Niewidzialny Różowy Jednorożec

Wyobrażenie Niewidzialnego Różowego Jednorożca jako zwierzęcia heraldycznego

Niewidzialny Różowy Jednorożec (ang. Invisible Pink Unicorn, IPU) – bogini parodii religii, będącej satyrą na wierzenia teistyczne. Bogini przyjmuje kształt jednorożca, który jest paradoksalnie jednocześnie niewidzialny i różowy. Te atrybuty mają w zamierzeniu być prześmiewcze wobec niektórych, sprzecznych wewnętrznie, atrybutów bogów teistycznych^[1]. Czyni to NRJ popularną figurą retoryczną używaną przez ateistów i innych sceptyków religijnych.

NRJ jest często używany do podkreślenia zauważonej sofizmatyczności czy arbitralności natury wierzeń w nadprzyrodzone, na przykład poprzez zamienianie słowa „bóg” słowami „Niewidzialny Różowy Jednorożec” w każdym teistycznym twierdzeniu^[2].

NRJ stała się popularna, szczególnie na stronach internetowych ateistów, czy na forach dyskusyjnych, gdzie udaje się wiarę w nią zarówno ze względu na humor, jak i pewną formę krytyki czy satyry wierzeń teistycznych. Te „zapewnienia wiary” mają w zamierzeniu demonstrować także trudności w obalaniu jakichkolwiek wierzeń w zjawiska poza ludzkim pojmowaniem^[3].

Historia

Zagadnienie NRJ stało się zauważalne głównie dzięki Internetowi. Obecnie znanych jest wiele stron poświęconych tej tematyce. Najwcześniejsze znane, internetowe odniesienie do NRJ pojawiło się w Usenecie na grupie dyskusyjnej alt.atheism w lipcu 1990 roku^[4]. Z czasem pojęcie to przeniknęło także do innych języków^[5].

Później Steve Eley pisał^[6][7]:

W 1996, podobny koncept – jednorożca, którego nikt nie może zobaczyć – przyjęto jako pomoc dydaktyczną na Camp Quest, pierwszym obozie letnim o charakterze świecko-wolnomyślicielskim dla dzieci założonym w USA. Jak pisał później Cincinnati Enquirer: „Obozowicze muszą spróbować dowieść, że wyobrażone jednorożce – jako metafora boga – nie istnieją.”^[8].

Do podobnej figury odniósł się też Richard Dawkins w 2006 w swojej książce Bóg urojony, pisząc tam: „Czajniczek Russella to oczywiście jeden z nieskończonych szeregów obiektów, których istnienia nie można ani wykluczyć, ani definitywnie odrzucić. [...] Moim filozoficznym faworytem jest zaś niewidzialny, niematerialny, nie wydający żadnych dźwięków jednorożec [...].”^[9].

Dogmaty

Ponieważ Niewidzialny Różowy Jednorożec jest niewidzialny, nie można dowieść, że nie istnieje. Jest to parodia wszelkich teistycznych (a także deistycznych) założeń o bogach, w których bóg jest stwórcą wszechrzeczy i jako taki nie podlega własnym prawom, i tym samym niemożliwość wykazania jego materialnego istnienia, nie mówi nam nic o jego istnieniu bądź nieistnieniu.

NRJ jest w ten sposób przykładem i ilustracją absurdalności przytaczanych boskich atrybutów i często przywoływanego przez wierzących „argumentu”, że brak dowodu jest argumentem za istnieniem bogów. Dwie cechy NRJ – kolor (różowość) i niewidzialność – są ze sobą sprzeczne, co także jest elementem satyry. Jakkolwiek paradoks rzeczy niewidzialnej, ale mającej widzialne właściwości (np. kolor), znajduje swoje odzwierciedlenie w pewnych kulturach Dalekiego Wschodu, gdzie „niewidzialna czerwona nić losu” ma łączyć ludzi dzielących czy powiązanych ze sobą przeznaczeniem^[1].

NRJ i podobne pomysły były używane do eksperymentów myślowych, czy jako przykłady, już w przeszłości. W swoim eseju w Świat nawiedzany przez demony. Nauka jako światło w mroku, Carl Sagan używa przykładu niewidzialnego smoka, zionącego nie-gorącym ogniem, o którym niektórzy mówią, że mieszka w ich garażu^[10]. Domniemany smok nie może być widziany ani usłyszany czy w jakikolwiek sposób odebrany zmysłami, a także nie zostawia śladów. Nie mamy żadnych powodów wierzyć, że istnieje. To skłania nas do postawienia pytania: skąd osoba postulująca jego istnienie wie, że to smok, a nie, na przykład, kot? Z tego powodu, skąd możemy wiedzieć, że NRJ jest różowy i jest jednorożcem, a nie trzyrożcem? Te i podobne wątpliwości są ujęte w tytule książki Judith Hayes — In God We Trust: But Which One?^[11] (Wierzymy w Boga: Ale którego?).

Ikonografia

Artystyczne przedstawienie NRJ

Bogini NRJ przedstawiana jest pod postacią blednącego różowego jednorożca lub jako obrazek z niewidoczną treścią^[a]. Na podobnej zasadzie tworzone są żartobliwe reprezentacje miejsc, gdzie „widziano” NRJ, na których jest przedstawione wszystko poza samą boginią. Na podstawie zagadnienia NRJ, przez użytkowników alt.atheism, zostało stworzone logo^[12], zaadaptowane następnie do użycia na koszulkach, kubkach i tym podobnych gadżetach. Logo jest opisane jako symbol ateistów^[13], służący im do rozpoznawania się, a nie obrażający jednocześnie ludzi wierzących.

Przypisy

Uwagi