacka w parafii Bodilsker z kaplicą należącą do kościoła św. Bodila. W 1346 roku Nexø otrzymało prawa miejskie. W 1510 roku miasto zostało spalone przez wojska Lubeki. W 1563 roku większość mieszkańców zmarła w wyniku epidemii dżumy. W 1645 roku miasto zostało splądrowane i rozgrabione przez 500 szwedzkich żołnierzy. W 1756 roku miasto dotknął poważny pożar. Około 1800 roku miasto stało się centrum administracyjnym wyspy Bornholm. W 1872 roku port został zniszczony przez sztorm^[4]. Od 1877 roku z Nexo utrzymywano stałe połączenie promowe z Kopenhagą^[5]. W 1879 roku został zakończony nowy basen portowy, a w 1892 r. otwarty został pierwszy suchy dok w Danii, co było związane z rozwijającym się przemysłem stoczniowym. W 1864 roku powstała odlewnia żelaza. Pod koniec II wojny światowej, 7 i 8 maja 1945 r. Nexø został zbombardowane przez radzieckie lotnictwo, gdy Gerhard von Kamptz, dowódca sił niemieckich okupujących Bornholm, odmówił poddania się. Doprowadziło to do zniszczeń w centrum miasta i w porcie oraz śmierci 10 osób. Pomimo że Dania została wyzwolona w dniu 4 maja 1945 roku, Armia Czerwona okupowała Bornholm od 9 maja 1945 r. do 5 kwietnia 1946 roku.

W latach 1900-1968 Nexø z Rønne było połączone koleją wąskotorową.

Kalendarium

• 1346 – otrzymanie praw miejskich^[1]
• 1510 – zniszczenie miasta przez wojska lubeckie
• 1645 – lądowanie Szwedów i splądrowanie Nexø
• 1756 – pożar niszczący większość miasta
• 1879 – ukończenie budowy portu
• 1901 – połączenie kolejowe z Rønne (Bornholmskie Koleje Żelazne)
• 7 – 8 maja 1945 – zbombardowanie miasta przez radzieckie lotnictwo; zniszczenie 700 na 900 domów^[1]; minimalne straty w ludności, ponieważ Rosjanie wcześniej ostrzegli mieszkańców; po tym fakcie dostarczenie przez Szwedów 75 drewnianych domów, które stoją w mieście do dziś

Zabytki i atrakcje turystyczne

• Nexø Gamle Røgeri – tradycyjna wędzarnia
• kościół pw. św. Mikołaja z XV i XVI wieku
• De Bornholmske Jernbaner Museum – muzeum Bornholmskich Kolei Żelaznych
• Nexø Museum – wśród eksponatów m.in. wiosłowa łódź ratownicza z 1907 roku
• Bornholms Sommerfuglepark & Tropeland – cieplarnia z roślinami tropikalnymi oraz motylarnia

Gospodarka

Gospodarka Nexø od zawsze opierała się na rybołówstwie i jest ono największym portem rybackim na wyspie. Prócz tego na północ od miasta znajduje się kopalnia piaskowca, eksploatowana od XVIII wieku. W Nexø mieści się również gorzelnia (Bornholmske Spiritfabrik ApS) oraz wytwórnia musztardy (Bornholmersennep ApS), których wyroby rozpoznawalne są nie tylko na wyspie, ale w całej Danii oraz poza jej granicami.

Komunikacja

MS Jantar realizujący połączenie promowe na linii Nexø – Kołobrzeg

Z portu w Nexø kursuje statek pasażerski MS Jantar do Kołobrzegu i Darłowa, obsługiwane przez Kołobrzeską Żeglugę Pasażerską, dawniej również z Ustki MS Lady Assa Żeglugi Gdańskiej. W 2012 roku duńska spółka NeKo Seaways miała uruchomić połączenie na linii Nexø – Kołobrzeg promem pasażersko-samochodowym, lecz firma zbankrutowała jeszcze przed dokończeniem budowy zamówionego w tureckiej stoczni statku Odin Baltica mogącego zabrać na pokład 275 pasażerów i 50 samochodów. W 2017 roku MS Jantar przewiózł na Bornholm ok. 30 tys. osób z Polski. Statek na pokład zabiera tylko pasażerów i rowery, jednostka jest szczególnie wrażliwa na trudne warunki pogodowe. Władze portu w Nexø od kilku lat starają się o kolejne połączenie promowe z polskimi portami w Kołobrzegu, Darłowie i Ustce chcąc zwiększyć częstotliwość rejsów. Problemem jest znalezienie odpowiedniego armatora mogącego eksploatować prom pasażersko-samochodowy na tej trasie^[6].

W mieście zaczyna się również droga krajowa 38 do Rønne przez Aakirkeby.

Galeria

• 

  Kościół

• 
• 

  Muzeum

• 

  Plan miasta w 1900 r.

• 

  (c) 7alaskan, CC BY-SA 3.0

  Wiatrak

• 

  Muzeum kolejnictwa

• 

  Port w 1945 r.

• 

  Port

• 

  Stary widok miasta

Miasta partnerskie

• Kołobrzeg, Polska
• Darłowo, Polska

Zobacz też

• Przejście graniczne Darłowo-Nexø

Przypisy