Nicolae Rădescu

Nicolae Rădescu

Data i miejsce urodzenia	30 marca 1874 Călimănești
Data i miejsce śmierci	16 maja 1953 Nowy Jork
Premier Rumunii
Okres	od 7 grudnia 1944 do 1 marca 1945
Poprzednik	Constantin Sănătescu
Następca	Petru Groza

Nicolae Rădescu (ur. 30 marca 1874 w Călimănești, zm. 16 maja 1953 w Nowym Jorku) – rumuński wojskowy i polityk, premier Rumunii między 7 grudnia 1944, a 1 marca 1945 roku.

Życiorys

Syn Radu i Zamfiry. W 1898 ukończył szkołę oficerów kawalerii. Brał udział w II wojnie bałkańskiej, jako adiutant dowódcy 1 Dywizji Kawalerii. W czasie I wojny światowej był dowódcą batalionu w stopniu majora. W 1916 został wyróżniony Orderem Michała Walecznego III klasy za odwagę, którą wykazał w walkach w rejonie Sălătruc. W latach 1926-1928 pełnił funkcję attaché wojskowego w Wielkiej Brytanii. Awans na pierwszy stopień generalski uzyskał w 1928. 5 lutego 1933 przeszedł do rezerwy.

W okresie międzywojennym był przywódcą skrajnie prawicowej partii Cruciada Românismului, skupiającej renegatów z Żelaznej Gwardii. W 1942 Rădescu napisał artykuł, w którym skrytykował niemieckiego ambasadora Manfreda Freiherra von Killingera za ingerencję w wewnętrzne sprawy państwa rumuńskiego. W konsekwencji został aresztowany i osadzony w obozie dla internowanych w Târgu Jiu. Po upadku Iona Antonescu, w sierpniu 1944 został uwolniony z internowania i objął stanowisko szefa sztabu armii rumuńskiej.

7 grudnia 1944 Rădescu stanął na czele rządu, który próbował zapobiec sowietyzacji państwa rumuńskiego. Protesty organizowane przez partię komunistyczną przeciwko rządowi Nicolae Rădescu w lutym 1945 doprowadziły do śmierci 10 osób. Pod naciskiem Andrieja Wyszynskiego, wiceministra spraw zagranicznych ZSRR, który przybył osobiście do Bukaresztu, Rădescu ustąpił 1 marca 1945 z zajmowanego stanowiska. Po rezygnacji znalazł azyl w poselstwie Wielkiej Brytanii w Bukareszcie. Przekazany władzom rumuńskim pozostawał w areszcie domowym do czerwca 1946, kiedy opuścił kraj i udał się na Cypr. Po kilku miesiącach pobytu w Paryżu i Lizbonie wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Tam organizował Rumuński Komitet Narodowy, dążąc do zjednoczenia polityków antykomunistycznych, działających na uchodźstwie. W 1950 opuścił Komitet i wspólnie z Grigore Gafencu i Nicolae Caranfilem tworzył Ligę Wolnych Rumunów (Liga Românilor Liberi).

Był żonaty (żona Gizela Ettinger). Zmarł w Nowym Jorku na gruźlicę i został pochowany na cmentarzu Calvary. W 2000 jego doczesne szczątki zostały przewiezione do kraju i spoczęły na cmentarzu Bellu w Bukareszcie.

Bibliografia

• Csaba Bekes, Laszlo Borhi, Peter Ruggenthaler, Ottmar Trasca, Soviet Occupation of Romania, Hungary, and Austria 1944/45–1948/49, Central European University Press 2015, s.40.
• Dennis Deletant, Communist Terror in Romania: Gheorghiu-Dej and the Police State, 1948-1965, C. Hurst & Co. Publishers 1999, s.60.
• Biogram polityka