Niższe seminarium duchowne

Seminarium Marii Wniebowziętej w Cabanatuan
Dawne Niższe Seminarium Duchowne Hageveld w Heemstede
Państwa w których istnieją Niższe Seminaria (kolor niebieski) i istniały w przeszłości (kolor czerwony)

Niższe seminarium duchowne (małe seminarium) – katolicka męska szkoła średnia o profilu humanistycznym z internatem, której celem jest przygotowanie kandydatów do przyszłych studiów filozoficzno-teologicznych, umożliwiająca ascetyczne wychowanie. Placówki te należą do instytucji kościelnych, o charakterze szkół wyznaniowych i prywatnych.

Historia

Instytucje te rozwinęły się w czasach nowożytnych, w okresie spadku liczby powołań do katolickich wyższych seminariów duchownych. Atmosfera liberalna i pozytywistyczna w gimnazjach państwowych nie sprzyjała budzeniu się i rozwojowi powołań kapłańskich. Dlatego też kościoły lokalne tworzyły tanie, ale moralnie zdrowe warunki do nauki dla młodzieży męskiej pochodzącej przeważnie z uboższych rodzin. Papież Pius IX w encyklice Notis et nobiscum z 8 grudnia 1849 r. polecił zakładać małe seminaria w każdej diecezji, następnie powtórzył to papież Leon XIII w encyklice Depuis de jour z 8 września 1899 r., skierowanej do francuskiego episkopatu. Zadania małych seminariów zostały ogólnie określone w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1917 rokuː „szczególna troska o ochronę przed zagrożeniami świata, kształcenie w pobożności, wpajanie podstaw studiów literaturoznawczych i pielęgnowanie zalążka Bożego powołania”. Sobór Watykański II wskazał na cele dydaktyczno-wychowawcze niższego seminarium duchownego, a także położył nacisk na solidną formację religijną kandydatów, zapewnienie im kierownictwa duchowego, a także włączenia w proces wychowawczy rodziców. Ponadto Sobór zaakcentował potrzebę ogólnego rozwoju chłopców według zasad zdrowej psychologii, uwzględniającej wiek i mentalność uczniów. Ojcowie soborowi polecili, aby program nauczania w niższych seminariach opracować tak, aby absolwenci nie podejmujący studiów w wyższym seminarium duchownym, mogli się kształcić na innych uczelniach wyższych. Kwestię małego seminarium duchownego reguluje Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku, zaś papież Jan Paweł II w adhortacji apostolskiej Pastores dabo vobis w nr 63 podkreśla znaczenie niższych seminariów duchownych w odkrywaniu, pielęgnowaniu i rozwijaniu powołania do kapłaństwa, a także ich rolę w duszpasterstwie powołań[1].

Dawne NSD w Płocku

Polska

Historia

W 1836 roku biskup chełmiński Anastazy Sedlag otworzył w Pelpinie Collegium Marianum. W 1843 roku powstało Małe Seminarium we Lwowie, erygowane przez metropolitę lwowskiego Franciszka Pisztka. Pierwsze małe seminarium na ziemiach Królestwa Polskiego zorganizowano w 1908 roku we Włocławku z inicjatywy biskupa kujawsko-kaliskiego Stanisława Zdzitowieckiego. W 1916 roku powstało Małe Seminarium w Płocku, zainicjowane przez biskupa płockiego Antoniego Nowowiejskiego[2].

W dwudziestoleciu międzywojennym, a także w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej powstało dużo niższych seminariów duchownych diecezjalnych i zakonnych. Większość z tych szkół została zamknięta przez władze komunistyczne w okresie powojennym[3][2][1]. Wiele z tych szkół słynęło z wysokiego poziomu nauczania. Nauczyciele pracujący w niższych seminariach duchownych mieli problemy ze znalezieniem pracy w innych szkołach. W okresie komunizmu szkoły krzewiły u uczniów poczucie patriotyzmu i wiary, uczyły również nieocenzurowanej historii Polski.

Obecnie

W Polsce szkoły te prowadzone są przez Kościół rzymskokatolicki. Posiadają własny program wychowawczy. Cykl kształcenia trwa 4 lata i jest realizowany w zgodzie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi edukacji w szkołach publicznych. Są to licea ogólnokształcące prowadzone przez zakony bądź diecezje[4][5]. Edukacja w niższym seminarium duchownym kończy się maturą. Szkoła realizuje program liceum ogólnokształcącego.

W szkołach tego typu kładziony jest szczególny nacisk na wszechstronny rozwój humanistyczny. Oprócz rozszerzonego programu z języka polskiego i historii często istnieją ponadto koła zainteresowań, np. filozoficzne, historyczne czy teatralne.

Lista Niższych Seminariów Duchownych

Istniejące

Szkoły diecezjalne
Szkoły zakonne
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów w Wieliczce, obecnie Kolegium św. Antoniego i bł. Krystyna w Wieliczce, wcześniej we Lwowie (1913–1939), a następnie w Warszawie, założone w 1958 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów w Legnicy, obecnie Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. Franciszka z Asyżu w Legnicy, założone w 1957 roku
  • Collegium Marianum w Wadowicach, dawniej NSD

Nieistniejące

Szkoły diecezjalne
  • Niższe Seminarium Duchowne w Warszawie (1925-po 1960)
  • Niższe Seminarium Duchowne w Sandomierzu
  • Niższe Seminarium Duchowne w Tarnowie (1903–1963)
  • Niższe Seminarium Duchowne w Wolsztynie przeniesione z Ostrowa Wielkopolskiego (1949–1960)
  • Niższe Seminarium Duchowne w Nysie (1948–1952), następnie przeniesione na rok do Opola
  • Niższe Seminarium Duchowne w Gliwicach (1946–1963)
  • Niższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Poznańskiej (1949–1960)
  • Niższe Seminarium Duchowne w Gorzowie (1946-1960)
  • Niższe Seminarium Duchowne we Wschowie założone w 1946 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne w Słupsku założone w 1947 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne w Legnicy (zlikwidowane)
  • Niższe Seminarium Duchowne w Kielcach (zlikwidowane)
  • Niższe Seminarium Duchowne w Gościkowie-Paradyżu (zlikwidowane)
  • Niższe Seminarium Duchowne w Mińsku (1918–1920)
  • Niższe Seminarium Duchowne św. Jacka Archidiecezji Katowickiej[6] (1935–1939 i 1950–1962)
  • Niższe Seminarium Duchowne Diecezji Mińskiej w Nowogródku, założone w 1921 roku, przeniesione do Pińska (1925–1928), a następnie do Drohiczyna nad Bugiem (1928–1939)
  • Niższe Seminarium Duchowne we Włocławku (liceum im. Piusa X) (1908-1988)[7]
  • Niższe Seminarium Duchowne we Lwowie założone w 1843 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne w Maszewie koło Stryja
  • Niższe Seminarium Duchowne w Przemyślu założone w 1902 roku
  • Małe Seminarium Duchowne PNKK w Sulminie (1949-1950) – szkoła Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego
Szkoły zakonne
  • Niższe Seminarium Duchowne księży Jezuitów w Nowym Sączu (1922–1952)[8]
  • Niższe Seminarium Duchowne Misjonarzy Oblatów w Markowicach (1957–2013), wcześniej w Krotoszynie (1920–1922), a następnie w Lublińcu (1922–1952)
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów we Lwowie założone przed 1907 rokiem
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów w Niepokalanowie im św. Maksymiliana Kolbego (1927–2009)
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów w Katowicach Panewnikach (1922-1928)
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów w Głogówku (1948–1952)
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów we Wronkach (1925–1931)
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów w Rybniku założone w 1924 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne Misjonarzy Oblatów w Krobi założone w 1924
  • Niższe Seminarium Duchowne Polskiej Prowincji Zmartwychwstańców im. Bogdana Jańskiego w Poznaniu (1958–2008)
  • Niższe Seminarium Duchowne Polskiej Prowincji Zmartwychwstańców w Krakowie (1945–1952)
  • Niższe Seminarium Duchowne Polskiej Prowincji Zmartwychwstańców we Lwowie (1889–1895)
  • Niższe Seminarium Duchowne Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie, przy ul. św. Filipa (1878-1896), przy ul. Misjonarskiej (1896-1952, 1957-1962)[9][10]
  • Niższe Seminarium Duchowne Zgromadzenia Księży Misjonarzy we Lwowie założone w 1899 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Bydgoszczy (1931-1933)
  • Niższe Seminarium Duchowne Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Wilnie (1924-1939)[11][12]
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej założone w 1957 roku, przeniesione do Łodzi w 1990 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne Księży Werbistów w Pieniężnie (1922–1948)
  • Niższe Seminarium Duchowne Księży Werbistów w Rybniku (1923–1939) z przerwami
  • Niższe Seminarium Duchowne Księży Werbistów w Nysie założone przed 1903 rokiem
  • Niższe Seminarium Duchowne Księży Werbistów w Górnej Grupie założone w 1924 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne dla spóźnionych powołań Księży Werbistów założone w 1927 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Redemptorystów w Toruniu (1921–1961)
  • Niższe Seminarium Duchowne Zgromadzenia Ducha Świętego w Bydgoszczy założone w 1922 roku
  • Niższe Seminarium Duchowne Salezjan w Pogrzebieniu (1930-1940)[13]
  • Niższe Seminarium Duchowne Saletynów w Puźnikach (1906-1911)[14], w Dębowcu (1911-1950)[12][15][16]
  • Niższe Seminarium Duchowne Saletynów w Rzeszowie (1948-1952)[16]
  • Niższe Seminarium Duchowne Salwatorianów w Mikołowie (1933–1939)
  • Niższe Seminarium Duchowne Księży Orionistów w Zduńskiej Woli (1923–1952)
  • Niższe Seminarium Duchowne księży Michalitów w Miejscu Piastowym (1950–1952), wskrzeszone w 1957 roku
Seminarium św. Wawrzyńca w Mount Calvary

Niższe seminaria duchowne na świecie

Dawne Małe Seminarium w Meximieux

Belgia

Bośnia i Hercegowina

  • Niższe Seminarium Archidiecezji sarajewskiej

Chorwacja

Filipiny

  • Seminarium Maryi Wniebowziętej w Cabanatuan
  • Seminarium św. Piusa X w Roxas
  • Niższe Seminairum św. Augustyna w Iba
  • Seminarium św. Hiacentego w Penablanca
  • Diecezjalne Seminarium Najświętszego Serca Jeusa w San Fernando
  • Niższe Seminarium Niepokalanego Poczęcia NMP w Vigan
  • Seminarium Matki Bożej w Laoag
  • Niższe Seminarium Niepokalanego Poczęcia NMP w Guiguinto
  • Niższe Seminarium św. Jana Pawła II w Antipolo
  • Niższe Seminarium św. Józefa w San Jose
  • Niższe Seminarium Matki Bożej z Guadalupe w Makati
  • Seminarium Matki Bożej z góry Karmel w Sariaya
  • Seminarium św. Jana XXIII w Cebu City
  • Niższe Seminarium św. Pawła VI w Maasin City
  • Niższe Seminarium św. Franciszka Salezego w Lipa
  • Niższe Seminairum Różańca Świętego w Naga
  • Seminarium św. Grzegorza Wielkiego w Tabaco
  • Seminarium Matki Bożej z Peñafrancia w Sorsogon
  • Niższe Seminarium św. Antoniego w Masbate
  • Seminarium św. Nino w Numancia
  • Seminarium św. Wincentego Ferreriusza w Jaro
  • Seminarium św. Józefa w Puerto Princesa

Francja

  • Niższe Seminarium Duchowne w Paryżu (nie istnieje)
  • Niższe Seminarium Duchowne w Les Ageny (nie istnieje)

Ghana

  • Niższe Seminarium św. Teresy w Amisano

Indie

  • Niższe Seminarium Dobrego Pasterza w Pala
  • Niższe Seinarium św. Józefa w Kalamassery
  • Seminarium św. Alojzego w Trivandrum
  • Niższe Seminarium św. Agnieszki w Cuddalore

Indonezja

  • Niższe Seminarium św. Pawła w Palembang
  • Niższe Seminarium św. Piotra Kanizjusza w Mertoyudan
  • Niższe Seminarium Wacana Bhakti w Pejaten

Kanada

Litwa

Niemcy

Pakistan

  • Niższe Seminarium Matki Bożej w Lahore
  • Niższe Seminarium Matki Bożej z Lourdes w Islamabadzie-Rawalpindi
  • Niższe Seminarium św. Piusa X w Karaczi
  • Niższe Seminairum św. Tomasza Apostoła w Fajsalabad

Sri Lanka

  • Niższe Seminarium Duchowne św. Pawła w Marawila

Stany Zjednoczone

  • Niższe Seminarium bł. Józefa Sáncheza del Río w Mankato
  • Katedralne Seminarium Niepokalanego Poczęcia w Nowym Jorku (nie istnieje)
  • Apostolska Szkoła Niepokalanego Poczęcia w Center Harbor
  • Apostolska Szkoła Najświętszego Serca w Rolling Prairie
  • Seminarium św. Wawrzyńca w Mount Calvary
  • Seminarium św. Józefa w Rathdrum
  • Słudzy Świętej Rodziny w Colorado Springs
  • Seminarium Niepokalanego Poczęcia NMP w South Orange
  • Seminarium św. Józefa w Charlotte
  • Dom Formacyjny św. Józefa w Wichita (w budowie)

Timor Wschodni

  • Seminarium Matki Bożej Fatimskiej w Dare
  • Seminarium Świętych Piotra i Pawła w Fatumecie
  • Małe Seminarium św. Pawła w Akalpur
  • Seminarium św. Józefa w Maliana

Uganda

  • Niższe Seminarium w Bukalasa
  • Seminarium Chrystusa Króla w Kisubi
  • Seminarium św. Józefa w Nyenga
  • Seminarium Mubende
  • Seminarium św. Marii w Nadike
  • Seminarium św. Karola
  • Niższe Seminarium świętych Józefa i Gabriela w Nswanjere
  • Seminarium św. Piusa X w Nagongera
  • Seminarium św. Pawła w Rushoroza
  • Seminarium Kitabi Archidiecezji Mbarara w Bushenyi
  • Misja Najświętszego Serca Jezusa Braci Miłosierdzia Bożego
  • Seminarium Najświętszego Serca Jezusa w Lacor
  • Seminarium św. Piotra w Maderze
  • Niższe Seminarium św. Jana Bosko w Hoima
  • Seminarium Świętych Piotra i Pawła w Pokea

Watykan

  • Watykańskie Niższe Seminarium Duchowne[17]

Wietnam

  • Seminarium Najświętszego Serca Jezusa w Thái Bình
  • Seminarium św. Mikołaja w Phan Thiết

Włochy

  • Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów w Brindisi

Zambia

  • Niższe Seminarium Matki Bożej w Chipata

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Jerzy Adamczyk, Niższe Diecezjalne Seminaria Duchowne w Polsce w świetle Aktualnych przepisów prawnych, „Prawo Kanoniczne” (58 (2015) nr 1), 2015 (pol.).
  2. ↑ a b Jan Pietrzykowski SDB, Likwidacja Małych Seminariów Duchownych w Polsce prowadzonych przez Towarzystwo św. Franciszka Salezego, „ROCZNIKI TEOLOGICZNE”, Tom LXI, zeszyt 4, 2014 (pol.).
  3. ↑ Artur Mezglewski, Proces likwidacji niższych seminariów duchownych w latach 1959-1963, „Studia z Prawa Wyznaniowego”, Tom IV, Lublin 2002 (pol.).
  4. ↑ Niższe Seminarium Duchowne Misjonarzy Oblatów – www.nsd.oblaci.pl. nsd.oblaci.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-16)]..
  5. ↑ Niższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Częstochowskiej – www.nsd.niedziela.pl.
  6. ↑ Niższe Seminarium Duchowne w Katowicach – E-ncyklopedia, Historia Kościoła na Śląsku, www.encyklo.pl [dostęp 2017-04-21] (pol.).
  7. ↑ Kinga Lisowska, The Minor Seminary in Włocławek – institutional and educational premises (1908–1988), „Biuletyn Historii Wychowania”, 40 (1), 2019, s. 23–40, DOI: 10.14746/bhw.2019.40.2 [dostęp 2022-04-27] (wł.).
  8. ↑ Administrator, Historia, nowysacz.jezuici.pl [dostęp 2017-03-21] (pol.).
  9. ↑ Jacek Piotrowski Cm, Zamknięcie małego seminarium w Krakowie prowadzonego przez Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo w latach 1945-1962, „Nasza Przeszłość”, 132, 2019, s. 317–335, DOI: 10.52204/np.2019.132.317-335, ISSN 2720-0590 [dostęp 2022-10-24] (pol.).
  10. ↑ Historia Parafii – Rzymskokatolicka Parafia Najświętszej Maryi Panny z Lourdes w Krakowie [dostęp 2022-10-24] (pol.).
  11. ↑ Tomasz Bałuka CM, MAŁE SEMINARIUM KSIĘŻY MISJONARZY W WILNIE W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM, „„Nasza Przeszłość””, 122, ITKM Kraków, 2014, s. 139-165.
  12. ↑ a b Wacław Umiński, Małe Seminaria prowadzone przez Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo w latach 1918-1939, 2001.
  13. ↑ Niższe Seminarium Duchowne Księży Salezjanów w Pogrzebieniu – E-ncyklopedia, Historia Kościoła na Śląsku, silesia.edu.pl [dostęp 2022-10-24].
  14. ↑ Piotr Wisz, Saletyńska Szkoła Apostolska w Puźnikach : 1906-1911, 2002–2003.
  15. ↑ Dębowiec - Stowarzyszenie Miłośników Dębowca, www.smdebowiec.pl [dostęp 2022-10-24].
  16. ↑ a b Piotr Wisz, HISTORIA MAŁEGO SEMINARIUM MISJONARZY MATKI BOŻEJ Z LA SALETTE W POLSCE, „La Salette - Nasza historia”.
  17. ↑ Akty przemocy seksualnej w watykańskim seminarium. Prokurator żąda surowych kar deon.pl [dostęp: 2021-07-17]

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Minor Seminaries in the world.png
Autor: Waraciła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Niższe Seminaria Duchowne na świecie. Kolorem niebieskim oznaczono państwa, w których istnieją małe seminaria, czerwonym kraje w których w przeszłości istniały takie szkoły. Opracowano na podstawie informacji znajdujących się w Internecie. Aktualne na dzień 20.05.2022 r.
Gravure ancienne du Petit séminaire de Meximieux.png
Gravure ancienne du Petit séminaire de Meximieux.
0241jfMaria Assumpta Seminary Feast Day Cabanatuan Cityfvf 29.JPG
Autor: Judgefloro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Maria Assumpta Seminary, and (of the Roman Catholic Diocese of Cabanatuan, in Barangay M. H. Concepcion, Cabanatuan City, Nueva Ecija, taken today August 15, 2015 on the Titular Feast of the Patorness of the Seminary, Our Lady of the Assumption (along the Pan-Philippine Highway in Cagayan Valley Road).
College Hageveld.jpg
Hageveld, luchtfoto