Niżniów

Niżniów
Нижнів
Ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Ukraina

Obwód

 iwanofrankiwski

Rejon

tłumacki

Populacja (2001)
• liczba ludności


1991[1]

Nr kierunkowy

03479

Kod pocztowy

78013

Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego
Mapa konturowa obwodu iwanofrankiwskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Niżniów”
Położenie na mapie Ukrainy
Ziemia48°56′42″N 25°05′48″E/48,945000 25,096667
Portal Ukraina

Niżniów (ukr. Нижнів / Nyżniw) – miejscowość (obecnie wieś, dawniej miasteczko) na Ukrainie nad Dniestrem, w rejonie tłumackim obwodu iwanofrankowskiego. Przez Niżniów przechodzi droga krajowa N18. Obok Niżniowa ze wschodu przepływa rzeka Dniestr.

Geografia

Niżniów znajduje się na płaskowzgórzu naddniestrzańskim. Przez wieś przepływa potok Tłumaczyk.

Historia

04950-Nizniowa-1903-Ogolny widok Nizniowa-Brück & Sohn Kunstverlag.jpg
Нижнів 3.png
Pałac ks. Jabłonowskich
Most kolejowy, lato 1938

Niżniów jest wzmiankowany jako Nyesnow 4 lutego 1437 (zapis Nr 141 w «Akta grodzkie i ziemskie z archiwum t. zw. bernardyńskiego», t. XII)[2]. Pod koniec XVI w. Niżniów był wsią kolokacyjną[3].

W 1611 Mikołaj i Krzysztof Górscy (Gurscy) o przydomku Firlej herbu Lewart imieniem Katarzyny i Anny, córek brata Stanisława, stolnika halickiego i Doroty z Błudnik zawarli z benedyktynami lwowskimi układ o sumy zabezpieczone na Niżniowie, Bratyszowie i innych[4]. W latach 1614-1615 kościół łaciński w Niżniowie był pusty[5]. W 1802 Niżniów był miasteczkiem z dwoma kościołami parafialnymi, łacińskim i greckim[6]. Na początku XIX wieku w miasteczku działała krajowa szkoła koszykarska[7][8]. W połowie XIX wieku Niżniów był miasteczkiem w obwodzie stanisławowskim[9]. W obszernej sali tej szkoły 15 października 1905 odbyło się uroczyste otwarcie polskiej czytelni w miasteczku[10].

1 listopada 1884 otwarto ruch na linii kolejowej Buczacz – Chryplin, która połączła m.in. stacje Stanisławów, Niżniów, Buczacz[11].

W 1906 Sejm Krajowy Galicji przeznaczył Wydziałowi powiatowemu w Buczaczu subwencję 11000 kr. na budowę drogi Niżniów – Jazłowiec[12].

W poniedziałek 22 marca 1909 pod naporem mas lodowych zawalił się drewniany most na Dniestrze. Obok zrujnowanego mostu czwarty rok trwała budowa nowego żelaznego kosztem około 2 mln koron[13][14].

23 marca 1910 odbyła się wycieczka naukowa do Niżniowa członków Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie w celu zwiedzenia budowy żelaznego mostu drogowego na Dniestrze, żelaznobetonowego mostu na inundacji i przełożenia trasy gościńca, oraz robót regulacyjnych na Dniestrze. Przewoniczył wycieczką Bernhard Nagel, inspektor kolei państwowych, wyjaśnień na miejscu co do budowy udzielał c. k. inżynier Emil Bratro, zaś jako gospodarz i kierownik robót ze strony przedsiębiorstwa występował inż. Kurkiewicz (junior)[15].

Podczas powodzi na początku kwietnia 1912 Dniestr wylał 5.3 m nad stan[16].

W II Rzeczypospolitej Niżniów był siedzibą gminy wiejskiej Niżniów w powiecie tłumackim w województwie stanisławowskim.

Przez miasteczko przechodziła linia kolejowa (także istniał dworzec kolejowy[17]), część Galicyjskiej Kolej Transwersalnej, którą w 1944 w zasadzie zniszczyli (zdemontowali) podczas odwrotu hitlerowcy.

Zabytki

  • Kościół oo. paulinów, erygowany w 1740 r.[18], później kościół parafialny p.w. Św. Stanisława biskupa i Św. Jana Chrzciciela[19], w roku 1938 został strawiony przez pożar.[20]
  • Pałac w Niżniowie
  • Cerkiew Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny
  • Cerkiew Świętego Michała Archanioła

Edukacja

W 1931 działała tu 7-klasowa szkoła powszechna[21].

Obecnie w Nyżniowie znajduje się szkoła I-III poziomów[22]. W jej pobliżu znajduje się plac sportowy ze sztuczną nawierzchnią[23].

Ludzie związani z Niżniowem

Honorowi obywatele

Właściciele

Polacy

Ukraińcy

Naczelnicy stacji kolejowej w Niżniowie

  • Włodzimierz Borodajkiewicz, m.in. w 1885[63], 1886[64]
  • Karol Frühling (adjunkt), m.in. w 1903[65]

Przypisy

  1. Liczby ludności miejscowości obwodu iwanofrankowskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku (ukr.).
  2. Akta grodzkie i ziemskie z archiwum t. zw. bernardyńskiego… T. XII. Lwów, 1887, s. 16.
  3. Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym T. VII, cz. II-a (Ziemie ruskie. Ruś Czerwona). W: Źródła Dziejowe. T. XVIII, cz. II-a. Warszawa: drukarnia Piotra Laskanera i S-ki, 1903, s. 324.
  4. a b c d e Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 6. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1903, s. 269.
  5. Antoni Schneider: Encyklopedia Krajoznawstwa Galicji. Lwów : Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1871, s. 243.
  6. Niżniów, mstko, s. 386.
  7. Rozruchy w Niżniowie. „Kurjer Stanisławowski”. 1067, s. 1, 4 marca 1906. 
  8. Szkoła koszykarska w Niżniowie, s. 12-13.
  9. Galicja pod względem topograficzno-geograficzno-historycznym. Lwów : nakładem aut., Drukarnia im. Ossolińskich, 1849, s. 76.
  10. Korespondencja. Niżniów.Kurjer Stanisławowski”. 1049, s. 1–2, 29 października 1905.
  11. Obwieszczenie. „Gazeta Narodowa”. 252, s. 4, 31 paźdz. 1884.
  12. Subwencja na drogi. „Kurjer Lwowski”. 187, s. 3, 13 lipca 1906.
  13. Zawalenie się mostu na Dniestrze. „Kurjer Stanisławowski”. 1229, s. 2, 28 marca 1909.
  14. Na prowincji. Zawalenie się drugiego mostu na Dniestrze. „Kurjer Lwowski”. 138, s. 3, 24 marca 1909.
  15. Spis członków Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie według stanu z dnia 31. grudnia 1910. W: XXXIV Sprawozdanie Wydziału Głównego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie za rok administracyjny 1910. Lwów: Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie, 1911, s. 22.
  16. Katastrofy atmosferyczne i powodzie. „Kurjer Lwowski”. 169, s. 3, 13 kwietnia 1912.
  17. Zdjęcie dworca kolejowego w Nyżniowie w google
  18. Niżniów, mko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 169.
  19. Andrzej Betlej: Kościół parafialny p.w. Św. Stanisława biskupa i Św. Jana Chrzciciela oraz klasztor SS. Niepokalanek (dawniej oo. Paulinów) w Niżniowie
  20. Niżniów - Пошук Google, www.google.com [dostęp 2017-11-25] (ukr.).
  21. Szkolnictwo powszechne. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. IX, s. 239, 1931, R. 35.
  22. Szkoła na mapie google
  23. Карти Google, www.google.com.ua [dostęp 2017-11-25].
  24. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1909, s. 2.
  25. Józef Garbacik: Fredro Jan z Niżniowa. [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. VII/2, zeszyt 32. Kraków : Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, 1948, s. 118.
  26. Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 11. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1907, s. 124.
  27. Zródła dziejowe. T. XVIII. Cz. II. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Cz. I. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. wbc.poznan.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-13)].. Warszawa: Skład główny u Gerberta i Wolfa, 1902, s. 282 [289].
  28. a b c d Jerzy Hr. Dunin Borkowski: Almanach błękitny : genealogia żyjących rodów polskich. Lwów, s. 234.
  29. a b c Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 2. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1900, s. 37.
  30. Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. V. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1899, s. 294.
  31. Adam Boniecki: Lubiatowscy. W: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 15. Warszawa: Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, 1912, s. 29.
  32. Stefan Kieniewicz: Jabłonowski Ludwik (1784–1864). T. Х/2, zeszyt 45. Wrocław — Warszawa — Kraków : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 229.
  33. a b Antoni Schneider: Encyklopedya do krajoznawstwa Galicyi. Lwów: z drukarni zakładu narodowego imienia Ossolińskich, 1871, s. 129.
  34. Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1860. Lemberg, 1860, s. 478–479. (niem.)
  35. Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 13. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1909, s. 340.
  36. Teodor Lanckoroński z Brzezia h. Zadora (ID: 13.619.387)
  37. Historia majatkow Ederow Rosnowskich Lanckorońskich, AGAD – syg. 1404 (Par. Uhnów, dek. Bełz; Księga metrykalna urodzeń tylko dla wsi: Poddębce, Michałówka, Józefówka, 1794-1853); syg. 1732 (Par. Uhnów, dek. Bełz; Księga metrykalna urodzeń dla wsi Józefówka, Michałówka i Poddębce, 1854-1905), syg. 240 (Status animarum Józefówka, Karów, Michałówka, Poddębce, Expozytura Wierzbica [Spis imienny parafian].
  38. Adam Boniecki: Herbarz polski. Cz. 1. T. 13, s. 341.
  39. Przed wyborami so Sejmu. „Kurjer Stanisławowski”, 1451, s. 1, 29 czerwca 1913.
  40. Po wyborze. „Kurjer Stanisławowski”, 1451, s. 1, 6 lipca 1913.
  41. Historia majatkow Ederow Rosnowskich Lanckorońskich, AGAD – syg. 1404 (Par. Uhnów, dek. Bełz; Księga metrykalna urodzeń tylko dla wsi: Poddębce, Michałówka, Józefówka, 1794-1853); syg. 1732 (Par. Uhnów, dek. Bełz; Księga metrykalna urodzeń dla wsi Józefówka, Michałówka i Poddębce, 1854-1905), syg. 240 (Status animarum Józefówka, Karów, Michałówka, Poddębce, Expozytura Wierzbica [Spis imienny parafian]
  42. Nekrolog
  43. Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem, ułożyło Krajowe Biuro Statystyczne przy Wydziale Krajowym. Łwów, 1905, s. [102–103].
  44. Spis właścicieli ziemskich (woj.stanisławowskiego)
  45. Liczba majątków ziemskich w powiatach woj. stanisławowskiego według stanu z ok. 1930 r.
  46. Jan Nowak: Bieniasz Franciszek (1842–1898). [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. 2. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1936, s. 69–70.
  47. Franciszek Bieniasz. [W:] Radio Kraków. Audycja z dnia 22.03.2015 R.
  48. Tadeusz i Witold Rzepeccy: Sejm i Senat 1922-1927. Poznań: Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego, 1920, s. 316, 319.
  49. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 5, s. 247, 1930, R. XXXIV.
  50. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 9, s. 528, 1930, R. XXXIV.
  51. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 4, s. 210 [250], 1932, R. XXXVI.
  52. Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXVIII. Leopoli, 1928, s. 97. (łac.)
  53. Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXXVII. Leopoli, 1937, s. 138. (łac.)
  54. a b Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXVIII. Leopoli, 1928, s. 14. (łac.)
  55. a b Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXX. Leopoli, 1930, s. 103. (łac.)
  56. Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXXV. Leopoli, 1935, s. 50. (łac.)
  57. Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXII. Leopoli, 1922, s. 47. (łac.)
  58. Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXXII. Leopoli, 1932, s. 101. (łac.)
  59. Krzysztof Kaczmarski. Saga rodu Mireckich. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej. T. 7. Nr 8–9, 2007, s. 137.
  60. Dmytro Błażejowski: Historical Šematism of the Archeparchy of L'viv (1832—1944). Kijów : Publishing house «KM Akademia», 2004, s. 237. ISBN 966-518-225-0. (ang.)
  61. Winnicki (Vynnickyj), Isidor (Sydir) Dr. iur.
  62. Szematyzm Eparchiji Stanysławiwśkoji za rik Bożyj 1931. Stanisławów, 1931, s. 175. (ukr.)
  63. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1885, s. 487.
  64. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1886, s. 486.
  65. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1903, s. 742.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Палац кн. Яблоновських, Нижнів.jpg
Палац кн. Яблоновських, Нижнів
Nyzhniv, church and cemetery.jpg
Autor: Бучач-Львів, Licencja: CC BY-SA 4.0
Nyzhniv, church and cemetery
Flag of Ivano-Frankivsk Oblast.svg
Flag of Ivano-Frankivsk Oblast, (Ukraine)
Нижнів 3.png
Монастир, Нижнів
Ivano-Frankivsk location map.svg
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Районы Ивано-Франковской области с 17 июля 2020 года
04950-Nizniowa-1903-Ogolny widok Nizniowa-Brück & Sohn Kunstverlag.jpg
Autor: Brück & Sohn Kunstverlag Meißen, Licencja: CC0
Nizniowa; Ogolny widok Nizniowa; in Galizien, poln. Niżniów
Нижнів міст 1938.jpg
Autor: Бучач-Львів, Licencja: CC BY-SA 4.0
Most kolejowy w Niżniowie w 1938
Nyzhniv gerb.png
Історичний герб села Нижнів