Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi

Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi

nr rej. A/307 z 10.12.1984[1]
Gmach dawnego Niemieckiego Stowarzyszenia Gimnazjalnego w Łodzi
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	al. Tadeusza Kościuszki 65
Typ budynku	szkoła
Styl architektoniczny	posecesyjny modernizm
Architekt	Otto Herrnring
Rozpoczęcie budowy	1909
Ukończenie budowy	1910
Pierwszy właściciel	Niemieckie Stowarzyszenie Gimnazjalne
Kolejni właściciele	Uniwersytet Łódzki
Obecny właściciel	Sąd Apelacyjny w Łodzi
Położenie na mapie Łodzi Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi
Położenie na mapie województwa łódzkiego Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi
51°45′44,24″N 19°27′16,67″E/51,762289 19,454631

Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi – działające do 1945 gimnazjum, które znajdowało się w budynku przy obecnej Alei Tadeusza Kościuszki 65 w Łodzi.

Początki

Szkoła powstała dzięki ukazowi carskiemu z 1905 dającemu możliwość tworzenia na terenie zaboru rosyjskiego szkół z narodowym językiem wykładowym.

Komitet Budowy Gimnazjum został zawiązany pod koniec 1907. Ernst Leonhardt i Louis Schweikert byli jednymi z wielu przemysłowców niemieckich, którzy działali w tym komitecie. Gimnazjum rozpoczęło działalność we wrześniu 1908. Pierwszą siedzibą był wynajęty budynek przy ul. Pańskiej. Projekt budynku powierzono niemieckiemu architektowi Otto Herrngringowi^[2]. W sierpniu 1909 wmurowano kamień węgielny pod budynek przy ówczesnej ul. Rozwadowskiej (obecnie ul. Zamenhofa przy skrzyżowaniu z Aleją Tadeusza Kościuszki). Budowę zakończono w 1910. Gimnazjum funkcjonowało w nim od 1910 do 1945.

Po II wojnie światowej, prawdopodobnie od II poł. 1945, a na pewno od 1946 do 1952, mieściła się w budynku Centralna Szkoła Partyjna PPR, od 1948 PZPR.

W następnych latach w budynku funkcjonowało nieistniejące już X Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej, a od 1970 dziekanat Wydziału Filologicznego, Instytut Filologii Polskiej oraz Instytut Anglistyki Uniwersytetu Łódzkiego^[3]. W 1981 budynek był głównym miejscem strajku studentów uczelni łódzkich.

W 2014 nieruchomość przy al. Kościuszki została zakupiona przez Sąd Apelacyjny w Łodzi^[3].

Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/307 z 10.12.1984^[1].

Budynek

Budynek został zbudowany na planie litery „L” i jest przykładem modernizmu berlińskiego w architekturze z elementami posecesyjnymi; w dekoracjach elewacji obecne są także motywy klasyczne w postaci reliefów z wizerunkami efebów^[4]. Wejście jest umieszczone asymetrycznie, nad którym znajduje się kartusz sowa oraz ul do którego zlatują pszczoły – jako symboli mądrości i pracowitości. Na ścianach ułożony jest tynk żłobkowany. Na elewacji od strony ulicy Zamenhofa, znaleźć można płaskorzeźbę z dwoma marabutami. Gmach pokryty jest mansardowym dachem. Poziome ciągi dużych okien w pilastrach dzielą elewację budynku.

Charakterystycznym elementem budynku – ulokowanym w okrągłej wieżyczce wieńczącej narożnik – było ówczesne pierwsze w Łodzi obserwatorium astronomiczne.

Dyrektorzy szkoły

• 1906–1910 – Heinrich Johannsen
• 1910–1918 – Hugo von Eltz
• 1918–1921 – dr Alfred Wolf
• 1921–1928 – Felix von Ingersleben
• 1928–1929 – prof. dr Edmund Erdmann
• 1929–1933 – Bruno Guthke
• 1933–1937 – Franciszek Michejda
• 1937–1939 – Władysław Gluchowski
• 1939–1942 – dr Martin Petran
• 1942–1945 – Ernst Wechselberg

Przypisy

Bibliografia

• KrystynaK. Radziszewska KrystynaK., KrzysztofK. Woźniak KrzysztofK., Pod jednym dachem – Niemcy oraz ich polscy i żydowscy sąsiedzi w Łodzi w XIX i XX wieku, Łódź 2000, ISBN 83-88484-08-7 .
• KrzysztofK. Stefański KrzysztofK., Gmachy użyteczności publicznej dawnej Łodzi, Łódź: Widzewska Oficyna Wydawnicza „Zora”, 2000, s. 42–43, ISBN 83-86699-45-0, OCLC 69543150 .