Niałek Wielki

Niałek Wielki

wieś
Droga Wojewódzka nr. 315 przebiegająca przez wieś
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	wolsztyński
Gmina	Wolsztyn
Liczba ludności (2014)	764[1]
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	64-200
Tablice rejestracyjne	PWL
SIMC	0916443
Położenie na mapie gminy Wolsztyn Niałek Wielki
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Niałek Wielki
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Niałek Wielki
Położenie na mapie powiatu wolsztyńskiego Niałek Wielki
52°06′29″N 16°05′22″E/52,108056 16,089444

Niałek Wielki – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Wolsztyn. Niałek Wielki jest położona przy jeziorze Berzyńskim, a obecnie stanowi przedmieścia Wolsztyna. Jest to wieś rolniczo- przemysłowa.

Przystań żeglarska nad jeziorem Berzyńskim

Niałek Wielki i Komorowo stworzyły podwaliny do powstania Miasta Wolsztyn. Sama nazwa wsi wywodzi się od sławnego rodu rycerskiego Niałków, który w swoim herbie rodowym posiadał jelenia. Ród ten już w XII wieku zajmował południowo-zachodnie pogranicze Wielkopolski, tj. okolice Kębłowa, Kopanicy, a nawet Babimostu i Trzciela. Historycy za pierwotną datę powstania Niałka przyjmują rok 1155 lub 1150 na podstawie bulli papieskiej Hadriana IV wydanej w 1155 (1150) roku, wymieniającej Niałek jako własność biskupstwa wrocławskiego. Niałek jest zatem jedną z najstarszych wsi na zachodzie Wielkopolski, poza Przemętem, który datuje się na rok 1109 jako osadę obronną^[2].

W 1155 r. miejscowość wzmiankowana jako Gelenov Nalcho. Przy pierwszej numeracji w 1796 roku - 23 domostwa oraz folwark. Dla wsi w 2020 roku sporządzono opis historii wszystkich dawnych zagród, począwszy od 1791 roku do czasów współczesnych^[3][4].

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość wzmiankowana jako Niałek Wielki należała do wsi większych w ówczesnym powiecie babimojskim rejencji poznańskiej^[5]. Niałek wielki należał do wolsztyńskiego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowił część majątku Powodowo, który należał do Dziembowskiego^[5]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Niałek wielki liczył 169 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 27 dymów (domostw)^[5].

Jeszcze w okresie po II wojnie światowej Niałek Wielki był o wiele większy. Obejmował on całe wschodnie osiedle Bohaterów Bielnika i ulicę Niałecką. W roku 1965 wschodnia część wsi, aż do wiaduktu, została włączona do miasta Wolsztyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Wyjaśnienia wymaga fakt, że Niałek Wielki leży po lewej stronie Jeziora Berzyńskiego, a po drugiej stronie leżał Niałek Mały, obecnie Adamowo. Można przypuszczać, że jeden Niałek (Wielki) był własnością kościelną, a drugi Niałek (Mały) – własnością rycerską, gdzie mieścił się dwór rycerski Niałków Jeleni (według legendy ten stary drewniany dwór uległ spaleniu i z tego powodu Niałek Mały potocznie nazywany jest Piekiełkiem)^[2].

Przypisy