Niełazowate
| ||
| Dasyuridae[1] | ||
| Goldfuss, 1820 | ||
 Przedstawiciel rodziny – niełaz plamisty (Dasyurus viverrinus) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Podkrólestwo | Bilateria | |
| (bez rangi) | wtórouste | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Infratyp | żuchwowce | |
| Nadgromada | czworonogi | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | ssaki niższe | |
| Nadrząd | torbacze | |
| Rząd | niełazokształtne | |
| Rodzina | niełazowate | |
| Typ nomenklatoryczny | ||
Dasyurus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1796 | ||
| Podrodziny | ||
zobacz opis w tekście | ||
Niełazowate[2] (Dasyuridae) – rodzina ssaków z rzędu niełazokształtnych (Dasyuromorphia), występujących w krainie australijskiej[3].
Systematyka
Do rodziny należą następujące podrodziny[4][2]:
Zawierają one w sumie 30 rodzajów i 75 gatunków[5].
Budowa
Niełazowate osiągają zróżnicowane rozmiary. Najmniejszy z nich nocołazik waży zaledwie 5 g, podczas gdy największy przedstawiciel rodziny diabeł tasmański osiąga masę 8 kg[5].
| Wzór zębowy | I | C | P | M | |
|---|---|---|---|---|---|
| 42-46 | = | 4 | 1 | 2-3 | 4 |
| 3 | 1 | 2-3 | 4 | ||
Niełazowate cechują się wydłużoną głową o dobrze rozwinietych kłach. Tułów jest nieznacznie wydłużony. Nie występują na nim u niektórych niełazowatych marsupium, czyli torba lęgowa. Samice mają zaś wtedy sutki w ułożeniu okółkowym. Niekiedy zamiast torby występują tylko fałdy brzuszne. Ciało kończy ogon, również długi, porosły sierścią, zwierzęta nie potrafią nim chwytać. Kończyny są raczej krótkie. Naziemni przedstawiciele rodziny mają tylne łapy dłuższe niż u nadrzewnych niełazowatych. Występuje stopochodność, nie stwierdza się syndaktylii. Tylne łapy mogą mieć mały, ruchomy kciuk, zwłaszcza taksony żyjące na drzewach, podczas gdy ich naziemni krewni cechują się redukcją aż do całkowitego zaniku tegoż kciuka[5].
Ekologia
Niełazowate żywią się pokarmem mięsnym, najczęściej są owadożerne[5].
Przypisy
- ↑ Dasyuridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 6–9. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Family Dasyuridae. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-22].
- ↑ A.M. Baker: Family Dasyuridae. W: C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest (red. red.): Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 60–70. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
- ↑ a b c d Błaszak, Skoracki i Gliwicz 2020 ↓, s. 77.
Bibliografia
- Czesłąw Błaszak, Maciej Skoracki, Joanna Gliwicz, Infragromada: ssaki żyworodne niższe – Metatheria; torbacze – Marsupialia, [w:] Czesław Błaszak, Zoologia, t. Tom 3, część 3. Ssaki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, ISBN 978-83-01-17337-1 (pol.).
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
- Phil Myers: Dasyuridae (dasyurids) (ang.). Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 2008-04-07].
- Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Dasyuridae. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-06-28]
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Guy NŒHRINGER, Licencja: CC BY-SA 4.0
Eastern quoll (Dasyurus viverrinus), Cradle Mountain, Tasmania, Australia