Niala

Niala
	Tragelaphus
	Blainville, 1816
	; Przedstawiciel rodzaju – samiec bongo leśnego (Tragelaphus eurycerus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	przeżuwacze
Infrarząd	Pecora
Rodzina	wołowate
Podrodzina	bawoły
Plemię	Tragelaphini
Rodzaj	niala
	Typ nomenklatoryczny
	Antilope sylvatica Sparrman, 1780
Synonimy
	Euryceros J.E. Gray, 1850; Hydrotragus J.E. Gray, 1872; Limnotragus P.L. Sclater & O. Thomas, 1900; Boocercus O. Thomas, 1902; Boocerus Trouessart, 1905;
	Euryceros J.E. Gray, 1850; Hydrotragus J.E. Gray, 1872; Limnotragus P.L. Sclater & O. Thomas, 1900; Boocercus O. Thomas, 1902; Boocerus Trouessart, 1905;
Gatunki
	25 gatunków (w tym 10 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	25 gatunków (w tym 10 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Niala^[8] (Tragelaphus) – rodzaj ssaka z podrodziny bawołów (Bovinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[9]^[10]^[11].

Morfologia

Długość ciała 114–235 cm, długość ogona 19–65 cm, wysokość w kłębie 61–135 cm; długość rogów 23–119 cm; masa ciała samic 24–253 kg, samców 32–405 kg^[10].

Systematyka

Etymologia

Tragelaphus: gr. τραγελαφος tragelaphos „kozło-jeleń”, od τραγος tragos „kozioł”; ελαφος elaphos „jeleń”^[12].
Euryceros: gr. ευρυκερως eurukerōs „z rozłożystymi rogami”, od ευ eu „dobry”; κερας keras, κερατος keratos „róg”^[13]. Gatunek typowy: Antilope eurycerus Ogilby, 1837; młodszy homonim Euryceros Lesson 1831 (Aves).
Hydrotragus: gr. ὑδρο- hudro- „wodny-”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; τραγος tragos „kozioł”^[14]. Gatunek typowy: Tragelaphus spekii Speke, 1863; młodszy homonim Hydrotragus Fitzinger, 1866 (Bovidae).
Limnotragus: gr. λιμνη limnē „bagno”; τραγος tragos „kozioł”^[15]. Nowa nazwa dla Hydrotragus J.E. Gray, 1872.
Boocercus (Boocerus): gr. βους bous, βοος boos „byk, wół”; κερκος kerkos „ogon”^[16]. Nowa nazwa dla Euryceros J.E. Gray, 1850.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[9]^[8]:

Tragelaphus scriptus (Pallas, 1766) – buszbok subsaharyjski
Tragelaphus phaleratus (C.H. Smith, 1827)
Tragelaphus bor Heuglin, 1877
Tragelaphus decula (Rüppell, 1835)
Tragelaphus meneliki Neumann, 1902
Tragelaphus fasciatus Pocock, 1900
Tragelaphus ornatus Pocock, 1900
Tragelaphus sylvaticus (Sparrman, 1780)
Tragelaphus spekii Speke, 1863 – sitatunga sawannowa
Tragelaphus sylvestris (Meinertzhagen, 1916)
Tragelaphus larkenii (St. Leger, 1931)
Tragelaphus gratus P.L. Sclater, 1880
Tragelaphus selousi Rothschild, 1898
Tragelaphus eurycerus (Ogilby, 1837) – bongo leśne
Tragelaphus buxtoni (Lydekker, 1910) – niala górska

Opisano również gatunki wymarłe:

miocen
- Tragelaphus moroitu Haile-Selassie, Vrba & Bibi, 2009^[17]
pliocen
- Tragelaphus gaudryi (P. Thomas, 1884)^[18]
- Tragelaphus kyaloae J.M. Harris, 1991^[19]
- Tragelaphus lockwoodi Reed & Bibi, 2011^[20]
- Tragelaphus nkondoensis Geraads & H. Thomas, 1994^[21]
- Tragelaphus pricei (Wells & Cooke, 1956)^[22]
- Tragelaphus saraitu Geraads, Melillo & Haile-Selassie, 2009^[23]
pliocen–plejstocen
- Tragelaphus rastafari Bibi, 2011^[24]
plejstocen
- Tragelaphus algericus Geraads, 1981^[25]
- Tragelaphus nakuae Arambourg, 1941^[26]

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Boocercus O. Thomas, 1902,

Przypisy

↑ Tragelaphus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ H.M.D. de Blainville. Sur plusieurs espèces d’animaux mammifères, de l’ordre des ruminans. „Bulletin de la Société philomathique de Paris”. Année 1816, s. 75, 1816. (fr.).
↑ J.E. Gray: Gleanings from the menagerie and aviary at Knowsley Hall. Cz. 2. Knowsley: Printed for private distribution, 1850, s. 27. (ang.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of ruminant Mammalia (Pecora, Linnaeus) in the British Museum. London: British Museum, 1872, s. 49. (ang.).
↑ P.L. Sclater & O. Thomas: The book of antelopes. Cz. 4. London: R.H. Porter, 1899–1900, s. 149.
↑ O. Thomas. On the East-African representative of the Bongo and its generic position. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 10, s. 309, 1902. (ang.).
↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Cz. 3: Quinquennale supplementum anno 1904. Berolini: Friedländer, 1904, s. 731. (łac.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 181. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 328–330. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 597–610. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tragelaphus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-23]. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 684.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 280.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 366.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 377.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 139.
↑ Y. Haile-Selassie, E.S. Vrba & F. Bibi: Bovidae. W: Y. Haile-Selassie & Giday WoldeGabriel (redaktorzy): Ardipithecus kadabbaLate Miocene Evidence from the Middle Awash, Ethiopia. Berkeley (California): University of California Press, 2009, s. 296. ISBN 978-0-520-25440-4. (ang.).
↑ P. Thomas. Recherches stratigraphiques et paléontologiques sur quelques formations d’eau douce de l’Algérie. „Mémoires de la Société Géologique de France”. Troisieme série. 3 (2), s. 16, 1884. (fr.).
↑ J.M. Harris: Family Bovidae. W: J.M. Harris (red.): Koobi fora research project. Cz. 3: The Fossil Ungulates: Geology, Fossil Artiodactyls, and Palaeoenvironments. Oxford: Clarendon Press, 1991, s. 145. ISBN 0-19-857399-5. (ang.).
↑ K.E. Reed & F. Bibi. Fossil Tragelaphini (Artiodactyla: Bovidae) from the Late Pliocene Hadar Formation, Afar Regional State, Ethiopia. „Journal of Mammalian Evolution”. 18 (1), s. 58, 2011. DOI: 10.1007/s10914-010-9146-6. (ang.).
↑ D. Geraads & H. Thomas: Bovidés du Plio-Pléistocène d’Ouganda. W: M. Pickford, B. Senut & D. Hadoto: Geology and Palaeobiology of the Albertine Rift Valley, Uganda-Zaire. Cz. 2: Palaeobiology. Orléans: CIFEG, 1994, s. 387, seria: Publications Occasionnelles Centre International pour la Formation et les Echanges Géologiques, nr 29. (fr.).
↑ L.H. Wells & H.B.S. Cooke. Fossil Bovidae from the Limeworks Quarry Makaspansgat, Potgietersrust. „Palaeontologia africana”. 4, s. 12, 1956. (ang.).
↑ D. Geraads, S. Melillo & Y. Haile-Selassie. Middle Pliocene Bovidae from Hominid-bearing sites in the Woranso-Mille area, Afar region, Ethiopia. „Palaeontologia africana”. 44, s. 59, 2009. (ang.).
↑ F. Bibi. Tragelaphus nakuae: evolutionary change, biochronology, and turnover in the African Plio-Pleistocene. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 162 (3), s. 701, 2011. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2010.00691.x. (ang.).
↑ D. Geraads. Bovidae et Giraffidae (Artiodactyla, Mammalia) du Pléistocène de Ternifine (Algérie). „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 4_e série, section C. 3 (1), s. 51, 1981. (fr.).
↑ C. Arambourg. Antilopes nouvelles du Pleistocene ancien de l’Omo (Abyssinie). „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2^e série. 13 (4), s. 343, 1941. (fr.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[7] Niepoprawna późniejsza pisownia Boocercus O. Thomas, 1902,

[itis-1] Tragelaphus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Blainville-2] H.M.D. de Blainville. Sur plusieurs espèces d’animaux mammifères, de l’ordre des ruminans. „Bulletin de la Société philomathique de Paris”. Année 1816, s. 75, 1816. (fr.).

[Gray1850-3] J.E. Gray: Gleanings from the menagerie and aviary at Knowsley Hall. Cz. 2. Knowsley: Printed for private distribution, 1850, s. 27. (ang.).

[Gray1872-4] J.E. Gray: Catalogue of ruminant Mammalia (Pecora, Linnaeus) in the British Museum. London: British Museum, 1872, s. 49. (ang.).

[Sclater&Thomas-5] P.L. Sclater & O. Thomas: The book of antelopes. Cz. 4. London: R.H. Porter, 1899–1900, s. 149.

[Thomas-6] O. Thomas. On the East-African representative of the Bongo and its generic position. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 10, s. 309, 1902. (ang.).

[tro-8] É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Cz. 3: Quinquennale supplementum anno 1904. Berolini: Friedländer, 1904, s. 731. (łac.).

[Cichocki&inni-9] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 181. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 328–330. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Groves&inni-11] C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 597–610. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-12] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tragelaphus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-23]. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792431_684]-13] Palmer 1904 ↓, s. 684.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792027_280]-14] Palmer 1904 ↓, s. 280.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792083_366]-15] Palmer 1904 ↓, s. 366.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792124_377]-16] Palmer 1904 ↓, s. 377.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791886_139]-17] Palmer 1904 ↓, s. 139.

[sel&inni-18] Y. Haile-Selassie, E.S. Vrba & F. Bibi: Bovidae. W: Y. Haile-Selassie & Giday WoldeGabriel (redaktorzy): Ardipithecus kadabbaLate Miocene Evidence from the Middle Awash, Ethiopia. Berkeley (California): University of California Press, 2009, s. 296. ISBN 978-0-520-25440-4. (ang.).

[ptho-19] P. Thomas. Recherches stratigraphiques et paléontologiques sur quelques formations d’eau douce de l’Algérie. „Mémoires de la Société Géologique de France”. Troisieme série. 3 (2), s. 16, 1884. (fr.).

[har-20] J.M. Harris: Family Bovidae. W: J.M. Harris (red.): Koobi fora research project. Cz. 3: The Fossil Ungulates: Geology, Fossil Artiodactyls, and Palaeoenvironments. Oxford: Clarendon Press, 1991, s. 145. ISBN 0-19-857399-5. (ang.).

[reed&bibi-21] K.E. Reed & F. Bibi. Fossil Tragelaphini (Artiodactyla: Bovidae) from the Late Pliocene Hadar Formation, Afar Regional State, Ethiopia. „Journal of Mammalian Evolution”. 18 (1), s. 58, 2011. DOI: 10.1007/s10914-010-9146-6. (ang.).

[ger&tho-22] D. Geraads & H. Thomas: Bovidés du Plio-Pléistocène d’Ouganda. W: M. Pickford, B. Senut & D. Hadoto: Geology and Palaeobiology of the Albertine Rift Valley, Uganda-Zaire. Cz. 2: Palaeobiology. Orléans: CIFEG, 1994, s. 387, seria: Publications Occasionnelles Centre International pour la Formation et les Echanges Géologiques, nr 29. (fr.).

[wel&coo-23] L.H. Wells & H.B.S. Cooke. Fossil Bovidae from the Limeworks Quarry Makaspansgat, Potgietersrust. „Palaeontologia africana”. 4, s. 12, 1956. (ang.).

[ger&inni-24] D. Geraads, S. Melillo & Y. Haile-Selassie. Middle Pliocene Bovidae from Hominid-bearing sites in the Woranso-Mille area, Afar region, Ethiopia. „Palaeontologia africana”. 44, s. 59, 2009. (ang.).

[bibi-25] F. Bibi. Tragelaphus nakuae: evolutionary change, biochronology, and turnover in the African Plio-Pleistocene. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 162 (3), s. 701, 2011. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2010.00691.x. (ang.).

[ger-26] D. Geraads. Bovidae et Giraffidae (Artiodactyla, Mammalia) du Pléistocène de Ternifine (Algérie). „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 4_e série, section C. 3 (1), s. 51, 1981. (fr.).

[ara-27] C. Arambourg. Antilopes nouvelles du Pleistocene ancien de l’Omo (Abyssinie). „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2^e série. 13 (4), s. 343, 1941. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne