Niecka Nidziańska

Ten artykuł od 2013-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Niecka Nidziańska
Megaregion	Pozaalpejska Europa Środkowa
Prowincja	Wyżyny Polskie
Podprowincja	Wyżyna Małopolska
Makroregion	Niecka Nidziańska
Zajmowane jednostki administracyjne	woj. świętokrzyskie woj. małopolskie woj. śląskie (fragment)

Niecka Nidziańska (342.2) (miechowska) – makroregion wchodzący w skład Wyżyny Małopolskiej. Stanowi wyraźne obniżenie terenu będące synklinorium między Wyżyną Krakowsko-Częstochowską a Wyżyną Kielecką, którym płynie rzeka Nida, Szreniawa i Nidzica^[1].

W skład Niecki Nidziańskiej wchodzą mezoregiony:

• Płaskowyż Jędrzejowski
• Płaskowyż Proszowicki
• Garb Wodzisławski
• Dolina Nidy
• Niecka Solecka
• Garb Pińczowski
• Niecka Połaniecka
• Wyżyna Miechowska

Nieckę wypełniają głównie osady mezozoiczne i permskie, przeważnie margle, opoki i wapienie.

Charakterystyczne utwory budujące podłoże tego terenu to: wapień jurajski, lessy, utwory aluwialne i deluwialne, torfy i gleby mułowo-torfowe, piaski i gliny zwałowe oraz osady kredowe.

Podłoże budują skały lite wieku kredowego (senonu) margliste epoki wapieni, które przykryte są osadami plejstocenu i holocenu. Te pierwsze to poza lessami gliny zwałowe (zlodowacenia krakowskiego) oraz piaski akumulacji lodowcowej. Holoceńskie utwory aluwialne: pyły, muły, mady i piaski występują w dolinach potoków i cieków wodnych.

Na utworach aluwialnych naniesionych przez wody rzek Uniejówki i Szreniawy wytworzyły się mady. Utwory deluwialne powstały za sprawą erozji powodującej zmycie gleb (przeważnie pyłów) ze zboczy i osadzanie w nieckowatych dolinach. Na tej bazie powstały gleby brunatne. Gleby brunatne i pseudobielicowe utworzyły się też na piaskach polodowcowych. Torfy i gleby mułowo-torfowe, wytworzyły się głównie w silnie podmokłej części doliny rzeki Kniejówki.

Najwyższym wzniesieniem Niecki Nidziańskiej jest Biała Góra – 416 m nad poziomem morza^[1].

Znajduje się tu 106 zinwentaryzowanych jaskiń. Największymi są: Jaskinia Skorocicka (dł. 352 m, den. 5 m), Jaskinia w Wiśniówkach (dł. 342 m, den. 1,6 m), Jaskinia w Marzęcinie (dł. 250 m, gł. 10 m), Jaskinia Sawickiego (dł. 173 m, den. 3 m), Jaskinia w Aleksandrowie (dł. 163 m, den. 4 m), Jaskinia w Skorocicach u Ujścia Doliny (dł. 122 m, den. 4,5 m), Jaskinia w Gackach (dł. 115 m, den. 2 m), Jaskinia pod Świecami (dł. 106 m, den. 7 m), Jaskinia Dzwonów (dł. 91 m, den. 5 m), Jaskinia Stara (dł. 86 m, den. 3 m), Ucho Olki (dł. 79 m, den. 8,8 m), Jaskinia Lisia (dł. 76 m, den. 5 m), Jaskinia na Kontakcie (dł. 75 m, den. 1,5 m, Jaskinia Flisa (dł. 71 m, den. 5 m) i Jaskinia w Krzyżanowicach Górna (dł. 60 m, den. 6 m), Jaskinia Półkolista (dł. 58 m, den. 1 m), Jaskinia Szeroka (dł. 48 m, den. 3 m), Jaskinia z Potokiem (dł. 46 m, den. 4,5 m), Jaskinia w Skotnikach Górnych (dł. 31 m, den. 0 m), jaskinia Dwie Studnie (dł. 31 m, den. 3,5 m), Jaskinia Wodna w Siesławicach (dł. 25 m, den. 8 m), Jaskinia Żydowska (dł. 25 m, den. 3,2 m), Jaskinia w Siesławicach (dł. 21 m, den. 5 m), Tunel w Skorocicach i Jaskinia w Antolce^[2].

Niecka Nidziańska jest regionem dość słabo uprzemysłowionym. Rozwinął się tu głównie przemysł mineralny. W dolinie Nidy wydobywany jest wapień oraz gips (oba minerały pozyskiwane są w okolicach Pińczowa). Innym surowcem mineralnym występującym w tym regionie jest siarka (okolice Grzybowa).

Niecka Nidziańska jest dość słabo zaludniona i zurbanizowana. Największe miasta to Pińczów, Jędrzejów oraz Busko- Zdrój. Znanym uzdrowiskiem jest Busko-Zdrój, gdzie występują wody mineralne i wody siarczkowe.

Przypisy