Nieman

Nieman
Неман
Ilustracja
Ruiny zamku
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 kaliningradzki

Prawa miejskie

1722

Powierzchnia

14 km²

Wysokość

20 m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności


10 765[1]

Nr kierunkowy

40162

Kod pocztowy

238710

Położenie na mapie obwodu kaliningradzkiego
Mapa konturowa obwodu kaliningradzkiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Nieman”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Nieman”
Ziemia55°02′N 22°02′E/55,033333 22,033333
Strona internetowa
Portal Rosja

Nieman, Ragneta[2] (ros. Неман, hist. niem. Ragnit i lit. Ragainė) – miasto w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim, siedziba administracyjna rejonu niemanskiego. W 2021 roku liczyło 10 765 mieszkańców.

Miejscowość położona jest na lewym brzegu rzeki Niemen, przy granicy z Litwą, ok. 8 km na wschód od Sowiecka.

Historia

Chorągiew komturii ragneckiej w bitwie pod Grunwaldem

Miasto założone na miejscu pruskiego grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy Skalowii, zdobytego w 1277 przez Krzyżaków. W 1289 roku Piotr z Dusburga wzmiankował istnienie w Ragnecie castrum. W 1291 roku odnotowano pierwszego komtura[3]. W latach 1397–1409[4] Krzyżacy zbudowali zamek nazwany Landeshutte będący siedzibą komturii. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano Ragnit (pol. Ragneta) od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do Prus Dolnych i w związku z tym podlegała wielkiemu marszałkowi w Królewcu. W bitwie pod Grunwaldem brała udział chorągiew z „miasta i komturii Ragnety”, którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł Jan Długosz w dziele Banderia Prutenorum.

Ragneta w XVII w.

Pomiędzy 1466 a 1657 lenno Królestwa Polskiego. Wokół zamku powstała osada, która w 1722 uzyskała prawa miejskie. Miejscowość była niszczona przez Tatarów (1656), Szwedów (1678), Rosjan (1757) i Francuzów (1807)[5]. W 1892 otwarto połączenie kolejowe do Tylży.

Miasto leży na obszarze tzw. Małej Litwy i ze względu na dużą mniejszość litewską zamieszkującą okoliczne tereny było ważnym ośrodkiem kultury litewskiej. Po wydanym po powstaniu styczniowym zakazie używania języka litewskiego w Imperium Rosyjskim, w Ragnecie drukowano książki w języku litewskim, przemycane później na tereny Litwy przez tzw. Knygnešiai (dosłownie „tragarze książek”).

Podczas II wojny światowej w okresie października 1944 do styczeń 1945 roku Ragneta leżała na linii frontu, który przebiegał wzdłuż rzeki Niemen, jednak pomimo tego miasto doznało stosunkowo niewielkich zniszczeń wojennych. 18–19 stycznia 1945 miasto zostało zdobyła 263 Dywizja Strzelecka z 3. Frontu Białoruskiego. Po wojnie miasto włączono do ZSRR. W 1946 nazwa miasta została zmieniona na Nieman.

(c) artig.co, CC BY-SA 3.0
Kościół przebudowany na cele świeckie

Do czasów współczesnych zachował się zrujnowany zamek krzyżacki, przebudowany na cele świeckie XVIII-wieczny kościół ewangelicki oraz część przedwojennej zabudowy miejskiej.

Zabytki

  • Zamek krzyżacki – ceglana warownia zbudowana w stylu gotyckim w latach 1397–1409 na miejscu wcześniejszej fortyfikacji i miała za zadanie chronić państwo zakonu krzyżackiego od północy. Zamek jest przykładem jednej z późniejszych warowni krzyżackich. Zamek został zbudowany na planie czworoboku z fosą od strony przedzamcza nad którą przerzucono most zwodzony, o czym świadczy wzmianka z 1412 roku[6]. Zamek obecnie znajduje się w ruinie.
  • Wieża Bismarcka z 1912 roku (w ruinie)
  • Pomnik ofiar I wojny światowej z 1924 roku autorstwa Hermanna Bracherta, ulica Podgrnaya 8

Związani z miastem

  • Erich Klossowski – historyk sztuki
  • Marcin Mażwidas – pisarz, autor pierwszej litewskiej książki wydanej drukiem – Katechizmu

Współpraca

Przypisy

  1. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года [dostęp 2021-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] (ros.).
  2. ↑ Zmiany wprowadzone na 79. posiedzeniu Komisji. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2013-05-08.
  3. ↑ Janusz Trupinda, Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV-na początku XV wieku [dostęp 2018-11-26] (ang.).
  4. ↑ O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 | Janusz Trupinda - Academia.ed..., www.academia.edu [dostęp 2017-11-25] (ang.).
  5. ↑ https://web.archive.org/web/20181007223132/https://www.ostpreussen.net/ostpreussen/orte.php?_l=2&bericht=1163.
  6. ↑ Sławomir Jóźwiak, Janusz Trupinda, Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV i na początku XV wieku i jego układ przestrzenny, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 57: 2009, nr 3–4.

Bibliografia

  • Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
  • Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
  • Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011.
  • Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5.
  • Vadim Jur’evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Russia edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.

EquiDistantConicProjection : Central parallel : 

* N: 54.0° N

Central meridian : 

* E: 100.0° E

Standard parallels: 

* 1: 49.0° N
* 2: 59.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Notice
 
Russia
 
other countries
 
disputed areas
 
international border
 
disputed border

Because the southern Kuril islands are claimed by Russia and Japan, they are shown as disputed. For more information about this see: en:Kuril Islands dispute. These islands are since 1945 under the jurisdiction of the Russian Federation.

 
REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Герб-Немана.svg
В лазоревом (синем, голубом) поле серебряный с червлёными (красными) крышами город, стоящий на волнообразно пересечённой зелёной и серебряной узкой оконечности и сопровождаемый во главе оком Божиим в золотом лучистом треугольнике; по сторонам города возникают золотые липы. Девиз «ПОД СИМ В БЕЗОПАСНОСТИ НЕМАН» начертан синими литерами на серебряной ленте. Латинский текст девиза - «SUB EIS TUTA RAGNETA».
1684 год.JPG
Рагнит в 1684 году
Неман, Ragnit, Kirche (Fragment) - panoramio.jpg
(c) artig.co, CC BY-SA 3.0
Неман, Ragnit, Kirche (Fragment)
Неман. Замок Рагнит.JPG
Autor: Дмитрий Кулаков, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Флаг Немана.svg
Прямоугольное полотнище с отношением ширины к длине 2:3, воспроизводящее композицию герба города Неман в синем, зеленом, белом, красном и желтом цветах