Niewiesz (gmina)

Niewiesz
gmina wiejska
1867–54 i 1973–76[1]
Państwo

 PRL

Województwo

1919–38: łódzkie
1938–39: poznańskie
1945–54: poznańskie
1973–75: łódzkie
1975–76: sieradzkie

Powiat

1919–54: turecki
1973–75: poddębicki

Siedziba

Dominikowice
Niewiesz

Populacja (1974)
• liczba ludności


5018[2]

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

28

brak współrzędnych
Portal Polska

Niewiesz – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku oraz w latach 1973–1976[3] w woj. łódzkim i poznańskim, a następnie ponownie w woj. łódzkim oraz przejściowo w woj. sieradzkim (dzisiejsze woj. łódzkie). Siedzibą władz gminy za II RP były Dominikowice, a następnie Niewiesz[4].

1867–1954

W okresie międzywojennym gmina Niewiesz należała do powiatu tureckiego w woj. łódzkim.

1 wrześńia 1933 podzielono ją na 19 gromad[5]: Balin, Bożewisko, Dominikowice, Dzierżązna, Gibaszew, Grocholice, Józefów (Kolonia), Karnice, Krempa, Ksawercin, Leśnik, Lipnica, Łęg Baliński, Niewiesz, Kol. Niewiesz, Paulina, Sempułki, Sendów i Wilczków.

1 października 1937 roku do gminy Niewiesz przyłączono części obszarów zniesionych gmin[6]:

  • Biernacice – gromady Biernacice, Bronów, Józefów, Kobylniki, Konopnica, Polesie i Szarów Księży;
  • Zelgoszcz – (tereny przyszłej gromady) Bronówek;
  • Kościelnica – gromadę Wola Przedmiejska.

Gmina Niewiesz była jedną z zaledwie 3 gmin powiatu tureckiego (obok gmin Kowale Pańskie i Goszczanów), które przetrwały reformę gminną w 1937 roku, w związku z którą zniesiono 16 gmin wiejskich, a w ich miejsce utworzono 7 nowych; jednak zmieniło się jej terytorium[6]. 1 kwietnia 1938 roku gminę wraz z całym powiatem tureckim przeniesiono do woj. poznańskiego[7].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 28 gromad: Balin, Biernacice, Borzewisko, Bronów, Bronówek, Dominikowice, Dzierzązna, Gibaszew, Grocholice, Józefów, Józefów kol., Karnice, Kobylniki, Konopnica, Krempa, Ksawercin, Leśnik, Lipnica, Łęg Baliński, Niewiesz, Niewiesz kol., Paulina, Polesie, Sempułki, Sendów, Szarów Księży, Wilczków i Wola Przedmiejska[8]. Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[9].

1973–1976

Gminę Niewiesz reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w powiecie poddębickim[10] w woj. łódzkim[11]. Obszar gminy objął w przybliżeniu ten sam teren co w 1954 roku, lecz bez Łęgu Balińskiego i Woli Przedmiejskiej (weszły w skład gminy Uniejów) i bez Sędowa (wszedł w skład gminy Wartkowice). Obszar gminy zwiększono natomiast o sołectwa Światonia, Wólki i Zelgoszcz (1937–1954 w gminie Świnice[12]) i o sołectwa Lubiszewice i Niemysłów (1937–1954 w gminie Pęczniew[13])[14].

1 czerwca 1975 roku jednostka weszła w skład nowo utworzonego woj. sieradzkiego[15]. 1 stycznia 1977 roku gmina została zniesiona, a jej obszar włączony do gmin[16]:

  • Poddębice – Balin, Borzewisko, Dominikowice, Dzierzązna, Gibaszew, Grocholice, Józefów, Józefów-Kolonia, Karnice, Kobylniki, Krępa, Ksawercin, Leśnik (z Pauliną), Lipnica, Lubiszewice, Niemysłów, Niewiesz, Niewiesz-Kolonia, Sempółki, Szarów i Wilczków;
  • Wartkowice – Biernacice, Bronów, Bronówek, Konopnica, Polesie, Światonia, Wólki i Zelgoszcz.

Przypisy

  1. ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. łódzkiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. ↑ Liczba ludności z publikacji „Rocznik Demograficzny Polski”, GUS 1975–1995
  3. ↑ Ciąg istnienia gminy: do 28 września 1954 oraz od 1 stycznia 1973 do 31 grudnia 1976
  4. ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  5. ↑ Łódzki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 18, poz. 227
  6. ↑ a b Dz.U. z 1937 r. nr 48, poz. 374
  7. ↑ Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350
  8. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  9. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  10. ↑ Utworzonym w 1956 roku
  11. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  12. ↑ Do 1937 w gminie Zelgoszcz.
  13. ↑ Do 1937 w gminie Niemysłów.
  14. ↑ Uchwała Nr XIX/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 20 grudnia 1972, Nr. 14, Poz. 185)
  15. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  16. ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 41, poz. 244
Powiat turecki (1867–1975)
  • Siedziba powiatu – Turek
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady (1954–72)
Powiat poddębicki (1956–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta (1956–75)
Gromady (1956–72)
Gminy wiejskie (1973–75)

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).