Nieślubne dziecko

Nieślubne dzieckodziecko pochodzące ze związku pozamałżeńskiego, inaczej „z nieprawego łoża” (łac. illegitimi thori), daw. „dziecko naturalne”[1][2] (w prawie kanonicznym, w przeciwieństwie do dziecka prawego).

Jego status był bardzo różny, zależnie od kultury, w jakiej przyszło na świat. Niekiedy było piętnowane, lecz bywało także traktowane jak dziecko z formalnego związku.

Inne określenia na takie dziecko to „bękart” (obecnie słowo o charakterze pejoratywnym) lub „bastard” (nieślubny potomek królewski). Często z bękartem mylony jest mamzer w judaizmie.

Przykładowy odsetek dzieci nieślubnych w Polsce pod koniec XVIII wieku pośród wszystkich chrztów (z hasła demografia historyczna):

  • lata 1740–1769: 9,6%
  • lata 1770–1779: 8,4%.

W XX wieku zrównano prawa dzieci nieślubnych z prawami dzieci pochodzących z małżeństwa. W Polsce dokonano tego po II wojnie światowej[3]. Polska ratyfikowała Europejską Konwencję o statusie dziecka pozamałżeńskiego z dnia 15 października 1975 r. (Dz.U. z 1999 r. nr 79, poz. 888). Jednakże dopóki dziecko nie ma ustalonego ojcostwa w drodze uznania ojcostwa (w Polsce wyłącznie małoletniego[4]) albo orzeczenia sądu, nie dziedziczy z mocy ustawy po ojcu oraz jego krewnych i na odwrót, nie przysługują mu od ojca świadczenia alimentacyjne[5] i na odwrót, jak również nie może nosić nazwiska ojca[6]. Władzę rodzicielską sprawuje nad nim matka, chyba że także macierzyństwo nie jest ustalone[7]. W akcie urodzenia dziecka, którego pochodzenia od ojca nie ustalono, jako imię ojca wpisuje się imię wskazane przez osobę zgłaszającą urodzenie albo kierownika urzędu stanu cywilnego, a jako jego nazwisko i nazwisko rodowe – nazwisko matki[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. dziecko naturalne, [w:] Słownik języka polskiego [online], PWN [dostęp 2020-06-08].
  2. Magdalena Teleszewska, Status prawny dzieci nieślubnych na ziemiach polskich w dobie zaborów w świetle Kodeksu Cywilnego Napoleona, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, LXVI (1), 2014, s. 383–391 [dostęp 2020-06-08].
  3. Tadeusz Smyczyński: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C. H. Beck, 2016, s. 203. ISBN 978-83-255-8393-4.
  4. Smyczyński 2016 ↓, s. 205.
  5. Smyczyński 2016 ↓, s. 222.
  6. a b Smyczyński 2016 ↓, s. 264.
  7. Smyczyński 2016 ↓, s. 233.

Bibliografia

  • M. Piasecka-Sobkiewicz: Uprawnienia dziecka pozamałżeńskiego (w:) Gazeta Prawna nr 56/2008 z 19 marca 2008, s. 18