Nihil novi

Tablica upamiętniająca uchwalenie Nihil Novi na zamku w Radomiu

Nihil novi (łac. „nic nowego”) – potoczna nazwa konstytucji sejmowej z 1505, poważnie ograniczającej kompetencje prawodawcze monarchy I Rzeczypospolitej. Pełna formuła łacińska brzmiała Nihil novi [...] sine communi Consiliorum et Nuntiorum Terresterium consensu” (nic nowego bez zgody Panów Rady i posłów ziemskich).

Konstytucja ta została uchwalona przez sejm radomski 1505 roku w kościele farnym pw. św. Jana Chrzciciela. Jej nazwę (Nihil Novi sine communi consensu, łac. „nic nowego bez zgody ogółu”) potocznie tłumaczy się jako „nic o nas bez nas”. Zakazywała ona królowi wydawania ustaw bez uzyskania zgody szlachty, reprezentowanej przez Senat i izbę poselską; król mógł wydawać samodzielne edykty tylko w sprawach miast królewskich, edukacyjnych, wyznaniowych, Żydów, lenn, chłopów w królewszczyznach i w sprawach górniczych (przykładem późniejszym było rozporządzenie z 2 października 1535 uznające Zwierciadło saskie za prawo obowiązujące w sądach miejskich i wiejskich).

Konstytucja Nihil novi unieważniała przywilej mielnicki i w znaczny sposób umacniała pozycję szlacheckiej izby poselskiej. Jej wejście w życie, obok wejścia w życie statutów nieszawskich, często uważa się za początek wprowadzenia demokracji szlacheckiej w Rzeczypospolitej.

Zobacz też

• Statut Łaskiego

Bibliografia

• SebastianS. Piątkowski SebastianS., Radom – zarys dziejów miasta, Radom: Społeczny Komitet Ratowania Zabytków, 2000, ISBN 83-914912-0-X .
• Mariusz Markiewicz, Historia Polski 1492–1795, Kraków 2002 ISBN 978-83-08-04128-4.

Linki zewnętrzne

• Oryginał Konstytucji Nihil Novi
• Sejm w Radomiu i Konstytucja „Nihil Novi’ z 1505 roku
• Volumina Legum I ustawa De non faciendis constitutionibus sine consensu Consiliarum et Nuntiorum Terrestriarum (O niestanowieniu ustaw bez zgody Senatu i posłów ziemskich, s. 137 f. 300)
• Pomniki praw człowieka w historii Konstytucja Sejmu Radomskiego 1505 roku (s. 91–98)