Nicholas Winton
 Sir Nicholas Winton w Pradze w 2007 roku | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Odznaczenia | |
 _rib.PNG){kind=small}  _BAR.svg){kind=small} | |
Nicholas George Winton (ur. 19 maja 1909 w Londynie, zm. 1 lipca 2015[1] w Slough) – Brytyjczyk, w roku 1939 zorganizował transport 669 żydowskich dzieci z okupowanych przez Niemców Czech do Wielkiej Brytanii. Winton znalazł domy dla dzieci. Operację, w której wziął udział, określa się mianem czeskiego kindertransportu. Prasa w Wielkiej Brytanii określiła go mianem „brytyjskiego Schindlera”[2]. Udział Wintona w ratowaniu Żydów pozostawał nieznany nawet dla najbliższych aż do roku 1988, kiedy jego żona odnalazła na strychu zapiski i dokumenty z tamtego okresu[3].
Młodość
Winton pochodził z żydowsko-niemieckiej rodziny. Jego rodzice przeszli jednak na chrześcijaństwo, a sam Winton został ochrzczony. Z powodu pochodzenia nie został nigdy odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1938 roku był maklerem giełdowym w Wielkiej Brytanii. Zamiast zaplanowanych wczasów na nartach w Szwajcarii odwiedził swojego przyjaciela w Czechach. Tam zetknął się z niemieckimi obozami pracy i tam narodził się pomysł, aby ratować żydowskie dzieci znajdując im rodziny zastępcze w Wielkiej Brytanii[4].
Wyróżnienia i odznaczenia
- W 1983 roku otrzymał Order Imperium Brytyjskiego za pracę na rzecz Abbeyfield – organizacji charytatywnej pomagającej osobom w podeszłym wieku.
- W 1998 roku małżeństwo czeskich astronomów Jana Tichá i Miloš Tichý nazwało jego imieniem planetoidę z grupy pasa głównego asteroid – (19384) Winton[5].
- W 1998 roku za swoją działalność w latach trzydziestych otrzymał od prezydenta Czech Vaclava Havla Order Tomasza Garrigue Masaryka IV klasy.
- W 2002 roku Elżbieta II nadała mu tytuł szlachecki[6].
- W 2003 roku Winton otrzymał Pride of Britain Award za dokonania całego życia[7].
- W 2008 roku szkoła podstawowa w Czechach w miejscowości Kunžak została nazwana jego imieniem[8].
- W 2008 roku czeski rząd zgłosił kandydaturę Wintona do Pokojowej Nagrody Nobla[9].
- W 2010 roku Winton został mianowany przez rząd w Wielkiej Brytanii Brytyjskim Bohaterem Holokaustu[10].
- W 2014 roku Winton otrzymał najwyższe odznaczenie Republiki Czeskiej – Order Lwa Białego I Klasy.
Setne urodziny
W setną rocznicę urodzin – w 2009 roku – sir Nicholas Winton odbył lot samolotem ultralekkim nad lotniskiem White Waltham. Samolot był pilotowany przez Judy Leden, córkę jednego z chłopców uratowanych podczas Kindertransportu[11].
Pociąg Wintona
W dniu 1 września 2009 roku, specjalny „pociąg Wintona” wyruszył z głównego dworca kolejowego w Pradze. Pociąg składający się z lokomotywy i oryginalnych wagonów używanych w 1930 roku udał się do Anglii wzdłuż trasy Kindertransportu. W pociągu jechało 190 osób[12], z których 22 w przeszłości jako dzieci zostały uratowane przez Wintona. Wszyscy zostali odebrani przez Wintona na stacji w Maidenhead. Podróż odbyła się z okazji 70. rocznicy ostatniego Kindertransportu, który miał wyruszyć w dniu 3 września 1939 r., ale nigdy nie wyruszył z powodu wybuchu II wojny światowej. Wydarzenie to zostało upamiętnione posągiem Wintona odsłoniętym na stacji kolejowej Maidenhead[2].
Kultura masowa
Na podstawie czeskiego epizodu życia Wintona zostały nakręcone trzy filmy:
- Wszyscy moi bliscy (Vsichni moji blízcí) (1999) w którym rolę Nicholasa Wintona odgrywał Rupert Graves[13]
- Nicholas Winton – siła człowieczeństwa (Síla lidskosti – Nicholas Winton) (2002). Film zdobył nagrodę Emmy dla najlepszego filmu dokumentalnego w 2002 r.[14]
- Nickyho rodina (2011)[15]
O Wintonie traktuje również sztuka teatralna Numbers from Prague, która była odgrywana w Cambridge w Anglii w styczniu 2011 roku[16].
Przypisy
- ↑ Česká televize: Vlak odjel naposled. Zemřel Nicholas Winton. ČT24, 2015-07-01. [dostęp 2015-07-01].
- ↑ a b BBC News, dostęp 4 września 2012
- ↑ Leisah Namm: Film documents 'power of good'. jewishaz.com, 2002-02-01. [dostęp 2012-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-09)]. (ang.).
- ↑ BBC News, dostęp 4 września 2012
- ↑ (19384) Winton w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- ↑ Biografia Nicholasa Wintona
- ↑ The Pride of Britain Awards, dostęp 4 września 2012. [dostęp 2012-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-28)].
- ↑ Ministry of Defence & Armed Forces of the Czech Republic, dostęp 4 września 2012
- ↑ Informacja w serwisie BBC, dostęp 4 września 2012
- ↑ Oryginalnie opublikowano w „The Telegraph”. 9 marca 2010. [dostęp 2010-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 marca 2010)].
- ↑ BBC News, dostęp 4 września 2012
- ↑ BBC News, dostęp 4 września 2012
- ↑ Wszyscy moi bliscy w serwisie Filmweb (1999)
- ↑ Nicholas Winton: Siła człowieczeństwa w serwisie Filmweb (2002)
- ↑ Nickyho rodina w serwisie Filmweb (2011)
- ↑ European Associacion for Jewish Culture, dostęp 4 września 2012. [dostęp 2012-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-13)].
Media użyte na tej stronie
Baretka Orderu Imperium Brytyjskiego (cywilnego; od 1936).
Baretka: Order Białego Lwa I Klasy – Republika Czeska (od 1994).
Autor: Hynek Moravec, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sir Nicholas Winton - British humanitarian (b. 1909) who organized the rescue of about 669 mostly Jewish Czech children visiting Prague in October 2007.
Autor: Spsmiler, Licencja: CC0
The headboard of the Winton Train on 60163 Tornado at London Liverpool Street Station
Autor: Luděk Kovář – ludek@kovar.biz, sculptor Flor Kent, Licencja: CC BY-SA 3.0
Memorial of Nicholas Winton, the saviour of 669 jewish children from former Czechoslovakia; located in Prague Main railway station, installed 2009-SEP-01, sculptor Flor Kent (her other sculpture “Für Das Kind Kindertransport Memorial” was installed in the Liverpool Street station, September 2003)
Baretka: Order Tomáša Garrigue Masaryka IV Klasy – Republika Czeska (od 1994).