Nierozłączka rudogłowa
Ten artykuł od 2020-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Agapornis fischeri[1] | |
Reichenow, 1887 | |
Dwa osobniki nierozłączki rudogłowej na żerdzi | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Infragromada | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Plemię | |
Rodzaj | |
Gatunek | nierozłączka rudogłowa |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
Zasięg występowania | |
Nierozłączka rudogłowa[3], nierozłączka Fischera[4] (Agapornis fischeri) – gatunek małego ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae) występujący w Afryce Wschodniej. Bliski zagrożenia wyginięciem, często spotykany w hodowlach.
Gatunek bardzo odporny i adaptatywny (z wyjątkiem niskich temperatur), często zdarza mu się skutecznie wywalczać przestrzeń i miejsca do lęgów w rywalizacji z większymi ptakami.
Istnieją w hodowlach mutacje barwne tej podstawowej odmiany (np. mutacja niebieska, żółta i lutino), jednak nieliczne w porównaniu z uzyskanymi z innych gatunków nierozłączek.
Nazywane są nierozłączkami (ang. lovebirds) z powodu silnie afiliatywnych zachowań przejawianych względem partnerów. Nierozłączki zwykle spędzają czas siedząc razem, muskając sobie nawzajem piórka, gruchając do siebie i wymieniając czułości. Łatwe i raczej bezproblemowe w jednogatunkowej hodowli, ptaki te nie wymagają dużej wiedzy od właściciela i dobrze nadają się dla początkujących hodowców papug.
- Systematyka
Gatunek został opisany naukowo w 1887 roku przez niemieckiego ornitologa Antona Reichenowa, który nazwał go na cześć współodkrywcy, Gustava Fischera. Nie wyróżnia się podgatunków[5][6]. Nierozłączka rudogłowa w przeszłości bywała czasem łączona w jeden gatunek z nierozłączką czarnogłową (A. personatus), sporadycznie także z nierozłączką krasnogłową (A. lilianae) i czarnolicą (A. nigrigenis)[5].
- Zasięg występowania
Afryka Wschodnia – północna Tanzania, m.in. okolice Jeziora Wiktorii i Park Narodowy Serengeti. Zalatuje też do Rwandy i Burundi[5][7]. Z powodu przerzedzenia na oryginalnych stanowiskach wywołanego nielegalnym odłowem, obecnie spotyka się je głównie na terenach gęsto zalesionych, w małych koloniach liczących 4–5 ptaków. Introdukowane populacje żyją w miastach Tanga i Dar es Salaam na wybrzeżu Tanzanii oraz w Kenii – w Mombasie, Nairobi, Athi River, Naivashy i Isiolo[7]. Niewielka introdukowana populacja zamieszkuje także miejscowość Saint-Jean-Cap-Ferrat w południowo-wschodniej Francji[2][8], jednak hybrydyzacja z również introdukowaną nierozłączką czarnogłową i kilka surowych zim znacząco zredukowały liczebność tych papug i według danych z roku 2016 gatunek ten nie będzie w stanie się tu utrzymać[2].
- Wygląd
Długość ciała ok. 15 cm, masa ciała 42–58 g[7], tułów dość krępy, ogon krótki. Korpus w kolorze jasnej zieleni. Na skrzydłach upierzenie szmaragdowo-zielone z ciemniejszymi lotkami. Łeb i szyja żółto-pomarańczowo-czerwone. Głowa proporcjonalnie duża w stosunku do reszty ciała. Ogon o barwie ciemnozielonej, z kuprem niebiesko-fioletowym. Kolor dzioba – intensywnie czerwony. Oczy duże, czarne z białą obwódką nagiej skóry dookoła. Cztery przeciwstawnie ustawione palce, skóra nóg szaro-różowa.
- Głos
Gatunek hałaśliwy. Nierozłączki rudogłowe wydają szeroką gamę odgłosów, od ćwierkania, szczebiotania i wysokich skrzeków po gwizdy i trele.
- Długość życia
10–15 lat
- Psychika
Nierozłączki rudogłowe są towarzyskie, ciekawskie i aktywne. To ptaki inteligentne, łatwo uczą się prostych sztuczek, choć ich zdolności naśladowania mowy są niewielkie. Wymagają dużo stymulacji i poświęcania uwagi przez właściciela, inaczej łatwo popadają w nudę i przejawiają działania destrukcyjne. Nierozłączkom rudogłowym należy zapewnić dużo zabawek i możliwości interakcji z otoczeniem. Uwielbiają „eksplorować” otoczenie dziobem, w związku z czym ważne jest, aby nie miały dostępu do substancji szkodliwych. Ich dewastacyjne skłonności lepiej przekierować na wszelkiego rodzaju gryzaki dla papug i świeże gałązki drzew i krzewów, które bardzo lubią obgryzać.
- Sezon lęgowy
W naturze w okolicach maja – lipca, jednak u nierozłączek trzymanych w niewoli lęgi mogą wystąpić także w innych miesiącach. W naturze gniazdują w naturalnych zagłębieniach w skałach, drzewach, budynkach, zasiedlają też porzucone gniazda innych gatunków[9]. W niewoli notorycznie zdarza im się zabierać budki lęgowe nawet większym papugom. Parom zapewnić należy drewniane budki lęgowe o wymiarach 15×15×20 cm, mocując budkę w górnym narożniku klatki. Zazwyczaj do lęgów przystępują ptaki mające 12 miesięcy. Samica składa zwykle 3–8 jaj, z których po 23 dniach wykluwają się młode (zdolne do latania po 38–42 dniach)[8].
- Dymorfizm płciowy
U nierozłączek rudogłowych jest brak różnic w upierzeniu i wielkości, rozróżniane są jedynie po kształcie czaszki (dłuższa i niżej wysklepiona u samców) oraz na podstawie możliwego szerszego rozstawienia kości łonowych u odbywających lęgi samic (już w okresie dojrzałości). Niektóre źródła donoszą o odrobinę mniej jaskrawym ubarwieniu samiczek.
- Wygląd młodych
Młode nierozłączki tej odmiany można odróżnić od starych po mniej intensywnym, matowym ubarwieniu i małej czarnej plamce na górnej połowie dzioba, przy woskówce (plamka znika po ok. 2 miesiącach od wyjścia z budki lęgowej). U młodych papug biała obwódka skórna wokół oka powinna być nieco cieńsza.
- Klatka
Powinna być ustawiona w ruchliwej części domu, jednak nie bezpośrednio na słońcu z uwagi na ryzyko przegrzania ptaków. Dla pary wymagana długość boku to 60 cm. Jeszcze większe powinny być klatki służące do rozmnażania nierozłączek. Papużki te są bardzo aktywne, w związku z czym należy zadbać o umieszczenie w klatce co najmniej 2 żerdzi ustawionych niedaleko ścianek, aby ptaki mogły przefruwać między nimi i zażywać odrobinę ruchu.
- Żywienie
Podstawowym pokarmem są mieszanki ziaren (ok 65–80%), koniecznie uzupełniane o dodatki warzywne (15–30%, składające się z zieleniny, strąków, kolb kukurydzy, itd.) i owocowe (5%, np. kawałeczki jabłka, winogrona, melona). Można również podawać kiełki, proso i ryż. Nierozłączki karmione tylko ziarnem z czasem podupadają na zdrowiu. Dla młodych papużek albo podczas lęgów dietę warto uzupełnić o gotowane, poszatkowane jajko lub gotowe pokarmy zawierające jajka (np. mieszanki jajeczne czy kolby z dodatkiem jajka).
- Uwagi
Coraz powszechniej uważa się, że trzymanie papug pojedynczo jest właściwe. Nie jest to prawdą z prostej przyczyny – papugi w naturze żyją w stadach, parach. Hodowane samotnie cierpią z braku partnera, fizycznie i psychicznie: często okaleczają się. Krzyczą i są sfrustrowane. Życie razem z drugą papugą tego samego gatunku poprawia życie ptaków domowych w każdej sferze bytu.
- Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje nierozłączkę rudogłową za gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened) nieprzerwanie od 1994 roku; wcześniej, od 1988 roku zaliczano ją do kategorii najmniejszej troski (LR/LC – lower risk/least concern). W 1987 roku była najczęściej spotykanym ptakiem w handlu międzynarodowym, a intensywny odłów doprowadził do znacznych spadków liczebności populacji na wolności. W 1995 odłów na eksport został zakazany. Na handel przeznacza się obecnie osobniki urodzone i odchowane w niewoli. Liczebność populacji na wolności szacuje się na 290 205 – 1 002 210 osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[2]. Papuga ta została wpisana do Załącznika II konwencji waszyngtońskiej[10].
Przypisy
- ↑ Agapornis fischeri, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c d Agapornis fischeri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Agapornithini Salvin, 1882 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-08].
- ↑ Nierozłączki. [w:] Portal hodowców ptaków ozdobnych www.ptakiozdobne.pl [on-line]. [dostęp 2020-10-08].
- ↑ a b c Fischer's Lovebird (Agapornis fischeri). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-08]. (ang.).
- ↑ a b c Fischer’s Lovebird (Agapornis fischeri). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-10-08]. (ang.).
- ↑ a b N. Bouglouan: Fischer’s Lovebird Agapornis fischeri. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2020-10-08]. (ang.).
- ↑ Blazek, L.: Agapornis fischeri. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2006. [dostęp 2020-10-08]. (ang.).
- ↑ Agapornis fischeri. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2020-10-07]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Fischer's Lovebird (ang.)
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Ripton Scott from Wimbledon, United Kingdom, Licencja: CC BY-SA 2.0
Lovebirds on a perch
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Eggs of Fischer's lovebird Five specimens of the same spawn ; collection of Jacques Perrin de Brichambaut.
Autor: Peter Békési from Budapest, Hungary, Licencja: CC BY 2.0
Two Fischer's Lovebirds, (Agapornis fischeri). Pets on a perch.
Autor: Original uploader was Wikitoast at no.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
(Agapornis fischeri) in flight.
Autor: leighmcmahon, Licencja: CC BY-SA 2.0
Fischer's Lovebird, (Agapornis fischeri) pet showing its back and blue rump
Fisher's Lovebird