Niedźwiedź tybetański

Niedźwiedź tybetański
Ursus arctos pruinosus[1]
Blyth, 1854
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Rodzina

niedźwiedziowate

Rodzaj

niedźwiedź

Gatunek

niedźwiedź brunatny

Podgatunek

niedźwiedź tybetański

Synonimy

Ursus lagomyiarius Przewalski, 1883[2]

Niedźwiedź tybetański[3], niedźwiedź błękitny, tybetański niedźwiedź błękitny (Ursus arctos pruinosus) – najrzadziej występujący i najmniej poznany podgatunek niedźwiedzia brunatnego, drapieżnego ssaka z rodziny niedźwiedziowatych. Zamieszkuje Wyżynę Tybetańską.

Taksonomia

Podgatunek po raz pierwszy opisał w 1854 roku angielski zoolog Edward Blyth, nadając mu nazwę Ursus pruinosus[4]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Blyth wskazał Lhasę w Tybecie[4].

Charakterystyka

Ciało niedźwiedzia tybetańskiego jest generalnie czarne, jednak długie włosy okrywowe sprawiają, że wydaje się błękitne lub srebrzyste[5][6]. Futro na piersi i „kołnierz” wokół szyi są beżowe, głowa jest jasnobrązowa, nawet rudawa. Młode osobniki mają jaśniejsze ubarwienie. Dorosły samiec mierzy około 1,8–2,1 metra długości i ok. 90 cm szerokości w barkach[6]. Długość życia nie jest znana, ale ocenia się, że jest to 20–30 lat, tak jak w przypadku innych niedźwiedzi brunatnych żyjących na wolności[5].

Żywi się drobnymi ssakami, szczególnie szczekuszkami. Jest oskarżany o zabijanie zwierząt hodowlanych i wkraczanie do siedzib nomadów w poszukiwaniu jedzenia. Prawdopodobnie jada też pokarm roślinny, jednak niewiele wiadomo o jego zwyczajach żywieniowych[5].

Występowanie

Niedźwiedź tybetański zamieszkuje wysokie partie Wyżyny Tybetańskiej, przeważnie blisko górnej granicy lasu. Jego występowanie stwierdzono w zachodnich Chinach, w szczególności we wschodnim Tybecie, oraz w Nepalu i Bhutanie[5][6]. Jego zasięg i liczebność zmniejszyły się w związku z rozwojem osadnictwa ludzkiego[6]. Jest prawdopodobne, że wymarł na wolności[5][6]; jeśli przetrwał, to najprawdopodobniej w Bhutanie, choć w 2013 roku pojawiło się doniesienie o osobniku widzianym także w północnym Tybecie[5].

Związek z yeti

Himalaista Reinhold Messner uważa, na podstawie własnych obserwacji i analiz ludowych opowieści z regionu, że legendarna istota yeti to w istocie niedźwiedź tybetański. Teorię tę wzmacniają analizy genetyczne próbek domniemanych włosów yeti. Pierwsze wyniki analiz przeprowadzonych przez prof. Bryana Sykesa z Uniwersytetu Oksfordzkiego wskazywały, że DNA w próbkach najbardziej odpowiada DNA plejstoceńskiego niedźwiedzia polarnego, co sugerowało przetrwanie w Himalajach niedźwiedzi nieznanych wcześniej nauce. Przeprowadzone przez inne zespoły badania wykazały jednak, że materiał genetyczny jest uszkodzony i DNA z domniemanych włosów yeti odpowiada DNA współczesnego niedźwiedzia brunatnego, którego podgatunkiem jest niedźwiedź tybetański[7][8].

Zagrożenia i ochrona

Jest to najsłabiej zbadany podgatunek niedźwiedzia. Unika kontaktu z człowiekiem. Oprócz rozwoju osadnictwa, przez co traci on siedliska i wchodzi w konflikt z człowiekiem, zagraża mu także wykorzystanie żółci niedźwiedziej w tradycyjnej medycynie chińskiej[5]. Jest objęty ochroną w ramach konwencji o handlu zwierzętami CITES i amerykańskiej ustawy o zagrożonych gatunkach[5][6].

Przypisy

  1. ↑ Ursus arctos pruinosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Ursus arctos pruinosus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2017-05-04]
  3. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 152. ISBN 978-83-88147-15-9.
  4. ↑ a b E. Blyth. Report of Zoological Curator for September Meeting. „The journal of the Asiatic Society of Bengal”. 22, s. 589, 1854. (ang.). 
  5. ↑ a b c d e f g h Tibetan blue bear (Ursus arctos pruinosus). Bear Conservation, 2015-07-23. [dostęp 2017-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-04)]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f Tibetan blue bear. Bears of the World. [dostęp 2017-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-06)]. (ang.).
  7. ↑ Lucy Jones: Is the Himalayan Yeti a real animal?. BBC, 2015-06-30. [dostęp 2017-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-25)]. (ang.).
  8. ↑ Anjana Ahuja. The ‘yeti’ comes in from the cold with link to ancient polar bear. „The Telegraph”, 2013-10-17. [zarchiwizowane z adresu 2015-11-15]. 

Media użyte na tej stronie