Nieprzetarty Szlak

Tablica upamiętniająca powstanie Nieprzetartego Szlaku (w górnym prawy rogu odznaka „NS”)

Dawny budynek Domu Wycieczkowego PTTK „Turbacz” w Rabce-Zdroju, gdzie powstał Nieprzetarty Szlak

Nieprzetarty Szlak – kryptonim działalności Związku Harcerstwa Polskiego wśród dzieci i młodzieży niepełnosprawnej.

Geneza Nieprzetartego Szlaku

Nieprzetarty Szlak powstał w marcu 1958, w trakcie pierwszego kursu dla nauczycieli i wychowawców zakładów leczniczych, który odbył się w Domu Wycieczkowym PTTK „Turbacz” w Rabce-Zdroju, przy ul. Wąskiej 1. Kurs zorganizowała Główna Kwatera ZHP, Ministerstwo Zdrowia oraz Ministerstwo Oświaty. Od samego początku inspiratorem ruchu była Maria Łyczko – najpierw jako szef sztabu, a potem przez wiele lat kierownik Wydziału „Nieprzetartego Szlaku”. Pierwszy kurs w 1958 był początkiem eksperymentu, który przekształcił się w systematyczną i planową pracę drużyn harcerskich.

Geneza nazwy Nieprzetarty Szlak

...było to wtedy w Bieszczadach, Gorcach, Tatrach, zima już w listopadzie ośnieżyła stoki gór. W taki mroźny i śnieżny dzień marca 1958 r. wyruszyła ze schroniska na Turbaczu^[1] grupa turystów kierując się w stronę Lubonia. Szlak był pokryty głębokim śniegiem, a droga do szczytu daleka. Po uciążliwej wędrówce zdobyli szczyt, nocą ruszając w drogę powrotną. Trudności piętrzyły się, noc była ciemna, szlak gdzieś się gubił w świerkach i zaroślach. Świateł Rabki nie było widać. Idący torowali sobie drogę w zaspach. Do schroniska wrócili wszyscy szczęśliwie, choć bardzo utrudzeni. Czekała na nich pełna niepokoju komendantka kursu druhna Maria Łyczko. Wspólny wysiłek, pokonywanie zmęczenia i wykonanie zadania scaliło bardzo grupę wychowawców, którzy właśnie w Rabce kończyli kurs instruktorów. Trudy wyprawy skojarzyły się kursantom z ciężką pracą, jaką wykonują codziennie torując dzieciom drogę do pełnowartościowego życia. Nazwa kursu narzuciła się sama - Nieprzetarty Szlak.

Zadania i cele Nieprzetartego Szlaku

Główne zadania ruchu to:

• wypracowanie specyfiki pracy harcerskiej dla poszczególnych niepełnosprawności,
• adaptowanie ogólnozwiązkowego programu dla potrzeb drużyn pracujących w placówkach rewalidacyjnych i opiekuńczych,
• kształcenie kadry instruktorskiej.

Celami pracy w gromadzie/drużynie „NS” są:

• zwiększanie samodzielności członków,
• integracja członków ze środowiskiem lokalnym, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu,
• pobudzanie zainteresowań członków,
• socjalizacja członków i zapobieganie patologiom poprzez proponowanie ciekawych form spędzania czasu wolnego,
• pedagogizacja środowiska rodzinnego członków,
• nauka poprzez zabawę, działanie i pracę,
• współodpowiedzialność za członków jednostki,
• wdrażanie członków na miarę ich możliwości do pracy, pomagania innym,
• indywidualizacja oddziaływań dostosowana do potrzeb i możliwości członków,
• wieloprofilowe wsparcie procesu rewalidacji zapobiegające pogłębianiu się istniejących dysfunkcji rozwojowych,
• współdziałanie z osobami pełnosprawnymi (edukacja włączająca)^[2].

Zakres działalności gromad/drużyn Nieprzetartego Szlaku

Gromady/drużyny Nieprzetartego Szlaku skupiają osoby z^[3]:

• placówek leczniczych,
• zakładów dla niewidomych i niedowidzących,
• zakładów dla głuchych i niedosłyszących,
• zakładów i szkół specjalnych dla osób niepełnosprawnych intelektualnie,
• szpitali dla nerwowo i psychicznie chorych,
• sanatoriów,
• zakładów dla niepełnosprawnych fizycznie,
• zakładów wychowawczych i poprawczych,
• kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą.

Zgodnie z aktualnymi przepisami, Nieprzetarty Szlak odnosi się do dzieci i młodzieży^[2]:

• niesłyszących i słabosłyszących,
• niewidomych i słabowidzących,
• z chorobami przewlekłymi,
• z zaburzeniami psychicznymi,
• z niepełnosprawnością ruchową,
• z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim,
• z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym,
• z autyzmem,
• niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem lub z zaburzeniami zachowania.

Odznaką „NS” jest wschodzące słoneczko. Harcerze „NS” są pełnoprawnymi członkami Związku Harcerstwa Polskiego, noszą te same mundury, zdobywają sprawności i stopnie, realizują ten sam program i zadania, co harcerze działający w innych drużynach.

Zobacz też

• Maria Łyczko
• Władysława Matuszewska
• Wanda Tazbir

Przypisy

Bibliografia

• „Nieprzetarty Szlak”. W: Olgierd Fietkiewicz (red.): Leksykon harcerstwa. Wyd. I. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 285-286. ISBN 83-203-1779-7.
• Instrukcja tworzenia i działania gromady, drużyny, kręgu i klubu specjalnościowego. Załącznik do uchwały Głównej Kwatery ZHP nr 112/2016 z dnia 27 stycznia 2016 r. (pol.). Związek Harcerstwa Polskiego, 2016-01-27. [dostęp 2017-01-07].

Linki zewnętrzne

• Nieprzetarty Szlak (pol.). Związek Harcerstwa Polskiego. [dostęp 2017-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-08)].
• Jolanta Grzegorek: Harcerstwo w zakładzie poprawczym (pol.). Ninateka.pl (audycja Rozgłośni Harcerskiej), 1976. [dostęp 2017-01-07].