Niels K. Jerne

Niels K. Jerne

Niels Kaj Jerne (1950)
Data i miejsce urodzenia	23 grudnia 1911 Londyn
Data i miejsce śmierci	7 października 1994 Castillon-du-Gard
Zawód, zajęcie	immunolog

Niels Kaj Jerne (ur. 23 grudnia 1911 w Londynie, zm. 7 października 1994 w Castillon-du-Gard) – brytyjski immunolog pochodzenia duńskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 1984^[1].

Jego rodzice Hans Jessen Jerne i Else Marie Lindberg, a także ich przodkowie, mieszkali na duńskiej wyspie Fanø, skąd w 1910 roku wyjechali do Londynu (tam urodził się Niels Jerne), a następnie (podczas I wojny światowej) do Holandii^[2].

W 1928 roku uzyskał bakalaureat w Rotterdamie, a następnie przez dwa lata studiował fizykę na Uniwersytecie w Lejdzie. Przerwał je i wyjechał do Danii, gdzie podjął studia medyczne na Uniwersytecie Kopenhaskim. Od 1934 roku pracował w Statens Serum Institut. W 1951 roku uzyskał stopień doktora na podstawie pracy dotyczącej awidności przeciwciał ^[2].

W 1956 roku objął stanowisko dyrektora Sekcji Standardów Biologicznych i Immunologii Światowej Organizacji Zdrowia, które pełnił do roku 1962. Był profesorem biofizyki na Uniwersytecie Genewskim (w latach 1960-1962), profesorem mikrobiologii na University of Pittsburgh (1962-1966), profesorem terapii eksperymentalnych na Uniwersytecie Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie nad Menem i dyrektorem Instytutu im. Paula Ehrlicha tamże (1966-1969), dyrektorem Instytutu Immunologii w Bazylei (1969-1980) oraz doradcą ds. immunologii w Instytucie Pasteura w Paryżu (1981-1982) ^[2].

Był teoretykiem immunologii, jego prace dotyczyły różnych aspektów sposobu, w jaki układ odpornościowy chroni ciało przed chorobą m.in. wytwarzając szeroką gamę przeciwciał. Jerne zakładał, że od wczesnej fazy życia organizm dysponuje pełnym zestawem przeciwciał, z których jeden może łączyć się z antygenem i go eliminować. Teoria, sformułowana w 1955 roku, została później wykorzystana w pracach Franka Macfarlane'a Burneta. W kolejnej teorii, sformułowanej w 1971 roku, postulował, że grasica służy organizmowi do rozróżniania własnych składników od obcych. W 1974 roku Jerne wprowadził teorię sieci immunologicznych (immune network theory), według której układ odpornościowy jest złożoną samoregulującą siecią, która w miarą potrzeb jest w stanie się włączyć lub wyłączyć^[3]. Jerne zakładał, że reakcja immunologiczna pojawia się, gdy antygen zakłóca równowagę układu, a przeciwciała nie tylko przyłączają się do antygenu, ale także mogą zostać przyłączone do innych przeciwciał^[1].

W 1984 został, wraz z Georges’em Köhlerem i Césarem Milsteinem, uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny za teorie dotyczące specyfiki rozwoju i kontroli układu odpornościowego oraz odkrycie zasady wytwarzania przeciwciał monoklonalnych^[1].

Przypisy