Niezależni sportowcy olimpijscy na letnich igrzyskach olimpijskich

Niezależni sportowcy olimpijscy na letnich igrzyskach olimpijskich
Kod MKOlIOA, IOP
Klasyfikacja wszech czasów
Medale
Pozycja: 111.
Złoto
1
Srebro
1
Brąz
3
Razem
5

Niezależni sportowcy olimpijscy (lub niezależni uczestnicy olimpijscy) na letnich igrzyskach olimpijskich rywalizowali, nie reprezentując żadnego kraju głównie z powodu przemian politycznych. Wystąpili po raz pierwszy na igrzyskach w 1992 jako niezależni uczestnicy olimpijscy. Byli to sportowcy z Federalnej Republiki Jugosławii i Macedonii. Kolejny raz, już jako niezależni sportowcy olimpijscy na igrzyskach olimpijskich w Sydney w 2000, a byli to zawodnicy z walczącego o niepodległość Timoru Wschodniego. Kolejny raz wzięli udział w XXX Igrzyskach Olimpijskich w 2012 i byli to uczestnicy z krajów, które nie miały swoich komitetów olimpijskich (sportowcy z Antyli Holenderskich i z Sudanu Południowego). Po raz czwarty wystąpili w XXXI Igrzyskach Olimpijskich w 2016 i byli to uczestnicy z Kuwejtu.

Niezależni sportowcy olimpijscy zdobyli na wszystkich dotychczasowych olimpiadach łącznie pięć medali – jeden srebrny i dwa brązowe na igrzyskach w 1992 oraz po jednym złotym i brązowym na igrzyskach w 2016.

Klasyfikacja medalowa i występy

IgrzyskaZłotoSrebroBrązRazem
1992 Barcelona0123
2000 Sydney0000
2012 Londyn0000
2016 Rio de Janeiro1012
Razem1135

Historia

Starty pod flagą olimpijską zapoczątkowała drużyna mieszana. Byli to sportowcy z różnych krajów tworzący drużyny, duety. Wystąpili na trzech igrzyskach (1896, 1900, 1904) oraz na olimpiadzie w 1906. Po 1906 MKOl zabronił startów tego typu drużynom[1].

Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1940, które miały się odbyć w Garmisch-Partenkirchen, odwołano z powodu II wojny światowej. Organizatorzy zabronili startu Czechosłowacji mimo wcześniejszego porozumienia z okupantem. Czechosłowacja i MKOl byli jednak przygotowani na start Czechosłowaków pod flagą olimpijską[2].

Podczas zimnej wojny niektórzy sportowcy, którzy wyemigrowali zza żelaznej kurtyny, nie mogli konkurować na olimpiadzie dla swojego dawnego kraju. Niektórzy chcieli konkurować jako niezależni olimpijczycy, ale nie dostali pozwolenia MKOl, inni zmieniali obywatelstwo albo nie startowali w ogóle[3].

W 1976 Gujana zbojkotowała igrzyska olimpijskie, tym samym uniemożliwiając start swoim reprezentantom. Mimo to sprinter James Gilkes chciał rywalizować na igrzyskach. Prosił MKOl o możliwość startu jako niezależny olimpijczyk, lecz jego wniosek został odrzucony[4].

Prawo startu i organizacja sztabu

Prawo startu na igrzyskach olimpijskich daje karta olimpijska, którą sportowiec otrzymuje poprzez kwalifikacje w danej konkurencji olimpijskiej. Ponadto w każdej dyscyplinie na igrzyskach olimpijskich jest maksymalna kwota sportowców z danego kraju np. w kolarstwie szosowym reprezentacja nie może liczyć więcej niż pięciu zawodników. W przypadku gdy zawodnik reprezentuje kraj, który nie posiada komitetu olimpijskiego, MKOI przyznaje zawodnikom prawo startu na igrzyskach olimpijskich jako niezależny sportowiec olimpijski. W czasie igrzysk każda reprezentacja ma swój sztab szkoleniowy, medyczny, z kolei niezależni sportowcy mają swoje sztaby ze swoich krajów[5].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 1992

Jasna Šekarić – srebrna medalistka w strzelectwie na IO 1992

Podczas igrzysk olimpijskich w 1992 sportowcy z nowej Jugosławii (powstałej po odłączeniu się pozostałych republik) i Macedonii startowali jako niezależni uczestnicy igrzysk olimpijskich. Federalna Republika Jugosławii (dzisiejsza Serbia i Czarnogóra) była pod sankcjami ONZ, więc nawet gdyby Serbia i Czarnogóra posiadała w tym czasie uznany komitet olimpijski, to i tak sportowcy z tego kraju nie mogliby wziąć udziału w igrzyskach. Sportowcy z Macedonii nie mogli startować pod własną flagą, ponieważ nie istniał jeszcze narodowy komitet olimpijski tego kraju[6]. Udział w igrzyskach pod flagą olimpijską wzięło pięćdziesięcioro ośmioro sportowców. Zdobyli oni wtedy trzy medale – jeden srebrny (Jasna Šekarić) i dwa brązowe (Aranka Binder i Stevan Pletikosić), wszystkie w konkurencjach strzeleckich[7]. Były to wtedy jedyne medale niezależnych sportowców olimpijskich na jakichkolwiek igrzyskach olimpijskich. Ponadto szesnaścioro zawodników rywalizowało w igrzyskach paraolimpijskich, podczas których zdobyli oni łącznie osiem medali[8].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 2000

Na IO 2000 wystąpiło czworo niezależnych olimpijczyków (trzech mężczyzn i jedna kobieta). Byli to sportowcy z niestabilnego w tym czasie Timoru Wschodniego. W wyniku przemian politycznych w kraju, który do tej pory był zależny od Indonezji, a od października 1999 roku był zarządzany przez Organizację Narodów Zjednoczonych, MKOl wyraził zgodę na pierwszy występ Timorczyków na igrzyskach, wówczas jeszcze pod egidą Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Funkcję chorążego pełnił bokser Victor Ramos. Niezależni sportowcy nie zdobyli wtedy żadnego medalu[9]. Poza nimi pojawili się też niezależni sportowcy paraolimpijscy na paraolimpiadzie. Było ich dwóch, również nie zdobyli medalu.

Letnie Igrzyska Olimpijskie 2012

Guor Marial – niezależny olimpijczyk z Sudanu Południowego

Na Igrzyskach Olimpijskich 2012 pojawiły się ekipy ze wszystkich państw zrzeszonych w MKOl, a także niezależni olimpijczycy. Było to troje sportowców (dwóch mężczyzn i jedna kobieta) z rozwiązanych w 2010 Antyli Holenderskich oraz jeden przedstawiciel Sudanu Południowego[10]. Komitet Olimpijski Antyli Holenderskich po rozwiązaniu kraju został wycofany z MKOl, jednak sportowcy, którzy zostali zakwalifikowani jako reprezentanci Antyli Holenderskich, wzięli udział w igrzyskach jako niezależni olimpijczycy[11]. Sytuacja w Sudanie Południowym była odwrotna. Kraj powstał dopiero rok wcześniej i nie posiadał własnego komitetu olimpijskiego[12]. Chorążym była amerykańska piłkarka Brooklyn Kerlin, która nie brała sportowego udziału w igrzyskach[13]. Pod flagą olimpijską mieli konkurować także sportowcy z Kuwejtu, ponieważ MKOl 24 maja zawiesił Kuwejcki Komitet Olimpijski na okres dwóch lat. 14 lipca MKOl wycofał jednak zawieszenie i sportowcy z Kuwejtu mogli rywalizować pod własną flagą[14].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 2016

Na IO 2016 wystąpiło dziewięcioro niezależnych olimpijczyków. Byli to sportowcy z Kuwejtu. Narodowy Komitet Olimpijski Kuwejtu został zawieszony przez MKOl 27 października 2015 i dlatego zawodnicy z tego państwa nie mogli występować pod swoją flagą. Niezależnie startowała też reprezentacja uchodźców.

Medaliści

Do tej pory medale indywidualnie zdobyło pięcioro olimpijczyków. Były to dwie zawodniczki i jeden zawodnik z Jugosławii oraz dwóch zawodników z Kuwejtu, którzy specjalizowali się w strzelectwie. To pięć medali – jeden złoty Fehaida Aldeehaniego w 2016 r. w konkurencji „trap podwójny”, jeden srebrny Jasny Šekarić w 1992 r. w konkurencji „Pistolet pneumatyczny 10 m” oraz trzy brązowe Aranki Binder w 1992 r. w konkurencji „Karabin pneumatyczny 10 m”, Stevana Pletikosicia w 1992 r. w konkurencji „Karabin małokalibrowy leżąc 50 m” oraz Abdullaha Al-Rashidiego w 2016 r. w konkurencji „Skeet”[15]. Medale zdobyte przez tę drużynę w 1992, jednak nie zostały włączone do ogólnej klasyfikacji Jugosławii, ani nawet Serbii i Czarnogóry[16][17].

MedalImię i nazwiskoNarodowośćIgrzyskaDyscyplinaKonkurencja
Gold medal.svgAldeehani, FehaidFehaid Aldeehani KuwejtRio de Janeiro 2016StrzelectwoTrap podwójny
Silver medal.svgSekaricJasna Šekarić JugosławiaBarcelona 1992StrzelectwoPistolet pneumatyczny 10 m
Bronze medal.svgBinder, ArankaAranka Binder JugosławiaBarcelona 1992StrzelectwoKarabin pneumatyczny 10 m
Bronze medal.svgPletikosicStevan Pletikosić JugosławiaBarcelona 1992StrzelectwoKarabin małokalibrowy leżąc 50 m
Bronze medal.svgAl-Rashidi, AbdullahAbdullah Al-Rashidi KuwejtRio de Janeiro 2016StrzelectwoSkeet

Chorążowie

Podczas igrzysk w Barcelonie ekipa nie miała chorążego, a nawet nie była obecna na ceremonii otwarcia[18]. Podczas ceremonii otwarcia IO 2000 chorążym był bokser z Timoru WschodniegoVictor Ramos. Na XXX Igrzyskach Olimpijskich, odbywających się w Londynie, chorążym była amerykańska piłkarka Brooklyn Kerlin, która została wybrana przez MKOI w głosowaniu jako LOCOG. Nie brała udziału sportowego w igrzyskach olimpijskich[19][20].

Lp.Rok i miejsceChorążyDyscyplina
1.Barcelona 1992
2.Sydney 2000Timor Wschodni Victor RamosBoks
3.Londyn 2012Stany Zjednoczone Brooklyn Kerlin
4.Rio de Janeiro 2016wolontariusz[21]

Sportowcy

Na igrzyskach olimpijskich pod olimpijską flagą do tej pory wystąpiło siedemdziesięciu pięciu zawodników (pięćdziesięciu trzech mężczyzn i dwadzieścia dwie kobiety). Było to czworo olimpijczyków z Timoru Wschodniego, troje z Antyli Holenderskich, jeden sportowiec z Sudanu Południowego, sześciu z Macedonii, dziewięcioro z Kuwejtu oraz pięćdziesięcioro dwoje z krajów byłej Federalnej Republiki Jugosławii[22]. Najmłodszy niezależny uczestnik igrzysk miał piętnaście lat i sto trzydzieści cztery dni, a była nim serbska gimnastyczka Majda Milak, zaś najstarszym była również Serbka – lekkoatletka Eszter Poljak, która miała wtedy trzydzieści dziewięć lat i trzysta pięćdziesiąt dni[23].

NarodowośćLiczba kobietLiczba mężczyznLiczba wszystkich
sportowców
Medale
 Jugosławia1735523
 Kuwejt1892
 Macedonia Północna2460
 Timor Wschodni1340
 Antyle Holenderskie1230
 Sudan Południowy0110
Razem2253755

Zobacz też

Przypisy

  1. Squadra mista (wł.). olympic.it. [dostęp 2013-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-05)].
  2. Encyclopedia of the Modern Olympic Movement/Sapporo/St. Moritz/Garmisch-Partenkirchen (ang.). books.google.pl/books. [dostęp 2013-07-01].
  3. The Politics of the Olympic Games: With and Epilogue, 1976-1980/Conclusion (ang.). books.google.pl/books. [dostęp 2013-07-01].
  4. James Gilkes: A lost opportunity (ang.). stabroeknews.com. [dostęp 2013-07-01].
  5. OLYMPIC CHARTER (ang.). olympic.org. [dostęp 2013-07-05].
  6. Independent / Individual Olympic Participants (ang.). topendsports.com. [dostęp 2016-06-18].
  7. Shooting at the 1992 Barcelona Summer Games (ang.). sports-reference.com. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-03)].
  8. Independent Paralympic Participants Olympics Medal Table (ang.). olympicsuniverse.com. [dostęp 2013-06-14].
  9. Individual Olympic Athletes at the 2000 Sydney Summer Games (ang.). sports-reference.com. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-25)].
  10. Independent Olympic Athletes (ang.). london2012.com. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-04)].
  11. Curtain comes down on 123rd IOC Session (ang.). olympic.org. [dostęp 2013-06-14].
  12. Najciekawsza narodowość olimpijska – „Niezależni” (pol.). sport.gadu-gadu.pl. [dostęp 2013-06-14].
  13. Brooklyn Kerlin at the Olympics! (ang.). firstpointusa.com. [dostęp 2013-06-15].
  14. Olympics-Kuwait to hoist flag at Games after row resolved (ang.). reuters.com. [dostęp 2013-06-14].
  15. Individual Olympic Athletes at the 1992 Barcelona Summer Games (ang.). sports-reference.com. [dostęp 2013-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-18)].
  16. Summer Olympic Games / Medal Tally (ang.). allcompetitions.com. [dostęp 2013-07-10].
  17. Juegos Olímpicos de Verano / Medallero (hiszp.). allcompetitions.com. [dostęp 2013-07-10].
  18. Olympics – Non-national Flags for Olympic Athletes (ang.). crwflags.com. [dostęp 2013-07-01].
  19. Individual Olympic Athletes (ang.). sports-reference.com. [dostęp 2013-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  20. Richmond upon Thames College alumnus flag bearer for Independent Olympic Athletes in the Opening Ceremony (ang.). podium.ac.uk. [dostęp 2013-08-05].
  21. The Flagbearers for the Rio 2016 Opening Ceremony (ang.). olympic.org. [dostęp 2016-08-10].
  22. Jugoslavija – 1992 (serb.). oks.org.rs. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-13)].
  23. Individual Olympic Athletes (ang.). sports-reference.com. [dostęp 2013-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].

Media użyte na tej stronie

Olympic flag.svg
Olympic Movement flag

Proportions 2:3, created 1913, adopted 1914, first used 1920.

Gold medal.svg
Autor: B1mbo, Licencja: CC BY-SA 2.5
Drawing of a gold medal, based on Olympic rings.svg.
Silver medal.svg
Autor: B1mbo, Licencja: CC BY-SA 2.5
Draw of a silver medal, based in Olympic rings.svg.
The joining of the rings is not correct drawn.
Flag of FR Yugoslavia.svg
Flag of Serbia and Montenegro, was adopted on 27 April 1992, as flag of Federal Republic of Yugoslavia (1992-2003).
Flag of Serbia and Montenegro (1992–2006).svg
Flag of Serbia and Montenegro, was adopted on 27 April 1992, as flag of Federal Republic of Yugoslavia (1992-2003).
Bronze medal.svg
Autor: B1mbo, Licencja: CC BY-SA 2.5
Drawing of a bronze medal, based on Olympic rings.svg.
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Olympic rings.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Olympic rings without rims.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Jasna S.JPG
Autor: Original uploader was Иван Ћурчић at sr.wikipedia, Licencja: CC BY-SA 3.0 rs
Јасна Шекарић на повратку са Европског првенства у гађању ваздушним оружјем у Меракеру (Норвешка), где је са репрезентацијом СРбије у пиштољу освојила златну медаљу. Београд, 15.3.2010.
Guor Marial (Independent Olympic Athlete) - London 2012 Mens Marathon.jpg
Autor: Matt Kieffer from London, United Kingdom, Licencja: CC BY-SA 2.0
Guor Marial (Independant Olympic Athlete) - London 2012 Men's Marathon