Nieuport 23

Nieuport 23
	; Nieuport 23 w Królewskim Muzeum Wojska w Brukseli
	Dane podstawowe
Państwo	Francja
Producent	Societe Anonyme des Establissements Nieuport
Typ	samolot myśliwski
Konstrukcja	dwupłat
Załoga	1 osoba
	Historia
Data oblotu	1917
	Dane techniczne
Napęd	silnik rotacyjny Le Rhône 9Jb
Moc	88 kW (120 KM)
	Wymiary
Rozpiętość	8,2 m płat górny; 7,75 m płat dolny
Długość	6,4 m
Wysokość	2,4 m
Powierzchnia nośna	14,75 m2
	Masa
Własna	355 kg
Startowa	547 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	168 km/h
Prędkość wznoszenia	5 min 42 s na 2000 m
Pułap	6500 m
Długotrwałość lotu	1 h 7'
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	1 karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm
	Użytkownicy
	Francja, Stany Zjednoczone, Belgia, Włochy, Rosja, Wielka Brytania, Polska

Nieuport 23 – francuski jednomiejscowy samolot myśliwski z okresu I wojny światowej.

Historia

Silnik rotacyjny Le Rhône 9J

Nieuport 23 stanowił wersję rozwojową doskonałego francuskiego myśliwca – Nieuporta 17. Nieuport 23C1, oblatany w 1917 roku, był konstrukcją wytwórni Societe Anonyme des Establissements Nieuport pod kierownictwem inż. Gustawa Delage. Zbudowany w koncepcji półtorapłata (płat dolny ma dużo mniejsze rozmiary niż górny) samolot był niemal identyczny z poprzednikiem - kadłub przedłużono o 0,6 m, zastosowano mocniejszy napęd - silnik rotacyjny Le Rhône 9Jb o mocy 88 kW (120 KM) oraz staranniej oprofilowano przejście osłony silnika w kadłub. W płatowcu zmieniono też synchronizator karabinu maszynowego na urządzenie systemu Constantinesco, co spowodowało konieczność przemieszczenia uzbrojenia na prawo od osi kadłuba. Wizualnie od Nieuporta 17 różnił się kształtem i odmiennym łączeniem połówek osłony silnika oraz wspomnianym przesunięciem o kilka cm na prawą stronę karabinu maszynowego Vickers^[1]^[2]^[3]^[4].

Konstrukcja

Był to jednomiejscowy dwupłat konstrukcji mieszanej. Przednią część kadłuba stanowiła kratownica z rur stalowych, zaś tylną kratownica drewniana wzmocniona drutem. Samolot był kryty w większości płótnem (jedynie osłonę silnika wykonano z aluminium). Boki samolotu płaskie, przekrój kadłuba trapezowy. Płaty konstrukcji drewnianej, o płóciennym pokryciu. Drewniane słupki łączące płaty wzmocnione zostały drutami stalowymi, piramidka podtrzymująca płat górny nad kadłubem wykonana została z rurek stalowych. Lotki na płacie górnym, usterzenie płaskie o szkielecie z rurek stalowych, pokryte płótnem, poruszane za pomocą linek. Brak tablicy przyrządów: w różnych częściach kabiny umieszczono busolę, zegar, obrotomierz i wysokościomierz. Podwozie dwukołowe, amortyzowane sznurem gumowym, z tylną płozą ogonową. Śmigło dwułopatowe, drewniane. Napęd stanowił 9-cylindrowy silnik rotacyjny Le Rhône 9Jb o mocy 88 kW (120 KM). Uzbrojenie stanowił zsynchronizowany karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm.

Służba

Myśliwce Nieuport 23 stanowiły najliczniej produkowaną wersję półtorapłatów Nieuporta. Używało ich lotnictwo francuskie - Aéronautique Militaire pod wojskowym oznaczeniem Nieuport 23C1 począwszy od 1917 roku, jak również lotnictwo włoskie, belgijskie, brytyjskie i amerykańskie. Samoloty te dostarczono również Rosji, gdzie podjęto produkcję licencyjną w zakładach Duks w Moskwie^[1]. Samolotem tego typu latał trzeci na liście asów lotnictwa belgijskiego (Aviation Militaire Belge) - pilot Edmond Thieffry^[5].

Służba w lotnictwie polskim

W polskich formacjach lotniczych w Rosji używano siedmiu egzemplarzy samolotu Nieuport 23C1, które zostały włączone do wyposażenia 1. i 2. Polskiego Oddziału Awiacyjnego, podporządkowanego później II Korpusowi Polskiemu w Rosji pod dowództwem gen. Józefa Hallera. Dwa samoloty Nieuport 23 tego oddziału wsławiły się udziałem w grupowym przelocie pięciu polskich samolotów z Kamieńca Podolskiego do Kaniowa nad Dnieprem (długość trasy 410 km). Samoloty miały następnie dokonać jeszcze dłuższego lotu do Bobrujska, dlatego wyposażono je w dodatkowe zbiorniki paliwa na górnym płacie. Lot został jednak udaremniony wskutek przejęcia maszyn przez wojska niemieckie 11 maja 1918 roku^[6].

Po odzyskaniu niepodległości zdobyto na froncie wschodnim kolejne siedem egzemplarzy tego modelu, z których większość przeleżała w magazynach. Używano tylko jednej maszyny o numerze 3191 (nr CWL 11.04) w 1. Eskadrze Wywiadowczej, a po wojnie wykorzystywano ją w Szkole Pilotów w Bydgoszczy. Po wycofaniu z eksploatacji w lotnictwie wojskowym samolot stał się eksponatem na wystawach lotniczych LOPP^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b Kowalski 2003 ↓, s. 18.
↑ Morgała 1997 ↓, s. 148–149.
↑ Goworek 1988 ↓, s. 42.
↑ Bączkowski 2000 ↓, s. 23.
↑ Cooksley 1997 ↓, s. 38–39.
↑ Morgała 1997 ↓, s. 149–150, 305.
↑ Morgała 1997 ↓, s. 150.

Bibliografia

Wiesław Bączkowski: Samoloty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-54-4.
Peter Cooksley: Nieuport Fighters in Action - Aircraft No. 167. Carroltown: Squadron/Signal Publications Inc., 1997. ISBN 0-89747-377-9.
Tomasz Goworek: Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988. ISBN 83-206-0689-6.
Zbigniew Jankiewicz, Julian Malejko: Samoloty i śmigłowce wojskowe - litery Ł-O. T. 12. Warszawa: Bellona, 1996. ISBN 83-11-08397-5.
Tomasz J. Kowalski: Nieuport 1-27. Lublin: Oficyna Wydawnicza KAGERO, 2003. ISBN 83-89088-09-6.
Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Bellona, Lampart, 1997. ISBN 83-86776-34-X.
Szymon Pilecki, Jerzy Domański: Samoloty bojowe 1910-67. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1969.

Linki zewnętrzne

Sylwetka samolotu Nieuport 23 w serwisie «Уголок неба»

[CITEREFKowalski200318-1] Kowalski 2003 ↓, s. 18.

[CITEREFMorgała1997148–149-2] Morgała 1997 ↓, s. 148–149.

[CITEREFGoworek198842-3] Goworek 1988 ↓, s. 42.

[CITEREFBączkowski200023-4] Bączkowski 2000 ↓, s. 23.

[CITEREFCooksley199738–39-5] Cooksley 1997 ↓, s. 38–39.

[CITEREFMorgała1997149–150,_305-6] Morgała 1997 ↓, s. 149–150, 305.

[CITEREFMorgała1997150-7] Morgała 1997 ↓, s. 150.

[:1-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[A]

Samoloty myśliwskie	Caudron R.11 Hanriot HD-1 Morane-Saulnier I Morane-Saulnier L Morane-Saulnier N Nieuport 11 Nieuport 16 Nieuport 17 Nieuport 21 Nieuport 23 Nieuport 24 Nieuport 27 Nieuport 28 SPAD S.VII SPAD S.XII SPAD S.XIII
Samoloty bombowe	Caudron G.IV Voisin III
Samoloty wielozadaniowe i szkolne	AR1/AR2 Caudron G.III Morane-Saulnier AR Murice Farman S-7 Nieuport 83
Samoloty rozpoznawcze i lekkie bombowce	Breguet 14 Caudron R.11 Nieuport 10 Salmson 2 SPAD S.XI
Wodnosamoloty i łodzie latające	Donnet-Denhaut DD-2 Donnet-Denhaut DD-8 Donnet-Denhaut DD-9 Donnet-Denhaut DD-10 Georges Levy 40 HB2 Tellier T-3
Konstrukcje prototypowe	Dufaux C.2 Nieuport 25

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] SPAD 51^[A] SPAD 61^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne