Nieumarli

Ten artykuł od 2010-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Nieumarli (inne określenia: ożywieńcy, martwiaki) – ogólna kategoria istot z różnego rodzaju mitologii (np. kultu voodoo), przeniesione następnie do światów fantasy. Stwory te są ciałami niegdyś zmarłych istot, u których proces śmierci został zakłócony lub które zostały ożywione za pomocą czarów, rytuałów lub magicznych mikstur. Istoty te powracają do życia w różnej postaci, zależnej od sposobu ich ożywienia.

Można wyróżnić kilka typów nieumarłych:

• barghesty – widma przybierające postać wielkich, czarnych psów. Zostają przywrócone do świata żywych z powodu złych występków poczynionych za życia. Mają czarną jak węgiel skórę, oraz płonące oczy. Pojawiają się w świecie literackim, stworzonym przez A. Sapkowskiego.
• duchy – mimo że duchy to nazwa ogólna istot eterycznych, nienamacalnych – do których można zaliczyć: widma, zjawy i cienie – to w niektórych przypadkach również je (w kulturze fantasy) zalicza są do nieumarłych (szczególnie jeśli zostały przywołane za pomocą magii i służą nekromancie). Wśród nich wyróżnia się m.in. banshee, widma kobiet zwiastujące śmierć.
• ghule – stworzenie z legend pochodzących z Północnej Afryki, Bliskiego Wschodu i Indii. W różnych źródłach różnie przedstawiane, najczęściej żywią się mięsem, głównie padliną. W grach i literaturze fantasy są zazwyczaj przedstawiane jako zgarbione, wychudzone trupy o zdeformowanych twarzach, z ostrymi kłami i pazurami.
• licze (lisze) – ciała potężnych czarnoksiężników, które po przejściu skomplikowanego i zabójczego dla czarnoksiężnika rytuału umierają, zawieszając czarnoksiężnika w stanie „półśmierci”. Licze są zazwyczaj o wiele potężniejsze od zwykłych magów. Można ich zniszczyć jedynie przez zniszczenie ich naczynia duszy, jeżeli się zniszczy samo ciało, licz się zregeneruje.
• strzygi – z mitologii słowiańskiej ludzie, którzy urodzili się z dwiema duszami, dwoma sercami i podwójnym szeregiem zębów. Po śmierci jedna dusza odchodziła w zaświaty, a druga (dotąd utajona) ożywiała ciało, które następnie wyruszało na żer krzywdząc żywych.
• szkielety (kościotrupy) – stwory dość powszechne w literaturze fantasy. Jest to szkielet istoty (zazwyczaj humanoidalnej), który za sprawą czarów nekromanty wraca do życia. Najczęściej nie posiada on jednak umysłu, własnej woli i jest całkowicie poddany woli czarodzieja.
• wampiry (w mitologii słowiańskiej wąpierz) – krwiopijcy, będący w legendach upiorami powstałymi z grobu. W kulturze masowej są zwykle ludźmi zamienionymi w wampiry przez inne istoty tego rodzaju, nie zawsze nieumarłymi. Zwykle są wrażliwe na światło dzienne, niekiedy na czosnek czy srebro.
• zombie (zombi) – luźno nawiązują do voodoo, gdzie nie miały być nieumarłymi, lecz żywymi ludźmi kontrolowanymi za pomocą tajemnych praktyk. W kulturze popularnej są przeważnie chodzącymi zwłokami i nie posiadają woli ani rozumu. Niekiedy są pod kontrolą nekromanty, lecz bywają też skutkiem "zarazy".
• wilkołak -umarły człowiek zmieniony w wilka.Może być też o danej porze dnia wilkiem(np.o zmierzchu). Człowiek może zamienić się w go przez ugryzienie wilka lub innego wilkołaka.